BILI SMO MEĐU BAPTISTIMA: Srbi koji slave Boga na drugi način! (FOTO) (VIDEO)
Dane Vidović, pastor Hrišćanske baptističke crkve priča za Telegraf kada i zašto je srušena prva Baptistička crkva u Beogradu, kako ih je napadao "Obraz" 90-ih, i zašto je datum Hristovog rođenja i po julijanskom i gregorijanskom kalendaru pogrešan
Danas je malo poznato, a o tome se ruku na srce malo i pričalo da se prva protestantska crkva u Beogradu nalazila pored muslimanske džamije.
Preporučujemo
DVA POBACIŠ DA JEDNO RODIŠ: Od ovog poremećaja pate mnoge žene, a da i ne znaju!
KO JE KOME OVDE RODITELJ? Dečak (7) u svom triciklu prevozi pijanog oca (FOTO) (VIDEO)
Ta zgrada je najverovatnije srušena i nije bila samo zgrada Luteranske crkve, već i protestantska opština, što znači da su je "delili" uglavnom luterani i kalvinisti.
Prema okvirnim podacima, ova hrišćanska grupacija u Srbiji broji oko 200.000 pripadnika. Međutim, ako se taj broj ograniči samo na crkve protestanske baštine, bez tradicionalnih protestantskih crkava, onda on iznosi nekoliko desetina hiljada.
Najstariji član Hrišćanske baptističke crkve u Beogradu u kojoj se obrela ekipa Telegrafa proslavila je pre nekoliko dana - 97. rođendan, dok je najmlađi tek prešao punoletstvo.
S osmehom na licu kao pravi domaćin, pak, primio nas je Dane Vidović, pastor Hrišćanske baptističke crkve iz Beograda i sekretar Saveza baptističkih crkava u Srbiji.
Nekako na početku razgovora nametnula se priča o poreklu, te ubrzo saznajemo da je Vidović rođen u Petrinji, i da potiče iz Banskog Grabovca, koje je u Drugom svetskom ratu postradalo od ustaša. Tamo se, kaže, i dan-danas nalazi spomenik na mestu gde je pobijeno više od 1.200 stanovnika tog i okolnih mesta.
Njegov deda po majci, Stanko Šteković, koji je poginuo 1943. u partizanima, takođe je bio vernik, baptista, baš kao i njegovi roditelji. Lično iskustvo obraćenja Bogu i Hristu doživeo je prema sopstvenom svedočanstvu kada mu je bilo 14 godina.
- Iako sam imao dobro hrišćansko vaspitanje, i u porodici i u crkvi u mom mestu, ipak me ni moja porodica, ni crkva nisu forsirale da postanem baptista. Ne sećam se da su mi roditelji ikad rekli: "Sine, treba da budeš baptista". To nam nisu govorili ni u crkvi. Umesto toga, i jedni i drugi su me učili zašto treba da verujem u Boga i zašto treba o tim stvarima da razmišljam svojom glavom i u skladu s onim što pročitam u Svetom pismu, ali i zašto ću jednog dana o svemu tome morati sam da donesem odluku - počinje priču za Telegraf Vidović objašnjavajući nam do detalja kako su organizovane evanđeoske crkve.
- Evanđeoske crkve su uglavnom zasnovane na kongregacionalnom principu, što znači da odluke donosi cela okupljena, pomesna, crkva (skupština ili kongregacija). Glavni službenici svake pomesne crkve su starešine i đakoni, a jedan od starešina je obično pastor.
Kao vernici koji svoje verovanje zasnivaju na Svetom pismu ili Bibliji, evanđeoske crkve nemaju sveštenike?
- Sveštenik je starozavetna funkcija koja se sastojala u posredovanju između ljudi i Boga i prinošenju žrtava, međutim, obe te službe - prema Bibliji - ispunjene su u Hristu. Hristos je ispunio ulogu našeg Sveštenika, tako da više nijedan čovek ne može da bude sveštenik. Starešinstvo je uvek timsko (ne jedan čovek, osim u izuzetnim okolnostima), a uloga starešinstva jeste da poučava i vodi crkvu u duhovnim pitanjima.
Malo je poznato da je sa osnivanjem baptističke crkve u Beogradu povezano ime čuvenog škotskog dobrotvora Francisa Harforda Makenzija, po kome jedna ulica u prestonici nosi ime?
- Malo je poznato i da je hram Svetog Save sagrađen na njegovom imanju... Makenzi je došao u Srbiju 1876. godine, tokom srpsko-turskog rata, u nameri da pomogne ratom postradalom narodu Srbije. On nije bio baptista, već je pripadao Slobodnoj škotskoj crkvi (Free Church of Scotland), i u Beogradu nije pokušavao da osnuje crkvu svoje veroispovesti, već je pokušavao da utiče na pravoslavno sveštenstvo da narodu propoveda čisto evanđelje (poruku o spasenju).
Poznato je da je Makenzija svesrdno podržavao i njegov dobar prijatelj Čedomilj Mijatović, jedan od najuticajnijih srpskih političara i pisaca, ministar finansija u vladi kralja Milana i kasnije srpski diplomata u Londonu?
- Mijatovićeva supruga, Elodija, bila je poznati engleski lingvista i prevodilac, a po veroispovesti metodistkinja. Njih troje, Makenzi, Mijatović i njegova supruga, a neko vreme i dvojica nazarena, održavali su kućne, biblijske časove. Jednom mladiću iz Beograda (rodom iz Negotina), po imenu Svetozar Barbulović, koji je u srpsko-turskom ratu bio ranjen, Makenzi je organizovao lečenje u Beču. Barbulović se tamo obratio Bogu i krstio 1880. godine u Baptističkoj crkvi. Bečka crkva ga je već sledeće godine poslala na bogoslovsko obrazovanje u Švajcarsku, a 1885. godine, Makenzi ga je pozvao nazad u Beograd, gde je Barbulović propovedao i krštavao. Tako za početnu godinu Hrišćanske baptističke crkve u Beogradu možemo uzeti tu, 1885. godinu.
Gde se nalazila prva baptistička crkva u Beogradu?
- Crkva se okupljala u iznajmljenim prostorijama sve do 1938. kad je kupila svoju prvu zgradu za bogosluženja i za potrebe novoosnovane bogoslovske škole, koja je predstavljala prvu evanđeosku bogoslovsku školu u tadašnjoj Kraljevini Jugoslaviji. Zgrada se nalazila u Bulevaru Kralja Aleksandra 264 (na mestu današnjeg SI marketa). Tu zgradu lokalne vlasti su oduzele i srušile 1973. godine i do danas crkvi ništa nisu nadoknadile.
Koje znamenite ličnosti kroz istoriju su pripadale vašoj verskoj zajednici?
- Od poznatih baptista izdvajam Džona Banjana, engleskog romanopisca (najpoznatije delo mu je "Pilgrim's Progress" ili "Put hrišćanina"). Donekle se među baptiste može uvrstiti i Džon Milton, pisac "Izgubljenog raja". Neki predsednici SAD-a bili su baptisti, poput Džimija Kartera... Treba reći da je poznatih ličnosti iz redova evanđeoskih hrišćana bilo i iz drugih veroispovesti. Za nas je možda najinteresantnije pomenuti pokojnog predsednika Makedonije Borisa Trajkovskog koji je bio član Medodističke crkve iz Skoplja.
Šta su najveće predrasude o vašoj verskoj zajednici?
- Pretpostavljam da predrasude nisu osnovni uzrok netrpeljivosti nekih tradicionalnih verskih zajednica, institucija ili uticajnih pojedinaca prema evanđeoskim hrišćanima. Uzroke više treba tražiti u verskim sistemima samih tih verskih zajednica koje, s jedne strane ne trpe različitost, a s druge se smanjuje mogućnost uticaja na verske zajednice ako su "usitnjene". Period najžešćih progona u novije vreme su 80-e i 90-e godine prošlog veka, kad su ti progoni predstavljali orkestriranu kampanju protiv evanđeoskih hrišćana i crkava, koja je obuhvatala sve sektore društva, crkvu, policiju, vojsku, medije...
Da li je istina da je više pravoslavnih pisaca i izdavačkih kuća pisalo i objavljivalo knjige i članke sa vrlo paušalnim i malicioznim tekstovima o evanđeoskim crkvama, ne praveći razliku između njih i satanističkih grupa?
- Tadašnja vojska i policija su im se u tome priključile, ili su one, možda, bile baš inicijatori te kampanje. U svakom slučaju obe ove državne institucije su objavljivale knjige i članke protiv "sekti", a u stvari su napadali evanđeoske crkve. Novine su u to vreme bile pune članaka o sektama, a većina televizija dovodilo je u svoj studio navodne stručnjake "sektologe", koji su narodu ispirali mozak svojim navodnim sociološkim i raznim drugim "analizama" sekti.
Možda je fizički najopasnija bila situacija kad je jedne godine napad organizovao "Obraz"?
- Bio je to napad na božićnu predstavu koju je svake godine, u okviru podele božićnih paketića, organizovala jedna od evanđeoskih humanitarnih organizacija "Hleb života". Tada je policija intervenisala i navodno stala u zaštitu "Hleba života". Međutim, taj događaj je ostao pod velom tajne, ko ga je, u stvari, i zašto organizovao.
Koja je osnovna razlika između učenja evanđeoskih crkava i pravoslavaca, s obzirom na to da se i jedni i drugi vode Biblijom kao svetom knjigom?
- Glavna tačka razmimoilaženja evanđeoskih crkava, na jednoj strani i pravoslavlja na drugoj, jeste izvor verskog autoriteta. Pravoslavlje ima dva "izvora" svojih doktrina (ili dogmata): To je, na prvom mestu crkva, ili tačnije, njena tradicija, ili učenje svetih otaca, a Biblija (ili Sveto pismo) je tek na drugom mestu. Evanđeoske crkve tradiciju poštuju samo kao istoriju i kao korektivni element, a ne kao izvor svojih doktrina. Za evanđeoske crkve jedini izvor učenja i verovanja jeste - Sveto pismo.
Evanđeoske crkve su, po tom pitanju, čvrsto utemeljene na tri osnovna načela protestanske reformacije, a to su: samo Božija milost, samo vera i samo Sveto pismo?
- Tačno, a iz ovih načela potiče i sva praksa evanđeoskih crkava. Za oblikovanje te prakse, one se isključivo obraćaju Svetom pismu i tumačenjima Svetog pisma od strane svojih učitelja, koji nemaju status svetitelja, već jednostavno predstavljaju obične vernike koji su svoje živote, uglavnom i profesionalno i lično, posvetili istraživanju Svetog pisma i teološkom sagledavanju života i celokupne stvarnosti i tako formirali i svoj pogled na svet i uticali i na druge. Ono što je često simptomatično, jeste da među teolozima i ozbiljnim proučavaocima Svetog pisma svih hrišćanskih veroispovesti (uključujući i tradicionalne crkve), postoji mnogo veći stepen istomišljenosti, pa čak i nadopunjavanja i saradnje, nego što se to često vidi na planu međusobnih odnosa između članstva tih istih crkava.
Zbog kog dela učenja vas najviše prozivaju i progone?
- Moj utisak je da se prozivke i progoni ne zasnivaju toliko na razlikama u učenju, koliko na činjenici nepoznavanja učenja onog drugog, a često ni svog vlastitog. Većina takozvanih stručnjaka za sekte 90-ih (a verovatno i sada), koja je napadala evanđeoske crkve, pokazala je da ne zna i nema ni osnovne podatke o crkvama koje su napadali, a često je iz njihovih tekstova i izjava bilo jasno da ne poznaju ni pravoslavlje u čije ime su navodno nastupali. Neznanje (ili pogrešno znanje) je najveće zlo za međuverske odnose i najopsniji izvor neprijateljstva.
Kada je po vašem učenju rođen Isus Hristos?
- Datum Hristovog rođenja nije tačka sporenja među hrišćanima (mada se čini da jeste), jer on se tiče pojave dva kalendara u svetu (julijanskog, koga se drži jedan broj pravoslavnih zemalja) i gregorijanskog (koga se drži ostatak hrišćanskog sveta). Ne postoji "učenje" o datumu Hristovog rođenja, jer ono nije stvar "učenja", već kalendara. Datum Hristovog rođenja je, ionako, najverovatnije, pogrešan i po jednom i po drugom kalendaru. Međutim, hrišćani - u svakom slučaju evanđeoski - ne slave datum (niti običaje vezane za datume), već slave Hrista, svog Spasitelja i njegovo delo spasenja.
Koji onda praznik smatrate centralnim verskim događajem?
- To je Isus Hristos! Sve ono što je vezano za njega i njegovo delo. Tu su Veliki Petak, Uskrs i Božić svakako ključni praznici za zahvalno podsećanje na te događaje, ali tu su i Duhovi (ili Trojice), dan na koji je Hristos poslao Svetog Duha (treće lice Svete Trojice) među ljude. Ali, tu je i nedelja kao dan okupljanja u čast zahvalnosti za Hristovu pobedu nad satanom, grehom i smrću.
Gde se nalazi vodeće telo vaše verske zajednice i da li ste s njima u bilo kakvom kontaktu?
- Svaka evanđeoska, pomesna crkva je samostalna u svom odlučivanju o sebi - nisu centralistički organizovane. Međutim, većina njih je ipak uključena u svoje saveze, konferencije i razna udruženja u kojima se odvijaju njihove aktivnosti. Ti savezi su, uglavnom konfesionalni, ali postoje i udruženja poput PEUS-a (Protestantsko-evanđeosko udruženje) koja okupljaju sve evanđeoske vernike i crkve. Jedno od njih je i EUS (Evanđeosko udruženje studenata), "Skripta", udruženje za promociju Svetog pisma među decom i omladinom, i mnoga druga. Savezi i udruženja imaju svoja sedišta i ona se razlikuju od veroispovesti do veroispovesti. Sedište Saveza baptističkih crkava u Srbiji je u Beogradu.
Koje sve grupacije protestantskih crkava u Srbiji postoje i da li biste mogli da nam navedete osnovne razlike među njima? Kojoj grupaciji pripada vaša verska zajednica?
- Ako pod grupacijma podrazumevate - veroispovesti, to je onda relativno velika lista evanđeoskih zajednica. Međutim, možda je najučljivija razlika među njima ta da postoje harizmatske i "neharizmatske" (ove druge su starije). To je, međutim, malo zbunjujuća terminologija, jer se ta razlika tiče, shvatanja Svetog Duha. Međutim, ne radi se da jedni veruju u Svetog Duha, a drugi ne - jer svi evanđeoski hrišćani veruju u Svetog Duha. Radi se o praksi koja proističe iz tog verovanja, a ta praksa je uticala na model bogosluženja u pojedinim crkvama. Načelno, harizmatske verske zajednice ispoljavaju svoja verska osećanja otvorenije, neposrednije i njihova bogosluženja znaju biti dinamičnija i "življa".
Prokomentarišite mi Zakon o verskim zajednicama... Zašto nije ustavan, koje su mu "šupljine" i da li je moguće da se njime građani svrstavaju u one - prvog, drugog i trećeg reda?
- Sadašnji zakon o verskim zajednicama (iz 2006.) je otišao više decenija (možda i vekova) unazad, kad je u pitanju regulisanje odnosa crkve i države. Suština novog, sadašnjeg zakona o verskim zajednicama je u tome da je iskoračio izvan svog pravnog delokruga i stupio na bogoslovski teren, tako što su pravnici definisali šta je to crkva, ili ko je crkva. Po njihovoj definiciji, to je svaka nacionalna hrišćanska verska zajednica i one su dobile sva prava. Ostale hrišćanske verske zajednice, koje nemaju nacionalni predznak (koje je zakondavac imenovao kao "konfesionalne" i "ostale"), po njima, nisu crkve i stoga njima pripada manje verskih prava i sloboda nego onima koji imaju nacionalni predznak.
Zbog toga zapravo najveće evanđeoske crkve nisu ni dan-danas registrovane?
- Registrovale su se manje evanđeoske crkve, pretežno one koje su nastale u novije vreme, i koje ranije, uglavnom, nisu imale nikakvu registraciju, tako da sada imaju makar kakvo-takvo pravno priznanje. Samo neke od onih starijih su se registrovale, a za neke od njih znamo da je njihovoj registraciji prethodilo intenzivno nagovaranje i predstavnika vlasti i davanje praznih obećanja.
Svaka vera ima svoje proroke. Ima li nekih "predskazanja" vezanih za vašu veru koja bi recimo bilo interesantno pomenuti?
- Moglo bi se tako reći - da svaka vera ima svoje proroke i "predskazanja". Stoga ću ja reći samo to, da evanđeoski hrišćani više naglašavaju proročku poruku, a ne toliko proroke pojedince. A proročka poruka evanđeoskih hrišćana je jednostavna i mogla bi se sažeti u sledećoj rečenici: Ko god prizove Hrista za svog ličnog Spasitelja i pokaje se od svojih greha, ima večni život, a ko se ne pokaje od svojih greha i ne prihvati Hrista za svog ličnog Spasitelja, otići će u večnu propast. Proroštvo ove poruke ima sve elemente proroštva: prvo, tu je ljudska sudbina (ili poruka), tačnije šta će biti sa čovekom ako prihvati Hrista, a šta ako ne, i drugo, tu je i prenosilac poruke ili prorok, tj. onaj koji tu poruku saopštava.
Kako se finansirate?
- Izvori prihoda evanđeoskih crkava su dobrovoljni prilozi članova, darovi i, u pojedinim slučajevima, donacije uspešnijih biznismena, članova pojedinih evanđeoskih zajednica. Manje i siromašnije evanđeoske zajednice povremeno dobijaju pomoć od većih i bogatijih, bilo iz zemlje, bilo iz inostranstva.
(Katarina Vuković)
Povezane vesti
Trudna Aleks tik pred porođaj objavila jake reči, pominje veru I Boga: "Svoje verno dete neće razočarati"
Više od 1,8 milijardi ljudi širom sveta proslavilo Ramazanski bajram
Pevač iz "Zvezda Granda" trpeo užasno vršnjačko nasilje: "Prozivali su me da sam Rom i musliman"
Crkva krstila seksualnog prestupnika? Osumnjičeni za hemijski napad u Londonu prešao na hrišćanstvo
Telegraf.rs zadržava sva prava nad sadržajem. Za preuzimanje sadržaja pogledajte uputstva na stranici Uslovi korišćenja.
Komentari
Priče sa Weba
"KO ĆE DA PLATI PIVO DA MU KAŽEM ISTINU O DANKI?" Komšije osumnjičenog za ubistvo Danke Ilić tvrde da se njegov otac ponaša GNUSNO
OVO JE MARIO KOJI JE UBIJEN KOD ČAČKA Napadač ga pozvao da razgovaraju, pa ga izrešetao, na mestu pucnjave i roditelji žrtve
DOLIJAO DEČAK UBICA IZ NOVOG SADA! Posle bekstva i niza pljački tinejdžer (13) ponovo uhvaćen, ALI MUČNA PRIČA NIJE GOTOVA
Nesa
Lep i poucan clanak. Nekako zvuci izbalansirano. Jedino nisam razumeo ovo za svestenike. Ako nema svestenika sta je onda pastor? Da li je on svestenik ili sta? Nikada nisam razmisljao o baptistickim crkvama. Video sam u Americi da ih ima puno.
Podelite komentar
Aleksa
Mi protestanti takodjer ispovjedamo u simbol vjere. Vjerujemo u svete tajne ali ih razumjevamo na drugaciji nacin. Za nas je jako vazno opravdanje po milosti Bozjoj kroz vjeru (licnu vjeru) i pokajanje. Nanovo rodjenje je termin koji cesto koristimo, slika te duhovne stvarnosti je krstenje.
Podelite komentar
Dragiša Dag
ja sam Pravoslavac ali mi se svidja Protestantizam na suprot tome što nije jedinstven.Bio sam na predavanju Adventista i Evangelista.Dosta sam naučio razliku izmedju nas i Protestanata.No svidja mi se jednostavno.kad kažem Adventisti oni kažu sekta.Vele i ja sam otpadnik.Počnem na tu temu al ne vredi.Ostaću pri svome.Obilaziću predavanjai znam što sam i ko sam.Da nisam u Srbiji već u npr.,UK.,bio bih Protestant.
Podelite komentar