"Puno znam, ubiće me": Izgovorio je ove reči, pa poginuo u padu aviona kod Sarajeva

Foto: Profimedia/Zuma Press

Na današnji dan pre tačno 43 godine, 18. januara 1977. godine, srušio se avion na letu za Sarajevo, a u toj nesreći je život izgubio Džemal Bijedić, koji je obavljao funkciju predsednika Saveznog izvršnog veća.

Bijedić je bio pravnik, učesnik Narodnooslobodilačke borbe. Bio je društveno-politički radnik SFR Jugloslavije i SR Bosne i Hercegovine i junak socijalističkog rada. U periodu od 1971. do 1977. godine obavljao je funkciju predsednika Saveznog izvršenog veća.

Preporučujemo

Bijedić je rođen 22. aprila 1917. godine u Mostaru. Potiče iz ugledne trgovačke porodice Bajramage Bijedića, koja se 1915. godine doselila iz Gacka u Mostar. Bilo mu je tek nešto više od godinu dana kada mu je 1919. godine otac Adem umro od španskog gripa. Tada je svu brigu o porodici preuzela njegova majka Zafira i stric Bećir.

Osnovnu školu završio je u rodnom mestu, a Pravni fakultet u Beogradu.

Printskrin: Youtube

Kao gimnazijalac bio je član muslimanskog društva Gajret i postao je simpatizer revolucionarnog omladinskog pokreta, kome se priključio tokom studija u Beogradu. Oktobra 1938. u Beogradu je primljen u članstvo Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ), a decembra 1939. u Mostaru u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). U periodu od 1940. do 1941. bio je sekretar Oblasnog komiteta SKOJ-a za Hercegovinu. Kao član KPJ i Mostaru hapšen je četiri puta.

Bijedić je nakon Drugog svetskog rata bio pomoćnik ministra unutrašnjih poslova Vlade NR Bosne i Hercegovine, potom 1948. načelnik Uprave za agitaciju i propagandu Centralnog komiteta KP BiH. Bio je i sekretar Oblasnog komiteta KPJ za Hercegovinu, član Izvršnog veća SR Bosne i Hercegovine, predsednik Republičkog vijeća, predsednik Skupštine SRBiH i predsednik Saveznog izvršnog veća (SIV) 1971 godine.

Tragično je preminuo 18. januara 1977. u avionskoj nesreći na letu za Sarajevo nakon što je u Beogradu ispratio Tita na put u Libiju. Supruga Razija je poginula zajedno sa Džemalom. Iza sebe su ostavili troje dece: Dragana, Azru i Milenka.

Odmah po saznanju za tragediju predsednik Tito se vratio u zemlju i prisustvovao njegovoj sahrani u Sarajevu. Na čelu Saveznog izvršnog veća nasledio ga je Veselin Đuranović (iz Crne Gore). Iste godine, kada je poginuo, u Mostaru je osnovan Univerzitet koji je poneo njegovo ime.

Printskrin: Youtube

Ujak Džemala Bijedića je uvek verovao da je Džemal ubijen

Poslednji put se, kaže, sa Džemalom sastao tri meseca pre smrti, 23. oktobra 1977. u vikendici u Trnovu, kraj Sarajeva.

- Govorio mi je na uho: 'Bahrice, puno znam, ubiće me'. Govorio je da je Tito izolovan, da je blokiran od supruge Jovanke, da se do njega ne može doći. Govorio mi je o vrhovima JNA. Bez daljnjeg, on je predosećao smrt - naveo je Bahrudin Bijedić, nekadašnji konzul SFRJ.

On kaže da takvi slučajevi ne mogu zastereti i da bi trebalo doći do obnavljanja istrage i rekonstrukcije na sličan način kako se to čini sa slučajevima smrti palestinskog lidera Jasera Arafata ili ili bivšeg turskog premijera Turkguta Ozala.

Kako je pao avion, zašto je sve sumnjivo

Džemal Bijedić je u jutarnjim satima 18. januara 1977. godine sa Batajničkog aerodroma, nakon što je ispratio Josipa Broza Tita na službeni put u Libiju i Egipat, avionom poleteo prema Sarajevu gde je trebalo da učestvuje na sednici CK SK Bosne i Hercegovine.

Ipak, njegov avion nikada nije stigao do Sarajeva – na tom putu brdo Inač iznad Kreševa bilo je kobno. Skupa sa Džemalom poginula je njegova supruga Razija, pilot Stevan Leka i Murat Hanić, podsekretar u Bijedićevom kabinetu dr Smajo Hrle, aviomehaničar Ilija Jevđenović, lični Bijedićev pratilac Zijad Alikalfić i domaćica u rezidenciji predsednika SIV-a Anđela Muzička.

S obzirom na to da je Bijedić bio važna figura jugoslovenske politike i predsednik Savezne vlade, sprovedena je detaljna istraga od strane formirane Komisije za ispitivanje uzroka udesa aviona, na čijem čelu je bio Boško Dimitrijević.

Na kraju tog izveštaja komisija je zaključila kako je glavni uzrok udara aviona u greben planine Inač brzina aviona.

Greben u koji je avion udario visok je 1366,3 metra, što je 280 metara niže od minimalno propisane visine za taj sektor u proceduri za prilaz i sletanje na aerodrom u Sarajevo.

Teorije zavere

Postoji dosta različitih izvora o teorijama zavere. Jedni tvrde da je visinomer aviona pre njegovog poletanja s Batajničkog aerodroma bio namerno naštiman tako da je pokazivao veću visinu od stvarne. Dovoljno je to bilo za nesreću, bez obzira na maglu i brzinu. Jer, avion je zbog toga napravio zaokret iznad radio-fara na Crepoljskom na 20 m nižoj visini od dozvoljene i to može biti razlog za udar na vrh brda Inač.

Neki opet misle da Džemala Bijedića neki krugovi u Beogradu i u JNA nisu podnosili i da su hteli da ga se reše, jer su videli u njemu Titovog naslednika.

Smrt Lane Bijedić

Bosnu i Hercegovinu je pre nešto više od tri meseca potreslo ubistvo 19-godišnje Lane Bijedić, a počinioci tog zločina još nisu nađeni.

Mediji su preneli da je reč o praunuci Džemala Bijedića, a porodica je to demantovala.

Redakciji Oslobođenje.ba obratio se unuk Džemala Bijedića.

- Čitava naša porodica je pogođena ovom stravičnom tragedijom, ne možemo da verujemo šta se desilo. S druge strane, ogorčeni smo na medije koji se kite na ovako ružan način. Lana nije praunuka Džemala, već Nurudina Bijedića. Salko i Džemal Bijedić su od dva brata deca. Salko je imao, između ostalog, sina Nurudina, a Nurudinova ćerka Nina je majka nastaradale Lane - rekao je on.

(Telegraf.rs)