Kada su Aleksu Šantića proterali iz Mostara, živeo je u ovoj vili: Zapaljena je u II svetskom ratu

Foto: D. Ć./Klix.ba

Šantića vila koja se nalazi dvadesetak kilometara od Konjica, u mestu Borci, ima bogatu i živopisnu istoriju. U njoj su svojevremeno živeli neki od naših najznačajnijih književnika Aleksa Šantić i Svetozar Ćorović, a potom i akademski slikar Lazar Drljača, koji je i sahranjen u neposrednoj blizini vile.

Vila se nalazi na 760 metara nadmorske visine, iznad Boračkog jezera, a put do nje je strm i prilično nepristupačan. Sagradio ju je 1902. godine poglavar Bečko-Bosanske vlade u Sarajevu barun Benko, koji je u Borce išao u lov. Godine 1910. vilu je prodao porodici Šantić iz Mostara.

Preporučujemo

Nekadašnji sjaj vile Foto: Arhiva

Tri godine kasnije u nju se uselio čuveni pesnik Aleksa Šantić, nakon što su ga austrougarske vlasti proterale iz njegovog rodnog Mostara zbog pisanja rodoljubivih pesama. Jedno vreme u ovoj vili je boravio i Svetozar Ćorović, koji je bio Šantićev dobar prijatelj, a i rođak.

Tužna slika Foto: D. Ć./Klix.ba

Vila Šantića se sastojala od hodnika, kuhinje, ostave, toaleta, kupatila i tri sobe.

Nakon Prvog svetskog rata Šantić je vilu prodao Domu zdravlja Mostar, a u Drugom svetskom ratu u njoj je bila smeštena partizanska bolnica. Zbog toga su je neprijateljske vojske i zapalile.

Sada je oronula Foto: D. Ć./Klix.ba

Vila je nakon Drugog svetskog rata obnovljena, a Ministarstvo šuma BiH ju je tada pretvorilo u šumsko-lovačku kuću.

Šezdesetih godina prošlog veka u vilu se uselio akademski slikar, jedan od najznačajnijih domaćih predstavnika ekspresionizma, Lazar Drljača. U njoj je živeo sve do svoje smrti 1970. godine. U neposrednoj blizini, na proplanku kod Šantića vile, Drljača je i sahranjen, a iznad njegovog groba nalazi se stećak.

Prazni i šuplji zidovi Foto: D. Ć./Klix.ba

- Ja sam, vidite, nakon Rima i Pariza, u kojima sam radio i izlagao, postao pravi, tvrdi bosanski seljak. Ja sam vam, u stvari, bogumil - rekao je Drljača još 1932. godine.

Stećak Lazara Drljače Foto: D. Ć./Klix.ba

Meštani ga još pamte.

- Mnogo puta sam sreo ovde Lazu. On je bio čudan čovek. Pravi osobenjak. Posle njegove smrti tu je bila lovačka kuća. Sedamdesetih godina tu su boravili i mnogi jugoslovenski funkcioneri - kazao je jedan meštanin za Klix.ba.

Sahranjen je u blizini Foto: D. Ć./Klix.ba

Danas su, od nekada prelepe vile građene u austrougarskom stilu, ostali samo delovi kamenih zidova. Krov i stolarija su potpuno uništeni, a enterijer objekta je u potpunosti urušen.

Vila Šantića u Borcima Foto: D. Ć./Klix.ba

Godine 2006. Šantića vila proglašena je nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine. Od tada pa do danas vila nikada nije obnovljena i u veoma je lošem stanju.

Šantića vila proglašena je nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine Foto: D. Ć./Klix.ba

Ostaje nada da će se naći novca za izradu i provođenje potrebne tehničke dokumentacije za zaštitu i konzervaciju ovog važnog nacionalnog spomenika.

(Telegraf.rs/Klix.ba)