Bili smo u svetinji koju poštuju i Albanci, Knez Lazar ju je posvetio ćerki, a starešina je glumac

Ovaj manastir je danas duhovni stožer za oko 30.000 Srba koji žive u ovom delu Kosmeta

Manastir Draganac na Kosovu i Metohiji, zadužbina kneza Lazara, već šest i po vekova svedoči o roditeljskoj ljubavi i neprolaznoj boli za izgubljenim detetom, ali i o životu Srba u Kosovskom Pomoravlju i na području Novog Brda.

Osam godina pre Kosovskog boja, tačnije 1381. godine, Draganac se prvi put pominje u Ravaničkoj povelji kneza Lazara. Tačna godina izgradnje crkve se ne zna, ali ono što je poznato je to da je srpski knez Lazar ovu svetinju sagradio u spomen na svoju prerano preminulu ćerku Draganu, koja je imala svega 16 godina kada se upokojila.

Knez Lazar podiže glavnu manastirsku crkvu posvećenu Svetim arhangelima Mihailu i Gavrilu, a Srpska pravoslavna crkva obeležava 26. jula Sabor svetog arhangela Gavrila, kada Draganac proslavlja hramovnu slavu.

DUHOVNI CENTAR ZA 30.000 SRBA

Ovaj manastir je danas duhovni stožer za oko 30.000 Srba koji žive u ovom delu Kosmeta, saborno i mesto utehe za sve čija duša traži živu veru pravoslavnu, kao put ka spasenju.

Kosovo je u svom najvećem delu ravno, gde retko možete da nađete pravu hladovinu, na području Gnjilana naročito. To je predeo žitnih polja, sa kojih je nedavno skinuta pšenica. Ali kada se odatle krene ka Novom Brdu, na nekoliko kilometara sa desne strane, uz blagu uzvišicu, odvaja se put za Draganac, mesto koje će vam pružiti ljubav, sigurnost i utehu kakvu može samo roditelj.

Put kojim se ide do Draganca vodi kroz hrastovu šumu, od koje ništa drugo ne vidite osim parčiće neba i na njima oblake.

Pravo osveženje posle gnjilanske ravnice i temperature u najtoplijem danu u godini, koji ovde zovu Gorešnjak, što je drugo ime u narodu za praznik posvećen Saboru svetog arhangela Gavrila. Posle dva kilometra stižete u portu crkve i konaka u njoj, uškane, ili kako ovde govore “ukutkane” između brda.

Sigurno pribežište, koje odiše ljubavlju, mirom i zove sve koji za tim čeznu, da “ubježavaju” u portu ove svetinje.

MANASTIRSKA SLAVA

Liturgija povodom manastirske slave okupila je ne samo Srbe iz ovog kraja, već i sa čitavog Kosmeta, drugih delova Srbije, monahe, vojnike američkih snaga KFOR - a i goste iz inostranstva. Među prisutnim narodom čuo se češki, slovenački, engleski i ruski jezik.

Starešina manastira i bratstva od oko desetak monaha i iskušenika, je otac Iarion, nekadašnji glumac, čije je svetovno ime Rastko Lupulović.

On je sa 22 godine dobio jednu od najprestižnijih pozorišnih nagrada “Sterijinu nagradu” za ulogu u predstavi “U potpalublju”, a kasnije i nagradu “Zoran Radmilović”. Igrao je Milančeta u seriji “Otvorena vrata”. Poznat je po ulogama u filmovima “Biće bolje”, kao Boban i “Paket aranžman”, kao Darko Popović. U rok grupi “Kanda, Kodža i Nebojša”, Rastko je svirao električnu gitaru.

U svoj besedi nakon Liturgije, jedan od ovdašnjih sveštenika ponovio je reči vladike Teodosija, da ova svetinja nikada u svojoj istoriji nije sijala ovakvim sjajem, kao i da nikada nije bilo toliko monaha i vernih da se okupljaju u ime Božije, dolazeći o Sabor svetog arhangela Gavrila i o Istočnom petku.

- Ali upravo ono što ih priziva da dolaze u ovu svetinju, to je Carstvo nebesko. Ono što nas čini da budemo dobri ljudi, da budemo uzorni hrišćani, jeste cilj Carstvo nebesko, jer mi pravoslavni hrišćani sve što činimo u našem životu, činimo sa tim uzvišenim ciljem.

Hrišćanstvo nas uči da budemo dobri ljudi, da budemo dobre komšije, ali pored toga ne uči nas samo tome, uči nas da je to samo put i putokaz ka Carstvu nebeskom.

- Ime Božije se u ovoj svetinji neprestano slavi nekoliko vekova, i ona nas priziva iako smo se mi u jednom trenutku udaljili od ove svetinje Božije. Zajedno sa nebeskim silama slavimo Boga, kolika je to čast za čoveka da se saobrazi sa nebeskim silama, a može da bude sličan, samo ako ispunjava one zapovesti koje crkva od njega traži.

A crkva pre svega traži ono što je vapio naš sveti patrijar Pavle, dok je hodio ovim prostorima, posećivao ovu svetinju i ponavljao “Budimo ljudi” - podseća sveštenik Eparhije raško - prizrenske.

IGUMAN GRIGORIJE

Posebno neizbrisiv trag u ovoj svetinji ostavio je iguman Grigorije, Rus koji je boravio u ovim prostorima, stalno očekivao vaskrsenje, pobedu Rusije i pravoslavlja. Do šezdesetih godina prošlog veka u manastiru je opstao samo jedan monah. To je ustvari otac Grigorije, koji je iz Rusije pobegao od komunističkog terora na Kosovo i Metohiju. Kad se on upokojio manastir je bio prazan sve do devedestih godina, kada je trudom i zalaganjem monaha manastira Dečani, ponovo oživeo, vezujući Srbe sa ovog podneblja na ostajanje i opstajanje.

Veoma malo se zna o Dragancu u periodu koji prethodi njegovoj obnovi 1863. od strane lokalnog srpskog stanovništva iz okoline Gnjilana. Nedaleko odatle, na nekoliko kilometara od istoimenog sela Draganac, nalazi se srednjovekovni Prilepac i selo Prilepnica, rodno mesto kneza Lazara.

Samo desetak kilometara severnije od Draganca je Novo Brdo, nekada najveći rudarski centar na Balkanu i ekonomsko središte Nemanjićke države, koji je u to vreme imao oko 45.000 stanovnika i bio prava trgovačka kolonija.

POŠTUJU GA I ALBANCI

Ono po čemu je Draganac poseban je i to što ga poštuju i Albanci, govoreći samo reči hvale o njegovom monaštvu. Ovdašnji monasi po posebnom receptu spravljaju nadaleko poznat tamjan, koji nekako drugačuje miriše od svih koje ste imali prilike da vidite, sažimajući u sebi sve najlepše nijanse aroma bora i cvetova.

Za sve goste u Dragancu je pripremljena slavska trpeza ljubavi, na kojoj je bila posna hrana, a otac Ilarion je bio pravi domaćin, obilazeći svakog gosta, nudeći posluženje zajedno sa ovogodišnjim slavskim kumom.

Tek požnjevena kosovskopomoravska žitna polja, još jednom su ponela rod za novi žrtvenik Srba koji ovde žive, ali i čitavog srpskog naroda.

Pomoravski vetrić raznosio je zvuke pesme i draganačkih zvona, još jednom potvrđujući da je manastir Draganac sa čitavom okolinom, mesto koji širi nadu u život, ne samo ovozemaljski, već i u onaj večni.

(Slađana Tasić)