Nacistima je bio ideal nemačkog vojnika, a onda su saznali šta je poreklom (FOTO)

Verner Goldberg je bio ideal nemačkog vojnika dok se nije saznalo da mu je otac Jevrejin. Foto: Wikimedia Commons/Berliner Tageblatt/traditio.ru

Verner Goldberg se rodio 3. oktobra 1919. godine, od oca Jevrejina i majke Nemice. Otac mu je odrastao u jevrejskoj porodici, ali je prešao u luterane jer je želeo da bude asimilovan u nemačko društvo, pa se i oženio hrišćankom.

Preporučujemo

Njihovi životi se menjaju sa dolaskom Adolfa Hitlera na vlast 1933. godine i zakonom kojim im je zabranjeno da rade u državnoj i lokalnoj upravi, zbog čega je Vernerov otac izgubio posao.

Stvari se dodatno pogoršavaju 1935. godine nakon donošenja Nirnberških zakona koji su definisali Jevrejina kao osobu sa najmanje troje deda i baba tog porekla, zakonima kojima su Jevreji izgubili nemačko državljanstvo, i kojima su zabranjeni mešoviti brakovi, čak i seksualni odnosi između Jevreja i ne-Jevreja.

Istim zakonima je definisano i šta se dešava ako neko ima samo dvoje deda i baba jevrejskog porekla (slučaj sa Vernerom): takvu osobu će zakon smatrati za Židova ako praktikuje judaizam ili ako ima jevrejsku suprugu. Drugim rečima, Verner za njih nije bio Jevrejin. Nije bio baš ni Nemac, ali nije bio Jevrejin.

Berlinski nacisti pozivaju ljude na bojkot jevrejskih radnji. Foto: Wikipedia/Bundesarchiv

Međutim, iste godine on napušta školu i postaje šegrt u jednoj tekstilnoj fabrici koja je bila u zajedničkom vlasništvu Jevrejina i ne-Jevrejina, i gde su mnogi radnici bili Jevreji ili mešanci. Porodični odnosi takođe propadaju, pošto njegov ujak ulazi u redove Nacionalsocijalističke nemačke radničke partije (NSDAP) i prekida sve odnose sa porodicom Goldberg, čak i sa rođenom sestrom.

Početkom 1938. godine Verner prolazi kroz obaveznu šestomesečnu obuku u Radnoj službi Rajha koja je po zakonu prethodila služenju vojnog roka. Pripadnik Vermahta postaje 1. decembra iste godine, zbog čega učestvuje u invaziji na Poljsku 1. septembra 1939. Ratuje rame uz rame sa Karlom Volfom, svojim prijateljem iz detinjstva čiji je otac u međuvremenu postao visoko rangirani oficir SS-a.

Nedugo potom, otkriva ga jedan berlinski list i njegova slika izlazi na naslovnoj strani sa natpisom "Idealni nemački vojnik"; ispostavilo se kasnije da je sliku prodao neki službeni armijski fotograf. Uglavnom, nacisti kreću da koriste njegovu sliku u propagandne svrhe, na svojim posterima kojima su želeli da podstaknu regrutaciju. Identitet prikazane osobe im se nije činio bitnim, ali kada su shvatili ko je u pitanju, sa tim su prestali.

Smešna strana svega je to što je taj momak, po ocu Jevrejin, izgledao arijevskije i nemačkije (po nacističkim shvatanjima) od praktično celokupne nacističke vrhuške, počev od Hitlera preko Himlera do Gebelsa (posebno u odnosu na potonji dvojac).

Pripadnici Vermahta u Poljskoj 1939. godine. Foto: Wikimedia Commons/Deutsches Bundesarchiv

Međutim, odmah nakon kapitulacije Francuske 1940. godine, Verner Goldberg biva izbačen iz Vermahta naređenjem samog Adolfa Hitlera od 8. aprila kojim je određeno da prvorazredni mešanci ne mogu više da služe vojsku, bez obzira kako su definisani Nirnberškim zakonima.

Vratio se kući i onoj firmi u kojoj je ranije radio, a koja je u međuvremenu morala da promeni ime i izbaci prezime Jevrejina koji joj je bio poluvlasnik. Nacisti Vernera nisu proganjali; šta više, čak je i napredovao tokom rata što se svog bavljenja u tekstilnoj industriji tiče, pa je tako objavio i jedan članak u specijalizovanom listu, te držao predavanja. Sve to dok su njegovi sunarodnici umirali u gasnim komorama.

Jevreji napuštaju Varšavski geto nakon gušenja ustanka. Iza njih je oblak dima i vatre. Koračaju u smrt, a na licu mlade žene u mantilu se vidi da je toga svesna. Foto: Wikimedia Commons/Stroop Report

Njegovog oca, čistog Jevrejina, međutim jesu proganjali. U dva navrata Verner ga je spasio od slanja u Aušvic, prvi put kada je izveo oca iz jevrejske bolnice iz koje su se ljudi regularno slali u logor, i to na Badnje veče kada je računao da će vojnici biti pijani ili odsutni, a drugi put kada je ocu rekao da se jednostavno ne odazove na poziv za deportaciju.

Preživeo je rat, i umro je u Berlinu 28. septembra 2004. godine. Iza sebe je ostavio suprugu i troje dece.

(O. Š.)