Nadežda Petrović rođena je pre 146 godina: Prva žena ratni fotograf, heroina i humanista

Nadežda Petrović / Foto: Wikimedia

Nadežda Petrović, naša najznačajnija slikarka sa početka prošlog veka, rođena je na današnji dan, 12.oktobra 1873. godine u Čačku.

Kada je imala 11 godina, sa porodicom se preselila u Beograd gde je 1891. završila Višu žensku školu. Naredne, 1892. godine, položila je ispit za nastavnicu crtanja u srednjim školama i postala je učenica u ateljeu Đorđa Krstića.

Preporučujemo

Od 1898. godine školovala se u Minhenu u ateljeu Antona Ažbea. Napustila je Minhen dve godine kasnije i došla u Beograd kako bi održala svoju prvu samostalnu izložbu. Međutim, konzervativna srpska sredina nije bila u stanju da prihvati novine koje je donelo njeno slikarstvo, i samo je nekoliko kritičara prepoznalo njen umetnički kapacitet.

Nakon održane izložbe u Beogradu, vratila se 1901. godine u Minhen da bi nastavila studije, sada u ateljeu Julijusa Ekstera u Minhenu.

Iz Minhena se vratila u Srbiju 1903. godine. Od 1904. godine angažovala se u Srbiji oko organizacije Prve jugoslovenske umetničke izložbe, učestvovala u osnivanju Lade, a bila je i pokretač Prve jugoslovenske umetničke kolonije u Sićevu i Pirotu 1905. Godine 1911. odlazi u Pariz, a u Beogradu 1912. godine otvara slikarsku školu. Bila je jedan od osnivača Kola srpskih sestara.

Period između povratka iz Minhena i odlaska u Pariz provela je obilazeći Srbiju i Makedoniju i slikajući ljude i predele. Taj period obeležen je snažnim nacionalnim osećanjem, koje će još više doći do izražaja u ratnom periodu. Slika folklorne motive, ljude i žene u narodnoj nošnji, a iz tog perioda potiču i njeni pejzaži iz Resnika. U Parizu je slikala Bulonjsku šumu, portrete francuskih seljaka i nekoliko predstava Notr-Dama.

U Prvom balkanskom ratu učestvovala je kao dobrovoljna bolničarka na frontu, a potom je i u Prvom svetskom ratu ponovo sa srpskom vojskom.

I za vreme rata je slikala predele kroz koje je prolazila, srpske srednjevekovne manastire i druge zadužbine. Ovekovečila je Gračanicu na svojoj slici Kosovski božuri, a slikala je i most cara Dušana u Skoplju. Poslednja njena slika je predstava efemerne bolnice u Valjevu, upravo one u kojoj je i umrla od tifusa 1915. godine.

Nadežda Petrović umrla je od pegavog tufisa, 3. aprila 1915. godine, na dužnosti dobrovoljne bolničarke, a ostaće upamćena i kao prva žena ratni fotograf. Danas se navršava 146. godine od njenog rođenja.

(Telegraf.rs/Arte.rs)