IZBORNI VREMEPLOV: Kako su Srbi glasali 1927? (FOTO)

Vanredni parlamentarni izbori u Srbiji zakazani su za 16. mart i dok se većina političkih partija sprema za start trke i početak svoje kampanje na Dan zaljubljenih, Telegraf.rs vam otkriva kako su građani - bez žena, oficira i vojnika glasali daleke 1927. godine!

Preporučujemo

Naš internet portal došao je do fotografije iz septembra 1927. godine koja oslikava izbore i izbornu kampanju u to vreme i kako su građani umesto listića u kutije ubacivali kuglice.

Po Ustavu Kraljevine SHS, Narodna skupština je proizilazila iz slobodne volje birača, a Vlada se obrazovala iz skupštinske većine, ali Ustav Kraljevine SHS-a nije obavezivao kralja da imenuje ministre iz sastava Narodne skupštine, tako da su se vlade u periodu od 1921. do 1929. uglavnom sastavljale na dvoru. Kralj je imao mogućnost da saziva, raspušta skupštinu i organizuje izbore.

A kako je narod glasao? Birači su dolazili na izbore regularno, i u izborne kutije su umesto listića ubacivali kuglice.

Pretpostavlja se da su se kuglice koristile zbog malog broja pismenih ljudi. Iako su Izborni zakoni od 1918. do 1938. godine proklamovali u načelu opšte pravo glasa, ono nikada nije praktično uvedeno.

Žene su svoje pravo glasa ostvarile tek nakon 1945. godine, a izborno pravo nije bilo uskraćeno samo ženama, već i oficirima i vojnicima, kao garancija da se neće mešati u politički život zemlje.

Takođe, Zakon o izborima je ograničavao i pravo glasa pojedinim nacionalnim manjinama, onima koji su imali pravo na državljanstvo zemlje iz koje potiču, što se pravdalo time da o sastavu Narodne skupštine ne mogu odlučivati oni koji će kasnije, možda, postati državljani neke druge zemlje.

Parlamentarni izbori u Kraljevini SHS 1927. su bili treći i poslednji izbori za Narodnu skupštinu, a 1929. država je promijenila ime u Kraljevina Jugoslavija. Izbori su održani 11. septembra 1927.

Ubrzo nakon održavanja izbora došlo je do sporazuma između Stjepana Radića (HSS) i Svetozara Pribičevića (SDS) čime je formirana Seljačko-demokratska koalicija.

U vreme ovih izbora, kao što sada možemo pročitati u pojedinim istorijskim knjigama, primećen je niz neregularnosti. Različite političke stranke su prisiljavale ljude da glasaju za njihovu izbornu listu, na spisku su se nalazili i kandidati koji nisu imali zakonsko pravo da učestvuju u radu Skupštine, a čuvari izbornih kutija su znali i da slažu za koju stranku čuvaju kutije, kako bi dobili veći broj glasova.

Postavlja se pitanje da li su ovi izbori bili uzaludni? Na izbore su izlazili da glasaju za Narodnu skupštinu, a zatim je kralj imenovao Vladu nezavisno od izbora građana.

(M. B.)