Umrla legendarna Marta Kon

Marta Hofnung Kon, knjiženica, medicinska sestra, špijunka i preživela iz Holokausta, jedna od najzanimljivijih ličnosti 20. veka, umrla je u noći 21. maja u Sjedinjenim Američkim Državama, nedugo nakon što je proslavila svoj 105. rođendan, piše Mossele.tv.

Poticala je iz jevrejske porodice, a rođena je kao Marta Hofnung, 13. aprila 1920. godine u porodici sa sedmoro dece. Godine 1940. pobegla je iz Meca i nastanila se u Poatjeu tokom nacističke invazije na Francusku, a potom je ostala u departmanu Vijena, zajedno sa svojim verenikom Žakom Delunajem, borcem pokreta otpora, koji je pogubljen tokom rata 1943. godine.

Preporučujemo

Godinu dana kasnije, preuzela je ulogu obaveštajnog agenta za Francusku u Nemačkoj, nedugo pre kapitulacije Trećeg rajha. Svoj životni put opisala je u autobiografiji "Iza neprijateljskih linija".

Marta je ove godine upravo proslavila svoj 105. rođendan. Ova poreklom stanovnica Meca već je godinama živela u Sjedinjenim Američkim Državama, tačnije u Los Anđelesu.

Rani život

Marta Hofnung je rođena 13. aprila 1920. godine u Mecu, Francuska. Poticala je iz jevrejske porodice i bila je jedno od sedmoro dece. Njena porodica je živela blizu nemačke granice u vreme kada je Hitler došao na vlast. Kako je nacistička okupacija napredovala, njena sestra je deportovana u Aušvic, dok je porodica pobegla na jug Francuske neposredno nakon reintegracije Alzasa i Lorene u Francusku 1918. godine. Mec je bio u nemačkom posedu od 1871. do 1918, kao deo Alzasa-Lorene nakon Francusko-pruskog rata, a vraćen je Francuskoj posle Prvog svetskog rata. Marta je svedočila antisemitizmu u svom kraju, među ostalim i skrnavljenju sinagoge u Mecu.

Karijera

U septembru 1939. godine, prema naredbi o civilnoj evakuaciji, Marta se, kao i mnogi stanovnici Mozela sklonila u Poatje, u departmanu Vijena. Nakon okupacije u junu 1940. i aneksije Mozela od strane Trećeg rajha u julu iste godine, odlučila je da ostane u Vijeni.

Nakon što je Gestapo uhapsio njenu sestru Stefani 17. juna 1942, Marta je organizovala bekstvo svoje porodice iz Poatjea u slobodnu zonu. Tamo je preživela zahvaljujući lažnim dokumentima koje je pripremila pre odlaska. Njen verenik Žak, student kojeg je upoznala u Poatjeu i aktivni član Pokreta otpora, streljan je 6. oktobra 1943. u tvrđavi Mon-Valerijan. U novembru 1943, Marta je završila studije koje je započela u oktobru 1941. u Poatjeu, u školi za medicinske sestre Francuskog crvenog krsta u Marseju. Potom je pokušala, bez uspeha, da se pridruži Pokretu otpora.

U novembru 1944, nakon oslobođenja Pariza, Marta se prijavila i postala član Obaveštajne službe Prve francuske armije, kojom je komandovao maršal Žan de Latr de Tasinji. Nakon 14 neuspešnih pokušaja da pređe liniju fronta u Alzasu, uspela je da pređe granicu u Nemačku kod Šafhauzena u Švajcarskoj. Kao medicinska sestra koja je tečno govorila nemački, predstavljala se kao nemačka sestra koja traži nestalog verenika. Zatim bi se vraćala preko švajcarske granice kako bi prenela informacije francuskoj obaveštajnoj službi. Uspešno je prenela dve ključne informacije: da je Zigfridova linija severozapadno od Frajburga evakuisana i gde se nalaze ostaci nemačke vojske u zasedi u Crnoj šumi.

Posle rata

Nakon rata Marta se vratila u Francusku i nastavila karijeru kao medicinska sestra. Godine 1956, dok je studirala u Ženevi, upoznala je američkog studenta medicine, majora Kona, koji je bio cimer njenog prijatelja. Tri godine kasnije venčali su se i preselili u Sjedinjene Države. Godinama su radili zajedno – on kao anesteziolog, a ona kao sestra anesteziolog.

Kon je 1945. godine odlikovana ordenom Croix de Guerre sa dve pohvale. Godine 1999. francuska vlada joj je dodelila Médaille militaire (Uredba br. 3465 MR 1999). Odlikovana je i titulom viteza Legije časti (Uredba br. 2702 MR 2004) koju joj je 2002. uručio ministar za ratne veterane Andre Bord. Godine 2006. ponovo je odlikovana medaljom "Zahvalnosti nacije" (Reconnaissance de la Nation).

Godine 2002. napisala je, u saradnji sa Vendi Holden, knjigu o svojim iskustvima pod naslovom Behind Enemy Lines: the True Story of a French Jewish Spy in Nazi Germany (Iza neprijateljskih linija: Istinita priča o francuskoj jevrejskoj špijunki u nacističkoj Nemačkoj) koju je objavila izdavačka kuća Harmony Books.

(Telegraf.rs/Moselle.tv/Wikipedia)