Svi smo čuli za ZSO, a da li vam je poznato da postoji i ZVO i SSO?

1946 dana je proteklo od kako su privremeni organi samouprave u Prištini preuzeli obavezu da formiraju Zajednicu srpskih opština na Kosovu i Metohiji, a nisu je ispunili. Formiranje ZSO je od esencijalne važnosti za opstanak srpskog življa u pokrajini. Međutim, ono što je manje poznato široj javnosti je da postoje još dve zajednice srpskih opština na prostoru bivše Jugoslavije - Zajedničko veće opština u Hrvatskoj i Savez srpskih opština u Federaciji BiH.

Zamrznuti konflikt, status kvo i užas bez kraja: Da li Srbiji treba društvo Nagorno-Karabaha, Južne Osetije i Abhazije?

Preporučujemo

Zajednica srpskih opština bila je predviđena Briselskim sporazumom potpisanim još 2013. godine. Prvih šest tačaka tog dokumenta, od ukupno 15, odnosi se na formiranje te zajednice.

Briselski sporazum predviđa i da se ona smatra uspostavljenom kada prištinske vlasti usvoje uredbu kojom se ta zajednica formira.

Grb ZSO - Foto: Tanjug/Zoran Zestic

Planirano je da ovu zajednicu čine opštine Severna Kosovska Mitrovica, Zubin Potok, Leposavić, Zvečan, Štrpce, Klokot, Gračanica, Novo Brdo, Ranilug i Parteš. Takođe se razgovara i o uključenju Opštine Gora.

Krovna organizacija Srba s Kosova i Metohije, u skladu sa Briselskim sporazumom, trebalo bi da ima svog predsednika, savet, odbor i skupštinu.

Skup lidera Srba sa KiM - Foto: Tanjug/Zoran Zestic

Ono što je već propisano sporazumom iz 2015. jeste da su nadležnosti ove zajednice pre svega u oblasti zdravstva, prosvete, ekonomskog razvoja, urbanog i ruralnog planiranja, ali sa mogućnošću da Priština na Zajednicu srpskih opština prenese i neka druga ovlašćenja koja su od značaja za Srbe na Kosovu.

Pre 23 godine formiran je savez sličnog imena, sličnih funkcija, u sličnim uslovima - Zajedničko veće opština (ZVO), koje okuplja opštine gde žive Srbi na istoku Hrvatske.

Grb ZVO - Foto: Wikipedia

Zajedničko veće opština je telo koje usklađuje interese srpske etničke zajednice u istočnoj Slavoniji, Baranji i zapadnom Sremu na području Osječko-baranjske i Vukovarsko-srijemske županije, koordiniše prava i daje inicijative i predloge prema institucijama vlasti Republike Hrvatske.

ZVO čini devet opština: Vukovar, Beli Manastir, Borovo, Erdut, Jagodnjak, Markušica, Negoslavci, Šodolovci, Trpinja.

Mapa srpskih opština u Hrvatskoj - Foto: Wikipedia

Ova zajednica je je u formalno-pravnom smislu nastala kao udruženje sui generis na osnovu Erdutskog sporazuma potpisanog 12. novembra 1995. godine, kojim je završen rat u Hrvatskoj i započeo proces mirne reintegracije na prostoru istočne Slavonije, Baranje i zapadnog Srema i odluke Vlade Republike Hrvatske od 15. oktobra 1997. godine.

Osnovne nadležnosti ZVO su u sferi sprovođenja prosvetne i kulturne autonomije i štićenja prava srpske zajednice.

Još uvek je u povoju je Savez srpskih opština (SSO) iz Federacije Bosne i Hercegovine sa većinskim srpskim stanovništvom. Članice saveza su tri opštine iz Livanjskog kantona — Grahovo, Glamoč i Drvar, a trenutno se pregovara sa čelnicima opštine Petrovac iz Unsko-sanskog kantona, kako bi i ta opština postala članica saveza.

Mapa Saveza srpskih opština u Federaciji BiH - Foto: Wikipedia

Međutim, za razliku od ZSO i ZVO, ovaj savez opština nema zvaničnu državnu potporu u Sarajevu, niti je predviđen zakonima.

Naime, inicijativu za njegovo osnivanje 2013. godine pokrenuli su funkcioneri Saveza nezavisnih socijaldemokrata (SNSD) Milorada Dodika iz pomenutih opština, koji učestvuju u izvršnoj i zakonodavnoj vlasti u tim lokalnim samoupravama.

U ovim opštinama pre rata živelo je 44.000 Srba (popis iz 1991. godine), a svuda su bili u apsolutnoj većini: Glamoč 10.000 (79 odsto), Drvar 15.000 (97 odsto), Grahovo 8.000 (95 odsto) i Petrovac 11.000 (74 odsto).

Posle ratnih stradanja, Srbi i danas čine relativnu većinu u jednoj opštini, a apsolutnu u tri: Glamoč 2.000 (43 odsto), Drvar 6.000 (91 odsto), B. Grahovo 2.000 (83 odsto) i B. Petrovac 4.000 (54 odsto).

Srbi iz ove četiri opštine, formirali su ovaj Savez u želji da svoj položaj koliko toliko učvrste.

Njih je država Srbija, 2017. godine, pomogla, i to Drvar sa 350.000 evra, Grahovo i Glamoč sa po 200.000 evra, a  Petrovac sa 100.000 evra.

VIDEO: Život Srba na Kosovu - Albanci ih KAMENOVALI jer slave slavu

(Telegraf.rs)