BEOGRAĐANKE KAO U "SENKAMA": Rani radovi Milene Pavlović-Barili dokazuju da je Bjela sve pogodio! (FOTO)

Rani radovi Milene Pavlović-Barili, crteži, akvarel i tuš, Beograd 1925-1926. godine. Foto: arhiv-beograda.org

Izvanredna žena za koju kažu da je bila jedna od najzanimljivijih slikarki, pa i slikara uopšte, u međuratnoj Evropi, Milena Pavlović-Barili, rođena je u Požarevcu 5. novembra 1909. godine kao dete italijanskog oca i kompozitora Bruna Barilija i majke Danice Pavlović, dalje rođake vladajuće dinastije Karađorđević.

Preporučujemo

Slikarstvo je studirala u Beogradu početkom i sredinom dvadesetih godina, a potom i u Minhenu. Jugoslaviju je napustila 1930. godine, živeći u Španiji, Rimu, Parizu i Londonu, družeći se sa umetničkom elitom Starog kontinenta, izlažući svuda.

1939. godine prelazi Atlantski okean i nastanjuje se u Njujorku, gde će 6. marta 1945. godine, nakon pada sa konja tokom jahanja, prerano i iznenada umreti u svojoj 36. godini života.

Rani radovi Milene Pavlović-Barili, crteži, akvarel i tuš, Beograd 1925-1926. godine. Foto: arhiv-beograda.org

Za sobom je ostavila preko tri stotine radova, skica, crteža. Promene kroz koje su u to doba između dva svetska rata prolazili Srbija, Jugoslavija, i Beograd kao centar svega, savršeno su predstavljeni u liku i delu Milene Pavlović-Barili jer stepen civilizacijskog razvoja jednog društva nužno zavisi od položaja žene u njemu i od njenog učešća u procesima koji se odigravaju.

Raskid sa patrijarhalnim ustrojstvom bio je dramatičan, ali je emancipacija tekla sporo i nailazila je na niz prepreka koje su žene rušile hrabro i odvažno.

Rani radovi Milene Pavlović-Barili, crteži, akvarel i tuš, Beograd 1925-1926. godine. Foto: arhiv-beograda.org

Počelo je to već pre Prvog svetskog rata — posebno pionirskim delovanjem naše slavne arhitektice Jelisavete Načić koja je za sobom ostavila Malo stepenište na Kalemegdanu, Crkvu Aleksandra Nevskog, zgradu Osnovne škole "Kralj Petar I" i mnogo šta drugo — ali se posebno nakon njega zahuktalo.

Upravo taj period krajem dvadesetih godina pokriva serija "Senke nad Balkanom" u kojoj istaknutu ulogu igraju emancipovane i moderne žene, posebno Maja Davidović (tumači je Marija Bergam) i patološkinja Bojana (tumači je Jovana Stojiljković).

Rani radovi Milene Pavlović-Barili, crteži, akvarel i tuš, Beograd 1925-1926. godine. Foto: arhiv-beograda.org

Mnogi drugi sporedni ženski likovi, posebno prijateljice Maje Davidović koje ne izbijaju iz njenog stana, potpuno se uklapaju u procese koji su se odigravali: one su divlje i neobuzdane, one ruše sve stege, one su slobodne i pune života, one preziru društvene norme, one se oblače kako žele, one se ne pokoravaju muškarcima koji se svim silama trude da od "ženskinja" sačuvaju poluge vlasti i da nastave da ih drže zatočenima između kuhinje i spavaće sobe.

U ovom tekstu možete videti neke od ranih akvarela Milene Pavlović-Barili — nastalih u poslednje dve godine njenih studija slikarstva u Beogradu, u periodu 1925-1926. — na kojima su prikazane ondašnje Beograđanke koje lako mogu da uskoče u bilo koji kadar "Senki nad Balkanom".

(O. Š.)