Talibani vladaju, loza živi: Kako je skončao poslednji kralj Avganistana, i gde su sad njegova deca?

Kralj Zahir i kraljica Elizabeta II tokom njegove zvanične posete Velikoj Britaniji 1971. godine Foto: Profimedia/Keystone Pictures USA / Zuma Press

Iz svog doma u egzilu u američkoj državi Virdžinija, nastariji preživeli sin poslednjeg kralja Avganistana gledao je u hororu dok su talibani ulazili u Kabul ranije ovog meseca.

Preporučujemo

Ahmad Šah, koji je ostao poglavar kuće Barakzai, imao je 39 godina kada je njegov otac kralj Mohamed Zahir Šah svrgnut u puču 1973. godine.

Pre pada vlade predsednika Ašrafa Ganija i povratka talibana, postojao je tračak nade da bi avganistanska kraljevska porodica jednog dana mogla da se vrati na vlast.

Kada se bivši kralj Zahir Šah vratio u Avganistan 2002. godine, posle 29 godina u egzilu, nakon što su američke i britanske trupe srušile prvi talibanski režim, Amerikanci su odbacili vrlo realnu mogućnost da povrati titulu i ponovo upravlja svojom državom.

Tokom vladavine kralja Zahira, osnovane su škole za devojčice a žene su dobile pravo glasa.

Njegove reforme usledile su nakon reformi njegovog prethodnika iz 1920 -ih, Amanulaha Kana, koji je zabranio stroge tradicionalne kodekse oblačenja i obeshrabrio poligamiju, dok je njegova supruga, kraljica Soraja, skinula veo u javnosti.

Međutim, danas su antimonarhijski talibanski borci povratili vlast, a mnogi strahuju da će im prava, u kojima su uživali tokom vladavine prethodnih kraljeva, biti oduzeta.

Iako je svrgnut i pokazalo se da je poslednji monarh Avganistana, kralj Zahir Šah je u stvari bio modernizator koji je stvorio novi ustav i sistem ustavne monarhije.

Nakon što je nasledio svog tradicionalnijeg oca 1933. godine, kralj Zahir je ponovo osnovao ženske škole koje je prvobitno otvorio kolega reformator kralj Amanulah, prenosi Daily mail.

Iako je imao malo vlasti tokom prvih 30 godina vladavine, jer je ustupio kontrolu svojim ujacima koji su bili premijeri, njegova vlada je osnovala nov univerzitet, dok žene nisu morale da nose veo, kao što su morale za vreme vladavine njegovog oca.

One su slobodno išle na fakultet, posao, vodile biznis i bavile se politikom. Avganistan se pridružio Ligi naroda (Društvo naroda), preteči Ujedinjenih nacija - i Sjedinjene Države su ga formalno priznale.

Uprkos bliskim odnosima sa silama Osovine - Nemačkom, Italijom i Japanom, Avganistan je jedna od nekoliko nacija koje su ostale neutralne tokom Drugog svetskog rata.

Ustav koji je doneo kralj Zahir takođe je omogućio uvođenje slobodnih izbora i parlamenta.

Međutim, kralja Zahira zbacio je 1973. godine njegov rođak, koji je uspostavio autokratsku republiku.

Svrgnuti kralj živeo je 29 godina u egzilu u Italiji, a vreme je provodio igrajući golf i šah. U zemlju se vratio tek 2002. godine, nakon što je silom zbačen brutalni talibanski režim.

Tada, u 87. godini života, doleteo je u zemlju italijanskim vojnim avionom, a na aerodromu u Kabulu dočekao ga je tadašnji predsednik Avganistana Hamid Karzaj.

Bivši kralj Zahir po povratku u Avganistan 2002. Foto: Profimedia/JOHN MACDOUGALL/AFP

Tada su postojale nade da će možda moći da ujedini državu povratkom kao kralj, ali predloge su delimično blokirale SAD.

Iako je zadržao uticaj i poštovanje, ostatak svog života proveo je u staroj palati u Kabulu, do smrti 2007. godine.

Sa suprugom Humairom Begum imao je šest sinova i dve ćerke.

Iako su obe princeze i dalje žive, veoma malo se zna o njihovim životima, pored imena: princeza Marijam Begum i Bilkis Begum.

Od četiri preživela sina, najviše se zna o prestolonasledniku Ahmadu Šahu Kanu. On je postao neposredni naslednik svog oca nakon smrti starijeg brata 1942.

Princ Ahmad Šah, koji danas ima 86 godina, navodno uživa u pisanju poezije u svom domu u egzilu u SAD. Sa suprugom, princezom Katul Begum, ima dva sina i jednu ćerku, i svi zvanično imaju titule prinčeva i princeze.

(Telegraf.rs)