Manastir koji podseća na ruske svetinje: U Lešju se krštenje vrši pogruživanjem

Foto: Shutterstock

Oko 10 kilometara deli selo Lešje od Paraćina. U ataru tog sela nalazi se istoimeni manastir, koji mnoge podseća na neki od idiličnih pejzaža u Rusiji.

Preporučujemo

Na obroncimna planine Baba otkriveni su pre oko jednog veka ostaci ranije bogomolje. Početkom ovog veka na temeljima te crkve biva podignut manastir Lešje.

Manastir je posvećen Presvetoj Bogorodici. Nalazi se pod zaštitom Republike Srbije kao Spomenik kulture od velikog značaja. Pored neobične arhitekture, ovaj manastir je čuven i po obredu krštenja koji se ovde vrši takozvanim pogruživanjem (negde pogružavanjem), odnosno kvašenjem celog tela tokom ovog čina.

Foto: Shutterstock

Poklon manastiru Hilandar

U drugoj polovini 14. veka župan Vukoslav i njegovi sinovi Crep i Držman grade manastir na mestu na kome se danas nalazi manastir Lešje. Kako svedoče pronađeni tragovi, celokupan manastirski kompleks ktitori su kasnije dali na poklon svetogorskom manastiru Hilandar.

Postoje podaci i da su naslednici župana Vukoslava kasnije zahtevali da se manastirsko zdanje ponovo vrati njima, budući da je bila primetna nebriga i da je svetinja ostala pusta. Kako su u tome imali podršku drugih znamenitih ljudi onog doba, to 1411. godine manastir Lešje prestaje da bude metoh manastira Hilandar.

Foto: Shutterstock

Kako se u blizini nalazila i tvrđava Petrus, koju su 1413. godine zauzeli turski osvajači, u tom periodu manastir Lešje postaje vrlo važan centar duhovnosti zemlje.

Za istoriju manastira Lešje posebno je bio važan iguman Venedikt, Crepov sin. Ostalo je zabeleženo da ga je despot Đurađ Branković proglasio jednim od članova poslanstva, koje je bilo ovlašćeno da direktno od sultana zatraži da u Srbiju budu prenete mošti Svetog apostola i jevanđeliste Luke. Kasnije je iguman Venedikt proglašen gračaničkim i novobrdskim mitropolitom, pa mu je manastir Vraćevšnica dat na doživotnu upravu. Posle 1459. godine i pada Smedereva pod tursku vlast, povlači se u manastir Svetog Pavla na Svetoj Gori, u kome se i upokojio. Tu se dans nalazi i njegov grob.

Pustinja leštijanska i gradnja manastira

Interesantan je podatak da se u spisima iz 14. i 15. veka pominju odrednice pustinja leštijanska i pustoš Petrus. Jedno od tumačenja jeste da su u to doba na području na kome se danas nalazi manastir Lešje boravili monasi pustinjaci. Oni su ovu svetinju posećivali samo kada je bila Sveta liturgija, dok su ostalih dana boravili u svojim isposnicama, koje su se nalazile u blizini.

Što se arhitekture manastirskog zdanja tiče, ona se smatra svojevrsnom pretečom moravskog stila srpske srednjevekovne arhitekture.

Prvobitna crkva bila je izgrađena od bigra, odnosno sige. Upravo na temeljima te svetinje podignut je savremeni manastir Lešje, čija je glavna crkva posvećena prazniku Pokrova Presvete Bogorodice.

Iako je ranije bilo gotovo nemoguće otkopati temelje prvobitne crkve, Božjom promisli to se zbilo 1923. godine. Tokom Prvog svetskog rata Živan Mirković, jedan od stanovnika sela Lešje, bio je zarobljen. Budući da su ljudi znali da je u ataru njihovog sela ranije postojala značajna svetinja, to je znao i Živan. Ne zna se zašto i kako, tek sam je sebi obećao da će otkopati temelje i sazidati bogomolju na mestu na kome je ona ranije postojala, ukoliko uspe da preživi rat.

Prema predanju, njemu se u snu javila Bogorodica i ukazala mu na to gde se ranije nalazila crkva njoj posvećena. Tada je podignuta omanja crkva koja je 2004. godine uklonjena, pa je na temeljima prvobitne svetinje podignut današnji manastir Lešje.

Izuzev kule Orlovića Pavla, u kojoj se nalazi 10 zvona, manastirski kompleks se može pohvaliti i Bogorodičinom baštom, kako je nazvan manastirski vrt. Tu su i dva izvora vode koja se koristi za obred pogruživanja prilikom krštenja. Delić moštiju Svetog Jovana Šangajskog i njegov epitrahilj, kao i mošti sveštenomučenika Flavijana Kartaginskog nalaze se u ovom manastiru.

Deo moštiju velikomučenika Svetog kneza Lazara ugrađen je u časnu trpezu manastira Lešje.

(Telegraf.rs)