10 činjenica o čuvenoj svemirskoj stanici "Mir": Projekat koji je sprijateljio Amere i Ruse

Bivša sovjetska svemirska stanica „Mir”. Foto: Wikimedia/NASA/Public domain

Svemirska stanica "Mir" lansirana je još u vreme postojanja Sovjetskog Saveza 20. februara 1986. godine. Svoju državu je nadživela i u Niskoj Zemljinoj orbiti ostala sve do 23. marta 2001. godine.

Toga dana, posle 15 uzbudljivih godina provedenih u svemiru, tokom koji su postavljeni brojni rekordi, "Mir" (što na ruskom jeziku znači i mir i svet), je potopljen na dno Tihog okeana.

Preporučujemo

Iskustva stečena za tih deceniju i po utkana su u brojne kasnije svemrske misije, kao i u konstruisanje Međunarodne svemirske stanice, lansirane 20. novembra 1998. godine. Sajt Russia Beyond donosi 10 zanimljivih činjenica o čuvenoj sovjetskoj i ruskoj svemirskoj stanici:

1. Doprinela je postojanju Međunarodne svemirske stanice

Kada je 1986. godine SSSR lansirao u svemir svemirski stanicu "Mir", bila je to prva modularna stanica sa posadom. Dugo je "Mir" bio samo platfroma za testiranje i pripremu dužih perioda rada u svemiru. Otada su ga posetili mnogi astronauti iz različitih zemalja. Lekcije naučene tokom godina doprinele su, između ostalog, unapređenju Međunarodne svemirske stanice.

2. Omogućila je postavljanje tri svetska rekorda

Stanica je specijalno korišćena za dugotrajne misije u svemiru. Zato nije ništa neobično što su dva svetska rekorda u dužini boravka u svemiru, za žene i za muškarce, postavljena upravo na stanici "Mir". To su učinili ruski kosmonaut Valerij Poljakov i američka astronautkinja Šenon Lusid.

Ruski kosmonaut Anatolij Solovjov drži rekor u broju šetnji kroz svemir, izveo ih je ukupno 16, kao i rekord u ukupnom vremenu provedenom u šetnji po svemiru (82 sata). Sve to je postigao prilikom boravka na stanici "Mir".

3. Postala je simbol međunarodnog prijateljstva

Prva strana posada posetila je stanicu "Mir" 1995. godine. Otada su astronauti iz SAD, Kanade, Velike Britanije, Austrije, Nemačke, Francuske, Japana, Slovačke, Bugarske, Sirije, pa čak i Avganistana, posetili ovu svemirsku stanicu, čineći je simbolom solidarnosti u ime nauke.

Stanica je takođe nosila znak mira, simbol Rerihovog pakta, posvećenog zaštiti umetničkih i naučnih institucija i istorijskih spomenika, koji se tamo nalazio od februara do avgusta 1990. godine.

Foto: Wikimedia/NASA/Public domain

4. Realizovala je zajednički program sa američkim svemirskim šatlovima

Program "Mir-Šatl", započet 1993. godine, bio je program saradnje između svemirskih agencija SAD i Rusije. Tokom četiri godine ruski kosmonauti su koristi američke šatlove za prebacivanje do stanice "Mir", a američki astronauti letelicu "Sojuz" za dugotrajne misije na stanici "Mir". Program je okončan 1998. godine.

5. Preživela je ozbiljnu nesreću

Najozbiljnija nesreća dogodila se 25. juna 1997. godine, kada je greška u novom sistemu kontrole izazvala sudar između transpornog broda "Progress M-34" i modula "Spektr".

Sudar je oštetio solarne panele i izazvao veliki gubitak energije u stanici. Ispostavilo da se oštećeni modul ne može popraviti, pa su ga kosmonauti samo zapečatili i stavili van upotrebe. On je u takvom stanju ostao sve dok 2001. godine "Mir" nije potopljen u Tihi okean.

6. Inspirisala je filmske stvaraoce i dizajnere kompjuterskih igara

Stanica "Mir" se mnogo puta pojavila u popularnoj kulturi. Može se videti u filmovima "Armagedon", "Virus" i "Gvozdeno nebo", kao i u igrama "Red Alert 3" i "Fallout Tactics: Brotherhood of Steel".

7. Provela je u svemiru 15 godina

Prva modularna stanica sa posadom u Zemljinoj orbiti je provela ukupno 5.511 dana.

8. U njoj je izvedeno preko 23.000 naučnih eksperimenata

Između ostalog, naučne misije na svemirskoj stanici "Mir" pomogle su naučnicima da tačnije predviđeju zemljotrese.

Foto: Pixabay

9. Na kraju je rashodovana zbog zastarelosti

Vremenom su sve češći kvarovi na svemirskoj stanici "Mir" ukazali na to da je ona zastarela i da su potrebne velike investicije da se održi njen rad koji je do 2001. godine trajao 15 godina. To više nije bilo izvodljivo, pa je 23. marta 2001. godine stanica spuštena u udaljenu zonu Tihog okeana, poznatu kao "groblje svemirskih brodova".

Nakon što je legendarna letelica sahranjena pod vodom raširile su se neproverene glasine o tome da je njen izlazak iz upotrebe bio u vezi s dolaskom smrtonosnog virusa iz svemira.

10. Po njoj je asteroid dobio ime

Nekoliko meseci posle rashodovanja "Mira" belgijski astronom Erik Volter Elst otkrio je asteroid koji je dobio ime "11881 Mirstation".

(Telegraf.rs)