Prvi roman o Mustafi Golubiću konačno objavljen i u Srbiji

Bezmalo sedam godina nakon što je ugledao dana u sarajevskoj izdavačkoj kući „Zalihica“, konačno se na policama naših knjižara našlo i prvo srpsko izdanje kontroverznog romana „Dosije Golubić“, požarevačkog autora Milana Jankovića.

Lik čuvenog Mustafe Golubića ozbiljnije je popularizovala serija "Senke nad Balkanom", čiji su se autori vešto poigrali važnim i pomalo zaboravljenim ličnostima naše istorije 20. veka - uz dozu umetničke slobode su tako brojne gledaoce zaintrigirali da istraže konkretnu istorijsku podlogu i činjenice, što nudi "Dosije Golubić" iz Jankovićevog pera.

Preporučujemo

Mustfa Golubić / Foto: Arhivska fotografija

Ovo novo, dopunjeno izdanje romana smogao je hrabrosti da objavi „ITV Centar plus“ iz Beograda, pod uredničkom palicom Srđana Kostića.

Autor ovu knjigu smatra novim, i zasebnim delom, pa je, za ovu priliku, svoje ime nadopunio nadimkom Satrijani, kako bi eventualni čitaoci sarajevske verzije romana i na taj način znali da pred sobom imaju drugačije ostvarenje, sa unekoliko nadograđenom i sadržajem bogatijom fabulativnom strukturom.

Tako je i samo izdanje dobilo "rokenrol" dimenziju, što je i u skladu sa Golubićevom filma vrednom avanturom od četničkih odreda Voje Tankosića i Crne ruke do jednog od ozloglašenih agenata SSSR-a, kom je komunistička Rusija sahranila u Moskvi uz najveće vojne počasti.

Ako je verovati pogovoru Dejana Stojiljkovića, koji slovi za jednog od najrelevantnijih i najčitanijih pisaca savremene srpske prozne scene i koautora scenarija za seriju „Senke nad Balkanom“, roman „Dosije Golubić“ opisuje “Mustafin život od samog početka, probijajući se kroz hodnike vremena i koridore istorije sa neverovatnom lakoćom.

Dejan Stojiljković i Milan Janković imaju zajedničku crtu - vešto prepliću maštu i istoriju Foto: ATA Images

- Usput, pisac nudi obilje podataka i odlično oživljava istorijski trenutak i atmosferu epohe. Tu je Mustafina mladost, ratne godine, odlazak u Moskvu i obuka u centrali NKVD-a… Tu su Voja Tankosić, Dragutin Dimitrijević-Apis, Rodoljub Čolaković, Božin Simić, kralj Aleksandar Karađorđević, general Pavel Berzin, Staljin, čak i Mao Ce Tung.

- Zatim ide međuratni period u kome Mustafa stasava u vrhunskog špijuna i ubicu od kog je drhtala čitava Evropa. Autor se, međutim, ne drži striktno samo istorijskog materijala i događaja već se upušta u visprenu literarnu igrariju gde je često njegova interpretacija istorije i događaja, tj. nadogradnja, toliko uspešna i ubedljiva da tvori izvanredne literarne pasaže i čini od Mustafe junaka većeg od života - navodi Stojiljković.

Autor sa knjigom "Dosije Golubić" Foto: Privatna arhiva

Hrvatski publicista i nekadašnji kolumnista legendarnog “Feral Tribjuna”, Boris Rašeta je, u privatnoj prepisci, od Milana Jankovića tražio dozvolu da citira neka “dokumenta” iz romana, kada je radio prvu od nekoliko knjiga o Mustafi Golubiću i njegovom najvernijem saradniku, Pavlu Bastajiću.

Prijatno se iznenadio na Jankovićev odgovor da su ta “dokumenta” plod njegovog stvaralaštva i sa ushićenjem naveo:  "Napisali ste pravo remek-djelo!"

Počivši Mirko Đorđević, u svom, nažalost, poslednjem objavljenom prikazu nije krio ushićenje, dvoumeći se, jedino, da li je ovo delo „roman ili više od romana“, dok je istaknuti hrvatski književni kritičar, Dario Grgić, za emisiju HRT3 radija „Lica okolice“, posvećenu Jankovićevom romanu, pored ostalog, zapisao i ovo:

U čuvenoj seriji Goran Bogdan tumači ulogu Mustafe Golubića Foto: Milena Đorđević

- Pisac Milan Janković temu je obradio furiozno, kombinacijom figirane dokumentarnosti i one vrste autentičnosti koju u svijetu još jedino ima literatura, a to je osjećaj da ste upravo na onim mjestima kojima se okreće stvaralačka imaginacija. Janković piše žestoko, što ne čudi budući da je on bio i gitarista rock sastava Hogar i Tamo daleko.

- Povremeno je čak moguće dobiti osjećaj kako pretjerano forsira baš svaku rečenicu, kao da će mu priča koju želi ispričati čim prije, izmaknuti, i kako je mora odsvirati kao kakav žestok hardcore komad. A da je priča o Golubiću komad hardcorea, u tome nema nikakve dvojbe... Milan Janković, naravno, radi mit, mit iz povijesti, a ne povijest iz mita, i upravo to ga čini piscem a ne mitomanom.”

"Dosije Golubić" / Foto: Privatna arhiva

Milan Janković Satrijani rođen je 1961. godine u Požarevcu, i pored književnog rada, bavio se i muzikom, kao gitarista lokalnih rok-grupa „Hogar“ i „Tamo daleko“.

Do sada je objavio sledeće romane: „Psalmi huliteljstva“, „Avramov žrtvenik“, „Đavo u cik zore“, „Srp nad Everestom“, „Vitalni 100+ godina“, „Dosije Golubić“ i „Homoljski Dilinger“, uz još nekoliko samizdata pod etiketom „Bratstvo duša“, zagrebačkog izdavača Zdenka Franjića.

Dobitnik je više književnih priznanja, među kojima su Prva nagrada na konkursu „Milutin Uskoković“ za najbolju savremenu srpsku pripovetku napisanu na srpskom jeziku u 2009. godini i Druga nagrada na konkursu „Zlatna sova“ za najbolji neobjavljeni roman 2016. godine.

(B. Vinulović)