Valja Prerast je najveći prirodni kameni most u Srbiji: Nastao je zahvaljujući snazi reke
Danas omanja reka, očigledno je u prošlosti imala mnogo veću snagu
Svod od krečnjaka u obliku luka, koji uglavnom predstavlja ostatak pećine, poznat je kao prerast ili prirodni kameni most. U Srbiji ih ima nekoliko i svaka prerast je interesantna na svoj način. Ipak, jedna među njima se izdvaja - Valja Prerast.
Preporučujemo
I Istočna Srbija ima svoje Alpe: Gorostas mekog srca koji je nedovoljno turistički iskorišćen
Kod ovog srpskog manastira reka vekovima teče, ali se ne čuje: Tužna legenda o Gornjaku i Mlavi
Iako prerasti generalno predstavljaju ostatke nekadašnjih pećina, odnosno njihovih svodova, kod ove to nije slučaj.
Geomorfološki spomenik prirode
Ne samo da je Valja Prerast odlično očuvana, već se izdvaja i zbog svoje visine i širine u odnosu na druge, ali i zbog načina nastanka.
Naime, za razliku od ostalih prerasti u Srbiji, ovaj geomorfološki spomenik prirode nastao je vekovnim „radom“ rečice koja ispod Valje Prerasti protiče i nosi isti naziv.
Danas je ona prilično plitka i njeno dno je mahom prekrivenom kamenjem, tako da se relativno lako može preći sa jedne na drugu obalu. Međutim, kada se uzme u obzir da je visina prerasti čak 44,8 metara, može se sagledati i sva snaga ove reke u prošlosti.
Pored toga što je 1959. godine Zavod za zaštitu prirode Valju Prerast okarakterisao kao geomorfološki spomenik prirode, radi se o prirodnom kamenom mostu koji važi za najveći u našoj zemlji. Nešto manje od 10 metara iznosi širina otvora prerasti pri samom dnu.
Neverovatno delo prirode
Sa opravdanim razlogom Valja Prerast smatra se pravim remek delom prirodnih procesa koji su se ovde odvijali. I onako kako samo priroda to ume, tako je oblikovan i ovaj predeo koji posetioci često karakterišu kao nestvaran. Zapravo, tek kada se posmatraju ovakve prirodne formacije, čovek može da shvati kolika je, zapravo, snaga prirode.
Valja Prerast nalazi se u blizini Majdanpeka, odnosno naselja Rudna Glava. Do nje vodi najpre lokalni put, a zatim i pešačka staza duga oko 1,3 kilometra. Na 290 metara nadmorske visine, na samom ušću rečice Valja Prerast, koja ispod nje protiče u reku Šašku počinje pešačka staza koja vodi direktno do najvećeg očuvanog prirodnog kamenog mosta u Srbiji.
(Telegraf.rs)