Paganstvo, histerija i duše umrlih mornara: Ako vam se dopao film "Veštica", odgledajte "Svetionik"

Foto: Printscreen/Youtube

Pošto mu je saga “Sumrak” donela svetsku popularnost, Robert Patinson kao da je ostao zarobljen u telu nečega što mu se gadi - romantičnog mladog vampira voštanog izgleda. Iako je u međuvremenu radio s Dejvidom Kronenbergom, Kler Denis, Antonom Korbijnom i Vernerom Hervogom, još se nije oslobodio stigme “Sumraka”.

Film Roberta Egera, u kojemu se rame uz rame pojavljuje s Vilijamom Defoom, filmskim veteranom s više od 130 uloga i glumcem nezamenljive harizme, smešta ga na neko drugo mesto. Robert Eger, relativno mladi reditelj koji je odrastao u ruralnom Nju Hemširu 2015. godine izbacio jedan od zanimljivijih horora savremene kinematografije, film “Veštica”, u 2019. godini na scenu se vraća filmom “Svetionik”. Asocijacije su mnoge: “Torinski konj”, “Persona”, “Isijavanje”, “Repulsion”...

Preporučujemo

Dodatno, čini se da reditelj odaje počast Lavraftovu svetu i njegovim junacima kad su suočeni s nečim većim od sebe. Pošto je video “Vešticu” i fascinirao se Egerovom poetikom, Patinsonovi menadžeri javili su se menadžerima reditelja i predložili buduću saradnju glumca i režisera, jer se kod Patinsona javilo interesovanje za “čudnim stvarima”.

Tako je nekako krenula priča sa “Svetionikom”, poslednjim Egerovim filmom, koji je kao i “Veštica” smešten u istorijski kontekst i koji se također bavi posledicama koje život u izolaciji ostavlja na psihu čoveka. Radnja filma se donekle oslanja na tragediju "Smalls Lighthouse" iz 1801. godine, kad su dva svetioničara ostala zarobljena na ostrvu.

Jedan je umro, a drugi je nastavio da radi još pet meseci, potpuno van sebe, uz njegovo telo. Posle te tragedije, promenio se zakon o svetioničarima - umesto dva čoveka, na svetionik su od tada odlazila tri.

Neverovatna uloga Defoa

U Egerovom novom filmu. dva muškarca odlaze na udaljeno ostrvo u Novoj Škotskoj, na severnim obalama Atlantika, kako bi odradili posao koji traje četiri nedelje. Ali, zbog oluje ostaju zarobljeni na ostrvu i dalje od predviđenog vremena. Vilijam Defo tumači ludog mornara, tipa koji je otuđen od kopna i civilizacije, zapuštenog, ogorčenog i uvek spremnog na kavgu s mlađim kolegom.

Foto: Printscreen/Youtube

Njegov lik predan je nejasnom kultu koji oscilira između paganizma i fascinacije svetlom, a praktikuje ga na vrhu svetionika koji drži pod ključem.

Defo fantastično tumači neurotičnog starca koji puši lulu, maltretira podređenog, a noću odlazi na svetionik, gde se prepušta silama svetla. Recitira i svađa se na mornaričkom jeziku 19. veka, i to je možda najveći dragulj ovoga filma.

Patinson kao hipster iz kafića

Patinson je tu nešto neuverljiviji. Iako je, prema vlastitim rečima, vežbao jezik pričajući s jednim ribarom iz Mejna, pored Defoa izgleda kao da je izašao iz nekog hipsterskog kafea u Londonu. U jednom intervjuu se čak otvorio i rekao da se na snimanju osećao kako su svi, a posebno reditelj, razočarani njegovim glumačkim umećem, da mu ništa na probama nije išlo od ruke, da je bio nešto poput gubitnika koji se nikome ne sviđa.

Foto: Printscreen/Youtube

Iako nije uspešan u onoj meri u kojoj je to bila “Veštica”, “Svetionik” i dalje iskače iz prošlogodišnje ponude filmova. Film je to o izolaciji i ludilu, s paranormalnim elementima koji određuju tok radnje i predstavljaju ambijent, gotičke atmosfere i ekspresionističkog pristupa. Histerija, ritmički disbalans između smirenih i brzih kadrova, kao i zvučna "industrial" kulisa pojačavaju nelagodnost koju gledalac oseća dok posmatra kako dva muškarca održavaju svetionik u surovim uslovima.

Svetlo je moje!

Greška ovog psihološkog trilera možda je prvenstveno u tome što je Eger napravio film o odnosu dva muškarca koji se svađaju, a ne atmosferičan film o uticaju nadrealnih i fantastičnih sila na tok ljudskih života, kao što mu je, kako se čini, i bila namera. Mistični elementi ovde su ponekad direktni, a ponekad ne, ali brzo smenjivanje kadrova nikako ne dopušta da posve zažive u svesti gledaoca.

Tu je, na primer, i Patinsonovo masturbiranje na pomisao o interakciji sa morskom sirenom, potom Defoovo uverenje da se u galebovima nalaze duše umrlih mornara, Posejdon, a tu je i svetlo kao sila kojoj čovek ne može da odoli i koje je uzrok finalnog konflikta između dva mornara - "Svetlo je moje!", galamio je Defo, dok je Patinson pokušavao da mu priđe.

Dodirne tačke sa "Vešticom"

Deo ekipe koja je s Robertom Egerom i njegovim bratom Maksom radila na “Svetioniku”, učestvovala je i u snimanju filma “Veštica”. To su prvenstveno direktor fotografije Jarin Blaške i montažer Mark Korven, što na kraju daje vrlo specifičan pečat filmovima. Baš kao i “Svetionik”, i “Veštica” je smeštena u istorijski kontekst, likovi su smešteni u izolovanom okruženju koje sudbonosno utče na tok njihovih života i potpuno ga urušava.

Dominira ideja upravljačkih sila koje su izvan kontrole čoveka, zle sudbine ili prokletstva, uz dobru dozu crne magije i čarobnjaštva inspiriranog mornarskim pričama iz prošlosti. Radnja “Veštice” se zahuktava kad se religijski orijentisana porodica sa petoro dece sama isključuje iz zajednice i odlazi da podigne dom na rubu šume. Važno je napomenuti da je radnja smeštena u 1630. godinu, a da ova grupa ljudi pripada jednoj od prvih doseljeničkih porodici u Ameriku, koje je potpuno usisala američka divljina i prostranstvo.

Takođe, radnja filma smeštena je u periodu kad se još nisu dogodila slavna suđenja vešticama u Salemu 1692. godie, dakle oko 60 godina ranije, ali puritanska histerija optuživanja mladih devojaka počinje već tada da uzima maha. Religioznoj porodici prvo nestaje najmlađe dete, zatim dečak, da bi otac i majka postali sumnjičavi prema najstarijoj kćeri, maloletnici koja se se oba slučajeva brinula o njima pošto su nestali.

Kao u najgoroj noćnoj mori, deca nestaju, a majka i otac zapadaju u stanje histerije, usput pridonoseći potpunom raspadu porodice. U bespućima američke divljine postaju familija odbačena od Boga koji im toliko znači i izložena nepoznatim mračnim silama. Već u jednoj od prvih scena, kad se porodica udaljava kočijom u nepoznatom smeru, osjećamo kako odlaze u mračan svet u kojemu se neće moći da se održe.

Zanimljivo je napomenuti da je malo falilo da se “Veštica” i ne realizuje, jer niko nije žele da uloži novac u debitantski indi-horor nepoznatog režisera.

(Telegraf.rs/Express.hr)