OVO JE MILOMIR, NAJMLAĐI PARTIZANSKI KURIR: Bio je član čuvenog Valjevskog odreda koji je prošao kroz Scilu i Haribdu (FOTO)

Milomir Radivojević, najmlađi kurir Valjevskog odreda, u Peckoj 20. oktobra 1941. godine. Foto: Znaci.net/Muzej istorije naroda Jugoslavije

Valjevski narodnooslobodilački partizanski odred uspostavljen je krajem juna meseca 1941. godine, neke dve nedelje pre izbijanja ustanka u Srbiji 7. jula. Može se reći da je uz Mačvanski odred bio presudan za razbuktavanje bune protiv okupatora.

Preporučujemo

Akcije ovog odreda bile su brojne, a posebno su se tokom te druge polovine 1941. godine bili okomili na prugu Beograd-Čačak i Lajkovac-Valjevo, gde su sproveli niz napada na nemačke položaje. Po naređenju Vrhovnog štaba čistili su teritoriju od okupatora i spojili se sa Užičkim i Čačanskim odredom. Oslobodili su rudnik Stolice, garnizon Vermahta su porazili i u Bici za Krupanj, a držali su i samo Valjevo dva meseca pod opsadom.

Nakon sloma Užičke republike oko hiljadu preostalih boraca ovog odreda ostalo je na teritoriji Zapadne Srbije, gonjeno od strane Nemaca, četnika, ruskih belogardejaca, kao i formacija pod komandom Milana Nedića i Dimitrija Ljotića, i to sve u krug.

Bila je to paklena zima, kada je Valjevski odred prošao kroz Scilu i Haribdu, i to bukvalno: kada su se marta 1942. napokon prebacili preko Drine u Istočnu Bosnu, od 1.300 boraca koliko su imali na svom vrhuncu ostalo ih je samo osamdesetak.

Stjepan Stevo Filipović, jedan od najčuvenijih boraca Valjevskog odreda, trenutak pre vešanja diže pesnice visoko i kliče: "Smrt fašizmu — sloboda narodu!". Foto: Wikimedia Commons/United States Holocaust Memorial Museum

Najčuveniji pripadnici Valjevskog NOP odreda bili su Žikica Jovanović Španac, politički komesar Rađevskog bataljona, i Stjepan Filipović, komandir Kolubarske čete.

Filipović, koji ima veličanstveni spomenik u Valjevu i čija fotografija pred pogubljenje krasi zgradu Ujedinjenih nacija, obešen je javno maja 1942. godine, ali ne pre nego što je prkosno digao pesnice visoko ka nebu i uzviknuo "Smrt fašizmu — sloboda narodu!" (a inače je pogubljen 15 minuta pre nego što je planirano jer je neprestano pričao protiv okupatora i domaćih izdajnika te pozivao narod da vadi zarđale puške i tuče gadove).

Među manje poznatim (ili potpuno nepoznatim) pripadnicima Valjevskog NOPO bio je i ovaj dečak po imenu Milomir Radivojević, najmlađi kurir u čitavom odredu.

Slika na vrhu teksta nastala je u selu Pecka kod Osečine u Kolubarskom okrugu, 20. oktobra 1941. (tačno tri godine pre oslobođenja Beograda), ali nismo ništa više o njemu uspeli da iskopamo. Moguće je da je izgubio život u mesecima koji su usledili, ali je moguće i da se povukao u ilegalu i preživeo.

(Telegraf.rs)