"Slika Srba u slovačkoj književnosti": Između ova dva bliska naroda postoje viševekovne veze

Foto: Darko Kecman

U petak 10. februara u Matici srpskoj u Novom Sadu održana je promocija knjige dr Zdenke Valent Belić „Slika Srba u slovačkoj književnosti“ koja je objavljena u izdanju ove ustanove u suizdavaštvu sa Arhivom Vojvodine. Pored Prof. dr Dragana Stanića, predsednika Matice srpske, koji je održao pozdravnu reč, na promociji su govorili dr Mihal Babjak, profesor na Filozofskom fakultetu Univerziteta Komenskog u Bratislavi, dr Nebojša Kuzmanović, direktor Arhiva Vojvodine i autorka.

Publikacija Slika Srba u slovačkoj književnosti nastala je kao doktorska disertacija na katedri estetike FF UK u Bratislavi na slovačkom jeziku i obuhvatala pregled dela koja pripadaju slovačkoj književnosti od najstarijih putopisnih dnevnika iz 16. veka do savremene književnosti 21. veka. Između ova dva bliska naroda postoje viševekovne veze i uticaji a kako je istakla autorka „u nekim periodima srpski motivi u slovačkoj književnosti zauzimali su ključno mesto, pre svega u vreme konstituisanja slovačkog naroda“.

Preporučujemo

Foto: Darko Kecman

Najveći doprinos ove naučne monografije jeste u pristupu, odnosno imagološkoj metodologiji koja na polju istraživanja ovih veza do sada nije korišćena, zatim u uključivanju tekstova koji ranije nisu analizirani kao i u tumačenju savremene najnovije književnosti, te se može čitati kao svojevrsna istorija književnosti kroz prizmu srpskih motiva u njemu.

Foto: Darko Kecman

Prema rečima autorke „ova publikacija je potvrda dugog trajanja simboličkog mišljenja kod čoveka“ s obzirom da se slika srpskog naroda praćena u ovom književnom kontekstu za svo to vreme praktično nije promenila. Ono što se jeste promenilo, su konotacije odnosno način kako je ona doživljavana. To znači da te iste osobine, koje su pripisivane pripadnicima ovog naroda, u nekim periodima su bile tumačene pozitivno a u drugim negativno, sve zavisi od trenutnih društveno-političkih i ideoloških prilika.“

Očuvanje tradicije u Staroj Pazovi duže od 250 godina

Slovaci su jedan od 24 konstitutivna naroda u Republici Srbiji, a Slovački jezik je jedan od 11 službenih jezika Autonomne Pokrajine Vojvodine, Slovaci su se u Staru Pazovu doseljavali od davne 1760. do 1781. godine iz centralne Slovačke jer je Madjarska vlast davala veća prava ljudima koji su živeli u predelu carske granice sa Turskim carstvom u cilju naseljavanja tog dela radi odbrane carstva od Turaka, njihovih napada i prodora islama.

Slovaci koji su se odvojili od katoličke crkve i pripojili Evangelističkoj konfesiji bili su diskriminisani i proganjani, iz tog razloga 1760. počinju da dolaze u pogranične krajeve gde dobijaju veća prava i slobodu veroispovesti.

Za sobom su doneli svoje običaje i kulturu koju su očuvali do dan danas, a neke od njih su, “Oblievačke” - polivanje devojčica vodom za vreme uskrsa, ženama uvek dobro dodje ako se mogu sresti sa drugaricama, malo popričati, zasmejati se, zato su išle na “Priadke” - ručno vezle i ušivale odeću aparatima na mehanizam.

Veoma zanimljiva je i odeća, široke suknje, nošnje, odeća koja obavezno mora da sadrži cvetne dezene.

Slovaci u Staroj Pazovi imaju svoju crkvu, školu na svom jeziku, časopis, narodni dom, folklorno društvo, udruženje žena i jednu veoma unikatnu skupinu mladih ljudi koji su se okupili sa ciljem da očuvaju i promovišu svoju baštinu: “Pazovke Obyčaje”.

Pazovske Obyčaje je grupa sastavljena od mladih ljudi, dece, glavne inicijatorke i osnivsčice ovog udruženja su Klara Fitoš i Emilija Faraga, učenice su trećeg razreda Gimnazije i nastavu pohadjaju na Slovačkom jeziku, one imaju svoj You Tube kanal gde redovno objavljuju svoje video klipove u Slovačkoj narodnoj nošnji, takodje aktivne su i na Fejsbuku kao i na Instagramu @Pazovske Obyčaje i broje više hiljada pratilaca, o njihovom radu do sad su izveštavali brojni časopisi, televizije iz Srbije i Slovačke, u svemu tome im pomaže Klarina mama Vera Fitoš koja ih je naučila svim Pazovskim običajima, ona je naivna slikarka a njen suprug vinogradar, često učestvuju na festivalima i drugim kulturno-umetničkim manifestacijama u Srbiji i svetu.

Veliko interesovanje pokazali su za njih i drugi umetnici, fotografi, stiliste i dizajneri, pa ih je tako nedavno posetio i čuveni ruski fotograf iz Sankt Petarburga Jaroslav Bulavin u društvu čuvenog srpskog stiliste i dizajnera Darka Kecmana.

(Telegraf.rs)