Ostavio je neizbrisav trag, stradao je sa Silvanom Armenulić: Ko je bio tihi genije Miodrag Rade Jašarević?

RTS je pokrenuo značajan zabavno-muzički serijal „Zapis u vremenu - 90 godina Narodnog orkestra RTS-a“, koji kroz dvanaest tematskih epizoda vodi gledaoce na putovanje kroz devet decenija postojanja i delovanja jednog od najvažnijih muzičkih kolektiva u Srbiji. I koji možete gledati subotom, od 16.45, na RTS 1.

Nakon prve emisije posvećene osnivaču Vlastimiru Pavloviću Carevcu, na redu je priča o čoveku koji je preuzeo dirigentsku palicu i violinu - Miodragu Radetu Jašareviću. Njegova zaostavština, iako često u senci, predstavlja zlatno doba ansambla i neizbrisiv trag u riznici srpske narodne muzike.

Preporučujemo

Od Kruševca do prestoničkih kafana: Formiranje virtuoza

Miodrag Rade Jašarević, rođen 1916. godine u Kruševcu, od malih nogu je pokazivao neverovatnu privrženost muzici. Prijateljima je često pričao kako je kao petogodišnjak, bez ikakvog predznanja, danonoćno pokušavao da izvuče zvuk iz stare violine sa samo dve žice. Taj dečački entuzijazam prepoznao je otac, kupivši mu pravu violinu, instrument koji će ga pratiti do kraja života.

Sredinom dvadesetih, porodica se seli u Beograd, a mladi Rade, koga su zbog blage naravi svi zvali "mali Rade", upisuje nižu, a potom i srednju muzičku školu. Već sa četrnaest godina, njegov virtuozitet nije prošao nezapaženo - svirao je u uglednim prestoničkim kafanama kao što su „Petrograd“ i „Novi Beograd“. Njegovo muzičko obrazovanje nije se završilo tu; preko dana je uporno vežbao i učio od tada popularnih muzičara iz Češke, upisao je i Muzičku Akademiju. Međutim, surova realnost Drugog svetskog rata prekinula je njegove studije, odvevši ga na prinudni rad u rudniku Bor, da bi oslobođenje dočekao kao pripadnik kruševačke partizanske divizije.

Pre nego što je postao stub Narodnog orkestra, Jašarević je bio koncertmajstor skopske opere, a 1947. godine uspešno je prošao audiciju za Zabavni orkestar Radio Jugoslavije. Ipak, Carevac, kao vizionar sa nepogrešivim osećajem za talenat, prepoznao je u njemu naslednika. Priča se da je čitavu godinu "vrbovao" Jašarevića da pređe u njegov orkestar, prepoznajući da je Bata Rade, kako su ga kasnije zvali, sudbinski predodređen da nastavi misiju čuvanja i oplemenjivanja narodne muzike.

Nastavak misije: Jašarevićev pečat i "zlatno doba"

Kada je preuzeo umetničko rukovodstvo Narodnog orkestra (tadašnjeg Narodnog orkestra Radio Beograda) od Carevca, Miodrag Rade Jašarević se prihvatio izuzetno teškog, ali plemenitog zadatka: misije upornog sakupljanja narodnih melodija i njihovog predstavljanja svetu u sasvim novom, stilizovanom ruhu. Njegov apsolutni sluh, iako nije bio kompozitor, omogućio mu je da aranžira na stotine pesama i kola, dajući im svoju prepoznatljivu boju i ton, usklađen sa individualnim glasom izvođača. Zvuk Jašarevićevog instrumenta činio je boljim ne samo pesme, već i pevače koji su sarađivali sa njim.

Jašarević je nastavio Carevčevu praksu pretvaranja iskustva u spontani pedagoški rad. Bio je mentor, inspiracija i oblikovatelj generacija muzičara. Zanimljivo je i da je bio prvi šef Narodnog orkestra koji je u ansambl primio jednu ženu, što svedoči o njegovoj naprednoj viziji i otvorenosti.

Vizionar širokih shvatanja: Od džeza do "Arapskog kokonješta"

Za razliku od Carevca, Jašarević je imao dublje poznavanje muzike manjina i naroda Jugoslavije. Kola poput „Rumunske igre“ i „Arapskog kokonješta“ bila su omiljena u njegovom repertoaru, pokazujući njegovo poštovanje prema tuđim tradicijama. Voleo je džez i klasiku, a možda se upravo iz te široke muzičke kulture rodio njegov san o velikom narodnom orkestru sa internacionalnim programom. U svoju "družinu" je dovodio mlade talentovane violiniste, među kojima je Aleksandar Aca Šišić izrastao u prvu violinu pod njegovim vođstvom. Pod njegovom upravom, orkestar je uspešno uplovio i u novu eru - eru televizije, svirajući i na otvaranju Drugog programa Televizije Beograd.

Violina kao simbol, blaga narav kao karakter

Oni koji su sa Miodragom Jašarevićem svirali, putovali i živeli, opisuju ga kao blagog čoveka, uvek besprekorno odevenog. Njegova suptilnost ogledala se i u odnosu prema kolegama - ako bi neki muzičar loše svirao, blagonaklono bi komentarisao: „On je dobar čovek...“ Svirao je sve: klasičnu, zabavnu, džez i, naravno, narodnu muziku. Njegova violina, u narodu poznata kao „Ćemane“, postala je simbol orkestra koji je stvarao tradiciju i oblikovao muzički identitet.

Zvezdani saradnici i tragičan kraj

Pod Jašarevićevom palicom, Narodni orkestar je pratio najveće vokalne soliste tog doba: Mileta Bogdanovića, Cuneta Gojkovića, Vasiliju Radojčić, Tozovca, Lepu Lukić, Tomu Zdravkovića, Silvanu Armenulić, Mirjanu Barjaktarević, Braću Bajić, Pavla Stefanovića, Dragoljuba Lazarevića, Dušicu i Nedeljka Bilkića. Njegova violina je bila neizostavni pratilac, dodajući svakom glasu jedinstvenu boju, stvarajući harmoniju koja je dirala duše slušalaca.

Baš kao što je celog života bio violinista iz senke, bez želje da se eksponira u javnosti, tako je i njegov tragičan odlazak sa životne i muzičke scene, u oktobru 1976. godine, ostao u senci pogibije muzičkih zvezda sa kojima je sarađivao. Na tada magistralnom putu Beograd - Niš, u teškoj saobraćajnoj nesreći nastradali su Miodrag Rade Jašarević, Silvana Armenulić i Mirjana Barjaktarević. Tog dana, kada je stala muzika, nastala je legenda - ali i neizbrisiva praznina.

„Zapis u vremenu“: Oživljavanje nasleđa

Druga emisija novog projekta redakcije Zabavnog programa RTS-a posvećena je upravo umetničkoj zaostavštini ovog velikana. Kroz arhivske snimke, svedočanstva legendi i nastupe najeminentnijih pevača današnjice, poput Dušice Bilkić, Lepe Lukić, Jelene Tomašević, Ivana Milinkovića, Davora Jovanovića, Branimira Baneta Đokića, Zorana Bahuckog, Dejana Blagojevića i Zorana Milenkovića, gledaoci će doživeti upečatljivo televizijsko iskustvo. Oni će govoriti o uspesima i radu Narodnog orkestra u eri Jašarevićevog vođstva, o njegovoj ličnosti i značaju njegove umetničke zaostavštine.

Raskošnu i obimnu biografiju Narodnog orkestra RTS-a čini stotine kola, hiljade pesama i desetine hiljada snimaka. Još pedesetih godina dvadesetog veka, na plakatima se orkestar reklamirao rečima: „Orkestar koji izvodi pet hiljada kompozicija“.

Danas, pod vođstvom soliste na harmonici Vlade Panovića, ovaj muzički kolektiv čini umetničke naslednike sjajnih generacija muzičara, umetnika i stvaralaca - naslednike jedne neprekinute muzičke niti koju su tkali velikani poput Vlastimira Pavlovića Carevca, Miodraga Radeta Jašarevića, Branka Belobrka, Žarka Milanovića, Aleksandra - Ace Šišića, Zorana Bahuckog, Dobrice Vasića, Momčila Stanojevića, Boška Vasića...

Ne propustite priliku da saznate više o tihoj genijalnosti Miodraga Radeta Jašarevića i neizbrisivom tragu koji je ostavio u srpskoj muzici.

Glavni akteri serijala:

Voditelji: Milan Popović i Nenad Kamidžorac

Urednici projekta: Olivera Kovačević, Dušan Šukletović i Jovana Dukić

Autor scenarija i dokumentarnih video reportaža: Slobodan Simojlović

Reditelj: Petar Stanojlović

Pratite novi zabavno-muzički serijal „Zapis u vremenu - 90 godina Narodnog orkestra RTS-a“ subotom, od 16.45, na RTS 1.

(Telegraf.rs)