Pobuna protiv zaborava: U Banji predstavljeni filmovi o herojima andergraunda i Aprilskog rata

Na Festivalu filmskog scenarija, tradicionalnom mestu okupljanja filmskih stvaralaca, predstavljena su dva ostvarenja koja, iako tematski i stilski različita, dele zajedničku misiju – borbu protiv zaborava. Kroz dokumentarnu prizmu, ekipe filmova "Zvonca u pohode, anarhija u KPSS" i "Drava se ne predaje" oživele su sećanja na autentične heroje – jedne sa margine andergraund scene devedesetih, a druge iz vihora Aprilskog rata 1941. godine.

Hronika devedesetih kroz zvuk "Zvonca i Bideljica"

Film "Zvonca u pohode, anarhija u KPSS" vraća nas u turbulentne devedesete godine, prateći uspon i trajanje kultnog pank benda iz Aranđelovca, Zvonce i Bideljice. Miroslav Stašić, ko-autor i scenarista, objasnio je da film prevazilazi okvire klasične muzičke biografije, težeći da bude i svojevrsni portret čitave jedne epohe i njene alternativne scene.

Preporučujemo

"Oni su jedan od bendova koji su obeležili ovu srpsku rok scenu 90-ih godina, a specifični su po tome što potiču iz nečega što uslovno nazivamo provincijom," istakao je Stašić. Prema njegovim rečima, Aranđelovac pre njih nije imao značajnu ulogu na muzičkoj mapi, što uspeh i uticaj benda čini još intrigantnijim.  Njihova originalnost nije ležala samo u muzici, već i u scenskom nastupu. "Bili su dosta originalna i samosvojna pojava s obzirom na to da su imali i te neke elemente teatra, arta, izvodili su neke predstave, skečeve... Znači, nije bila samo ona puka svirka kako inače rade pank bendovi," dodao je Stašić.

Film takođe slika širi kontekst vremena, period "decentralizacije" srpske rok scene, kada su značajni bendovi dolazili i izvan Beograda – Bjesovi iz Gornjeg Milanovca, Novembar iz Niša, Eva Braun iz Bečeja, Džukele iz Subotice. U takvom okruženju, Zvonce i Bideljice su svesno birali svoj put. "Oni su bend koji nikad nije napravio taj iskorak u mejnstrim... svesno i svojom odlukom ostao u tom istom andergraundu i svesno je birao na neki način marginu," zaključio je Stašić.

"Drava se ne predaje": Vaskrsenje zaboravljenog herojstva

Sa bučne andergraund scene, fokus konferencije prešao je na dramatične događaje iz 1941. godine, oživljene u doku-drami "Drava se ne predaje". Film reditelja Nikole Lorencina donosi priču o komandantu rečnog monitora "Drava", Aleksandru Beriću, i njegovoj posadi, koji su odbili naređenje o predaji i šest dana pružali herojski otpor nemačkom agresoru.  Predstavljanju filma prisustvovala je glumačka ekipa koju su činili Aleksandar Trmčić, Stefan Milivojević i Rade Ćosić.

Aleksandar Trmčić je objasnio istorijsku pozadinu priče. "To je istorijska činjenica", naglasio je. "Kapetan, komandant vojne kraljevske mornarice, u trenutku predaje i okupacije oglušio se o komandu Vrhovne komande da se predaju. I to je jedini brod koji je ostao da se bori sa tadašnjim agresorima." Brod je za to vreme uspeo da uništi preko 30 nemačkih aviona "štuka" i nanese značajne gubitke neprijatelju, pre nego što je posada, sa svojim komandantom na čelu, potonula zajedno s njim. Trmčić je posebno istakao multinacionalni sastav posade kao primer zajedništva. "Kako su ratovali svi zajedno? Ovaj je bio pravoslavac, ja sam igrao muslimana koji je bio drugi oficir, prvi oficir je Hrvat. Potpuno pomešana posada, ali su se svi borili za jedan cilj – slobodu," rekao je on.

Stefan Milivojević, koji tumači lik mladića iz Crne Gore vođenog idealima časti, istakao je važnost te teme za film. "Čast je najvažnija stvar koja postoji. To je i tema, u suštini, ovog filma, gde su, na čelu sa Aleksandrom Berićem, momci šest dana borili protiv agresora i gde nisu želeli da odstupe od toga," izjavio je Stefan, dodajući da je entuzijazam bio glavna reč koja je opisala snimanje u teškim okolnostima.

Rade Ćosić, koji u filmu tumači lik izdajnika, kroz anegdotu o kreativnom sukobu sa rediteljem, slikovito je opisao strast koja je uložena u projekat. Svoje izlaganje završio je emotivnim apelom. "Mi moramo da snimamo filmove koji veličaju heroje iz naše istorije. Tužno je da ljudi ne znaju ko je Aleksandar Berić. Jedna veličina, koji je bio spreman da da svoj život za svoju zemlju," zaključio je Ćosić, naglašavajući da je film pokušaj da se ispravi istorijska nepravda i sačuva sećanje na istinske heroje.

(Telegraf.rs)