Novi sjaj zgrade Komande vazduhoplovstva u Zemunu: Država preduzela prvi korak u obnovi

Foto: Wikipedia/Nicolo

Zgrada Komande vazduhoplovstva u Zemunu, koja je oštećena tokom NATO agresije 1999. godine, biće obnovljena, a država je već preuzela prvi korak u obnovi tog bisera srpske arhitekture i spomenika naše vojne hrabrosti i moći, poručio je u autorskom tekstu u Politici zamenik gradonačelnika Beograda, Goran Vesić.

Tekst prenosimo u celosti:

Preporučujemo

- Dvadeset godina posle bombardovanja zgrade Komande vazduhoplovstva u Zemunu, država je konačno preduzela prvi korak u obnovi tog bisera srpske arhitekture i spomenika naše vojne hrabrosti i moći. Grad Beograd raspisao je tender za projekat statike zgrade oštećene raketnim projektilima u NATO agresiji 1999. godine. Kada se bude utvrdilo statičko stanje, raspisaćemo tender za projekat rekonstrukcije zgrade. Tada ćemo, zajedno sa Vladom Srbije, početi obnovu Komande vazduhoplovstva. Priznajem da sam imao lični razlog da grad donese odluku o izradi projektne statike i obnove te divne zgrade jer sam kao vojnik, 1989. godine, radio u toj zgradi u redakciji lista Krila Armije. Kao Beograđanina, sramota me je jer dvadeset godina nikome nije palo napamet da počne s obnovom Komande. Što bi rekao moj prijatelj Sima: „Da smo ovih dvadeset godina obnavljali po sto kvadrata već bismo posao završili”. Zato sam ponosan jer smo taj posao konačno počeli, a srpsko ratno vazduhoplovstvo nije moglo da dobije lepši poklon na svoj praznik, 2. avgusta na Svetog Iliju Gromovnika.

Foto: Telegraf/Skupština grada

Komanda vazduhoplovstva je sagrađena 1935. godine, prema projektu arhitekte Dragiše Brašovana, na mestu zgrade nekadašnje Vojne komande u Zemunu. Zgrada poseduje izrazite arhitektonske i kulturno-istorijske vrednosti i značajno je delo jugoslovenske moderne u periodu između dva svetska rata. Iznad prizemlja i četiri sprata uzdiže se proporcionalno usklađena kula. Bočnu fasadu karakteriše figura Ikara, koji je svojom mitološkom simbolikom vezan za značenje i namenu objekta. Građena je za komandu elitnog roda jugoslovenske vojske, avijaciju, koja svoje početke duguje Srpskoj vojsci. Srpska vojska je bila jedna od prvih petnaest armija u svetu koja je imala vazduhoplovstvo, a među prvih pet je koje su koristile avione u borbene svrhe još tokom balkanskih ratova. Kralj Aleksandar, komandant Srpske vojske i kasnije jugoslovenski monarh veoma je cenio vazduhoplovstvo i nesebično ulagao u opremanje svojih vazdušnih snaga.

Zato je Kraljevina Jugoslavija imala čime da se suprotstavi u vazduhu kada su je šestog aprila 1941. godine u 6.30 ujutro bez objave rata napali nacisti. U neravnopravnoj borbi sa najvećom vojnom silom tadašnjeg vremena naši vazduhoplovci su jedini pružili častan otpor ali se o tome skoro ništa ne zna. Dok je 224 nacističkih bombardera i 120 lovaca uništavalo Beograd sa 440 tona zapaljivih bombi, Kraljevsko vazduhoplovstvo izvršilo je uspešno kontraudare na neprijateljske jedinice u Austriji, Mađarskoj i Albaniji. Koliko su napadi bili uspešni najbolje govori izjava nemačkog feldmaršala Aleksandra Lera na suđenju posle rata, 1947. godine, u kojoj je rekao da su napadi kraljevske avijacije značajno usporili aktivnosti nemačke vojske. Suđenje Leru, u zgradi današnje Kinoteke, održano je na srpskom jeziku koji je odlično govorio jer je odrastao u Pančevu.

Foto: Telegraf/Skupština grada

Bio je to prvi saveznički napad na Treći rajh u Drugom svetskom ratu. Sledećih nekoliko dana, Osmi bombarderski puk će u nekoliko navrata napadati ciljeve u Trećem rajhu i aerodrome u Mađarskoj, sa kojih je bombardovan Beograd. U tim napadima su pretrpeli velike gubitke u ljudstvu i tehnici. Njihovi saborci iz Prvog bombarderskog puka u isto vreme bombardovali su i usporavali nadiranje nemačkih oklopnih kolona koje su nadirale u Srbiju iz Bugarske. U isto vreme vitezovi beogradskog neba, piloti Šestog lovačkog puka, braneći naš grad 6. i 7. aprila 1941. godine oborili su između 42 i 48 nemačkih aviona, a još 19 aviona nacisti su vodili kao nestale. U neravnopravnoj borbi u vazduhu u aprilskom ratu 1941. godine poginulo je 135 jugoslovenskih letača i oko 600 neletača. Vazduhoplovstvo je pružilo snažan, odlučan i organizovan otpor i nanelo velike gubitke nacistima.

Zato danas kada rekonstruišemo Komandu ratnog vazduhoplovstva ne obnavljamo samo biser arhitekture i kulturno-istorijski spomenik već i spomenik svim hrabrim pilotima koji su dali živote braneći naš grad i zemlju. Upravo zato, pored zgrade Komande naredne godine rekonstruišemo i Glavnu ulicu u Zemunu, obnavljamo Avijatičarski trg koji će dobiti izgled koji je imao između dva svetska rata, kao i fasade na okolnim zgrada. Novi sjaj Komande vazduhoplovstva u rekonstruisanom Zemunu neće samo podsećati na slavnu istoriju već i na to šta u vazduhu čeka svakoga ko se usudi da napadne našu zemlju - napisao je zamenik gradonačelnika.

VIDEO: Deo fasade pao na prolaznika u Knez Mihailovoj

(Telegraf.rs/Tanjug)