KAKAV JE SISTEM GRADIO PUKOVNIK GADAFI: Pročitajte, možda pronađete sve odgovore koje tražite! (VIDEO)
Zamislite sistem u kojem svaki međunarodni ugovor mora da bude ratifikovan od strane skupštine svake mesne zajednice u državi. Zamislite sistem u kojem o pitanjima rata i mira odlučuje ceo narod. Libija je - barem u teoriji - do 2011. godine imala upravo takav sistem
Okoristivši se odsustvom libijskog kralja Idriza, koji se u tom trenutku lečio u Turskoj, manja grupa oficira na čelu sa jugoslovenskim đakom i 28-godišnjim kapetanom Muamerom el Gadafijem izvršila je 1. septembra 1969. godine državni udar.
Preporučujemo
UHAPŠEN POSLE 25 GODINA BEKSTVA: Višestruki ubica dolijao policiji u Kini
SRUŠIO SE AVION UJEDINJENIH ARAPSKIH EMIRATA: Dvojica pilota poginula!
Nakon što su odbili da kraljevog sestrića Saida Hasana stave na čelo države i predaju mu vlast, ukinuli su monarhiju i proglasili Libijsku Arapsku Republiku kojom je privremeno vladalo telo pod nazivom Revolucionarni komandni savet čiji je predsednik bio (sada već) pukovnik Gadafi, koji je takođe postao i vrhovni komandant oružanih snaga.
Ovakvo stanje stvari je postojalo sve do 2. marta 1977. godine kada je proglašena Velika Socijalistička Narodna Libijska Arapska Džamahirija (skraćeno: Libijska Džamahirija, ili Libija, ili samo Džamahirija).
Reč "džamahirija" je neologizam koji je nastao zamenom imenice "džumhur" (narod) koji se nalazi u arapskoj reči za republiku ("džumhurija") imenicom "džamahir" (masa), zbog čega se džamahirija prevodi uglavnom ili kao "država masa" ili "svenarodna republika".
Njen ideološki tvorac upravo je Gadafi koji je u svojoj "Zelenoj knjizi" poseban akcenat stavio na vladavinu masa.
Toga dana Revolucionarni komandni savet je pretvoren u Generalni sekretarijat Opšteg narodnog kongresa (sve o tome ćete pronaći dalje u tekstu), a sam Gadafi je postao generalni sekretar.
Tačno dve godine kasnije, 2. marta 1979. godine Muamer el Gadafi podnosi ostavku na sve funkcije osim na dužnost vrhovnog komandatna i počinje da bude oslovljavan jednom nezvaničnom titulom "libijskog vođe" koji je (u teoriji) bio tek puki savetodavac narodnoj vlasti.
Pravno gledano, on tu zemlju u svetu nije predstavljao ni u kakvom zvaničnom kapacitetu; niti je bio šef države, niti je bio šef vlade. Niti je mogao da bude pošto u Libiji nisu postojali uobičajeni zakonodavni i izvršni organi, već se u teoriji sva vlast nalazila u u rukama narodnih kongresa i narodnih komiteta.
Zemlja nije imala pisani ustav, već tri akta ustavnog karaktera koji su - slično kao u Velikoj Britaniji - određivali način funkcionisanja države. To su bili Zakon o narodnim kongresima i narodnim komitetima, Deklaracija o uspostavljanju narodne vlasti i Velika zelena povelja o ljudskim pravima.
O ČEMU JE, ZAPRAVO, REČ?
Krenimo redom.
Osnovni narodni kongresi su bili temelj libijskog političkog sistema. Oni su bili izvorni nosioci suvereniteta i vlasti, i u njima su se nalazili svi punoletni libijski građani, i muškarci i žene. To su bile skupštine onoga što bismo mi nazvali mesnim zajednicama, ili komunama.
Obično su se sastajali tri puta godišnje; prvo zasedanje je bilo pravljenje detaljnog rasporeda za naredna dva, na drugom se diskutovalo o lokalnim pitanjima, a na trećem su se birali članovi mesnih sekretarijata te izvršnih i nadzornih komiteta.
Postojali su sekretar i zamenik sekretara osnovnog narodnog kongresa, i sekretari za poslove narodnih komiteta, pitanja žena, kulturu i mobilizaciju masa. Njihova dužnost je bila da nadgledaju sprovođenje odluka osnovnih narodnih kongresa, da sakupljaju te odluke, i tako dalje.
Postojao je Generalni sekretarijat osnovnih narodnih kongresa u kojem su se nalazili Sekretarijat Opšteg narodnog kongresa, sekretari opštinskih narodnih kongresa i sekretari osnovnih narodnih kongresa.
Osnovni narodni kongres je takođe birao i osnovne narodne komitete koji su izvršavali odluke Opšteg narodnog kongresa, kao i osnovnih narodnih kongresa, održavali bezbednost, naplaćivali takse i lokalne dažbine i poreze, nadgledali cene, proizvodne i uslužne delatnosti u svojim administrativnim granicama, mirili građane, predlagali sastav uprava osnovnih škola i bolnica, i tako dalje.
Mesne zajednice u Libiji su takođe na tom trećem godišnjem sastanku diskutovale i glasale o nacionalnim i međunarodnim temama, ratifikovale su ugovore i sporazume Libije sa drugim državama, bavile su se pitanjima rata i mira.
Ako su sindikati, udruženja poslodavaca i strukovna udruženja imala neke preporuke i predloge, sekretarijat Opšteg narodnog kongresa ih je svim osnovnim narodnim kongresima slao na glasanje.
Kao što možete da vidite, bio je to - barem u teoriji - sistem direktne demokratije kakva retko gde danas postoji.
IDEMO KA VRHU DRŽAVNE VLASTI
Komune, odnosno mesne zajednice, bile su grupisane u opštine (na arapskom: šabija). U trenutku rušenja pukovnika Gadafija postojale su ukupno 22 opštine, ali je taj broj sve vreme varirao; u jednom trenutku postojalo je 46 opština, dok ih je u drugom bilo samo 13.
Shodno tome, više osnovnih narodnih kongresa bilo je grupisano na opštinskom nivou u Opštinski narodni kongres u čijem su se sastavu nalazili svi sekretarijati iz komuna.
Oni su opet sa svoje strane birali sekretarijate za opštinske narodne kongrese, poslove opštinskih narodnih kongresa, poslove opštinskih narodnih komiteta, poslove sindikata i strukovnih udruženja, pitanja žena, kulturu i mobilizaciju masa.
Pored toga, sakupljali su rezolucije i preporuke, pa i zapažanja osnovnih narodnih kongresa, pozivali ih da se sastanu vanredno ako je neophodno, birali sekretare opštinskih narodnih komiteta, nadgledali rad izabranih funkcionera, i razrešavali ih dužnosti.
Opštinski sekretarijati su imali dodatne dužnosti, poput nadgledanja sprovođenja odluka osnovnih narodnih kongresa, nadgledanje i kontrolisanje rada sekretarijata u osnovnim narodnim kongresima i njihovo disciplinovanje ako je neophodno, i tako dalje.
Izvršna vlast na opštinskom nivou u džamahiriji bila je u rukama opštinskih narodnih komiteta koje su birali opštinski narodni kongresi.
Oni su izvršavali odluke tih osnovnih i opštinskih narodnih kongresa, kao i odluke Opšteg narodnog kongresa, rukovodili javnim ustanovama unutar svojih resora i na svojoj teritoriji, vršili koordinaciju, ugovarali projekte, investicije, odlučivali o programu stambenih kredita, određivali cene roba i usluga, sprovodili građevinske i urbanističke planove, i tako dalje, i tako dalje.
Postojali su i resorni opštinski narodni komiteti čije su sekretare takođe birali opštinski narodni kongresi, a obične članove - osnovni narodni kongresi. Njihove dužnosti su bile da predlažu planove i programe za svoje resore, da u tom smislu prate odluke Opšteg narodnog komiteta u svojim resorima, podnose periodične izveštaje o svom radu i aktivnostima, i tako dalje.
Uglavnom, kao što možete da vidite, ingerencije lokalne samouprave u Libiji za vreme Gadafija su bile veoma široke, iako, ruku na srce, ceo taj sistem deluje mnogo komplikovanije nego što je verovatno objektivno bio.
VRH VLASTI
Opšti narodni kongres je bio forum svih narodnih kongresa, komiteta i sindikata, udruženja poslodavaca i strukovnih udruženja, koji je usvajao zakone i odluke osnovnih narodnih kongresa, određivao resore kojima su upravljali opšti narodni komiteti, birao i razrešavao dužnosti sopstveni sekretarijat, sekretara Nacionalnog planskog saveta, sekretara Opšteg narodnog komiteta, savetnika za nacionalnu bezbednost, predsednika i sudije Vrhovnog suda, javnog tužioca, sekretare i zamenike sekretara nadzornih organa, guvernera Centralne banke i njegovog zamenika, te konačno donosio odluke i uredbe što se tiče poslovnika.
Što se tiče sekretarijata samog Opšteg narodnog kongresa, u njemu su se nalazili sekretar, zamenik sekretara, kao i sekretari za: poslove narodnih kongresa, poslove narodnih komiteta, poslove sindikata i strukovnih udruženja, pitanja žena, inostrane poslove, pravna pitanja i ljudska prava. Tehnički, sekretar Opšteg narodnog kongresa je bio šef države.
Opšti narodni kongres je takođe birao i resorne opšte narodne komitete koji su predlagali budžete, planove i programe u svojim resorima, nadgledali institucije i javna preduzeća, predlagali zakone, podnosili izveštaje o svom radu, i tako dalje. Bili su sastavljeni od svojih sekretara i sekretara svih resornih opštinskih narodnih komiteta.
Centralni izvršni organ u državi je bio Opšti narodni komitet u koji su ulazili njegov sekretar i zamenik sekretara, kao i sekretari svih resornih opštih narodnih komiteta. To je bila institucija koja se našom terminologijom može nazvati vladom, pa je sekretar te institucije bio šef vlade, premijer.
Što se tiče sudske vlasti, postojali su magistratski, prvostepeni i apelacioni sudovi, kao i Vrhovni sud. Prvostepeni su sudili po prvom stepenu, a u drugom po žalbama na odluke magistratskih sudova. Apelacioni su odlučivali o žalbama na odluke prvostepenih sudova. Sudije Vrhovnog suda je birao Opšti narodni kongres, ali nisu mogli da budu razrešeni bez odobrenja Opšte sednice Vrhovnog suda. Veća su uglavnom bila tročlana, osim na najvišoj instanci kada su mogla da postoje i petorica sudija u veću.
ZELENA KNJIGA
U pitanju je trodelna knjiga Muamera el Gadafija koja je prvi put objavljena 1975. godine, a koja se bavi rešenjem problema demokratije kroz vlast naroda, rešenjem ekonomskog problema kroz socijalizam i društvenim aspektom Treće univerzalne teorije.
"Zelena knjiga" odbacuje parlamentarnu demokratiju, sistem baziran na političkim partijama, odbacuje referendume, i sve sa tim u vezi. Prihvata se samo neposredna narodna demokratija, koja je u džamahiriji izražena na svakom koraku u gore izloženom političkom sistemu.
Ona takođe tretira najamni rad kao robovlasništvo i tvrdi da svaki radnik ima pravo na svoj proizvod. Ako jedan čovek akumulira bogatstvo koje premašuje njegove realne potrebe, to uskraćuje potrebe drugog čoveka.
Gadafi ustaje i protiv rentiranja mesta stanovanja, i zastupa stav da su odeća, hrana, vozilo i stambeni objekat pravo čoveka, pa prema tome ne mogu biti pod zakupom. Onaj ko iznajmljuje takve stvari direktno dovodi u pitanje slobodu drugog čoveka, jer mu odeću može skinuti nasred ulice, vozilo nasred raskrsnice, a i iz stana ga može izbaciti u svakom trenutku.
"Zelena knjiga" tvrdi da je sloboda govora prirodno pravo svakog čoveka, čak i ako on izabere da se ponaša nerazumno, da izrazi njome svoju ludost. Pošto ovo delo takođe tvrdi i da je privatno vlasništvo nad izdavačkim kućama, novinama, radijskim i televizijskim stanicama nedemokratsko, sve ovakve institucije su bile u javnom vlasništvu.
Cilj je bio razviti društvo na takav način da profit i novac nestanu, što je u suštini cilj i komunizma.
Sve što smo naveli je bila teorija. Kako je bilo u praksi? Ko zna, mada verovatno nije sve funkcionisalo tako sjajno i bajno kao što se na prvu loptu čini; uostalom, taj sistem je srušen. Za to se može kriviti i Gadafi koji je imao vaninstitucionalnu moć, ali i sam libijski narod koji se nije snašao u totalnoj demokratiji, iako je navodno demokratiju hteo te 2011. godine kada se digao na oružje (barem jedan deo tog naroda). Nije im bilo dovoljno ni to što imaju besplatno školstvo i zdravstvo, zato sada nemaju nikakvo.
Takođe, malo je kod nas poznato to da je njegov režim u suštini bio islamistički, samo ne onog tipa kakav postoji u Saudijskoj Arabiji i Islamskoj državi. Bila je to svojevrsna fuzija političkog islama i socijalizma. Fuzija je propala jer je narod lako zavarati obećanjima (dovoljno je odgledati jedan film koji suptilno slavi svetla Zapada i navučen si), ali je svejedno bila mnogo bolja od ovoga što Libija i arapski svet imaju danas.
(O. Š.)
Povezane vesti
Počela trodnevna proslava Ramazanskog bajrama
Rezidencija premijera pogođena granatom: Drama u Tripoliju
Francuska postavlja mobilne bezbednosne snage za škole koje "imaju poteškoća" sa islamskim ekstremizmom
Dečak (8) sam prepešačio Saharu, uhapšen kad je pokušao da pređe Mediteran: Razlog je pretužan
Telegraf.rs zadržava sva prava nad sadržajem. Za preuzimanje sadržaja pogledajte uputstva na stranici Uslovi korišćenja.
Komentari
Više sa weba
Priče sa Weba
(FOTO) Žena dovezla MRTVACA u banku da joj potpiše papire za kredit! Gurala mu olovku u ruke, na šalteru je sumnjičavo gledali: "Malo vam je UBLEDEO..."
INSTAGRAM I DALJE NE RADI SVIM KORISNICIMA Oglasili se iz Mete: Fejsbuk ponovo dostupan
PREMINULI NAJSTARIJI SIJAMSKI BLIZANCI NA SVETU Jedno od njih je menjalo pol, svako je imao svoju sobu I NIKADA NISU HTELI DA SE RAZDVOJE
Putin
Najbolji vladar jedne drzave na svetu. Ubise ga zlotvori koji su mu dugovali milijarde i milijarde dolara zbog kampanja koje im je finansirao. Uopste nije tacno ono sto su pisale i pricale zapadni mediji o njemu. Svi su u Libiji imali koristi od svakog prodanog litra nafte. Pogledajmo sta je zapad napravio od svih tih zemalja gde se umesala njihova ruka. Otmice, terorizam, odsecanja glave, likvidacije, kidnapovanja, itd. Sada bi da ga prave od peska isto kao i Sadama. Gde se zapadna ruka pruzi, tu nastaje haos. Zato Srpski politicari pamet u glavu sta radite da nam se to ne obije o glavu. Nikome zapad nije pomogao.
Podelite komentar
Biljana
Bila tamo u vreme blagostanja. Zivela cetiri godine. I oni su ziveli, i to nimalo lose. Pocivaj u miru covece. Mozda si i gresio, ali si bio COVEK a ne monstrum, kakvim su poksuali da te prikazu. Sram ih bilo kako su te, kao psa ubili.
Podelite komentar
Pera
Ako bi se bilo koji gradjanin Libije razboleo a nije bilo leka ili mogucnosti da se leci u Libiji o trosku drzave lecio bi se u najboljoj svetskoj klinici,vazilo je za sve i za najsiromasnijeg,najveci standard u Africi u tom trenutku,najkvalitetnija nafta na svetu sa najmanje stetnih izduvnih gasova,sponzor FK Juventus,sponzor Nikoli Sarkoziju sa 50 miliona $ a ovaj predvodio koaliciju za njegovo svrgavanje,a danas na dnu ko je proziveo kod njega to mu moze ostati samo u lepom secanju,sada su ruina od drzave u kojoj vladaju plemena,otmice silovanja glad,nema vode,struje lecenja i skolovanja,pravili bi ga Libijci od blata ,ali nema vode,pravili bi ga i od neceg drugog,ali treba prvo jesti,a toga nema,pa ne mogu ni od toga.
Podelite komentar