General Rudolf Majster i njegovi Srbi — zaboravljeni junaci severne granice

U Press centru UNS-a u Beogradu, u četvrtak 26. juna 2025. godine u 13 časova, biće predstavljena nova knjiga beogradskog advokata i pisca Predraga Savića pod naslovom „Ne(o)pravdano zaboravljeni – Dosije o generalu Majsteru i njegovim Srbima izbrisanim iz istorije“.

Na promociji govore: prof. dr. Jovan Janjić, potpredsednik Narodne Skupštine Republike Srbije Aleksandar Vlajković, novinar i publicista, Miodrag Jakšić, izdavač i knjževnik i autor Predrag Savić.

Preporučujemo

Knjiga predstavlja značajnu istorijsku studiju o vojnoj i političkoj ulozi generala Rudolfa Majstera (1874–1934), čije se ime na slovenačkom piše Maister, komandanta i pesnika koji je 1918. godine, nakon raspada Austro-Ugarske, oslobodio Maribor i severnu Štajersku i time utvrdio severne granice tadašnje Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.

Poseban akcenat knjige stavljen je na zaboravljenu ulogu srpskih dobrovoljaca — prekaljenih vojnika i tek oslobođenih ratnih zarobljenika — koji su pod Majsterovom komandom 1918. godine učestvovali u oslobađanju Štajerske. Kako autor navodi, u ukupno tri stotine, uglavnom austrougarskih i nemačkih logora tokom Velikog rata bilo je zatočeno preko 155.000 srpskih vojnika i oficira, od kojih je više od 50.000 stradalo od gladi i bolesti. Mnogi od tih preživelih mučenikina uključili su se u Majsterove jedinice, čime su dali nemerljiv doprinos osiguravanju severnih i drugih granica nove države i.

„Komunistički režim posle 1945. godine potiskivao je i marginalizovao ovu priču, jer se nije uklapala u dominantni ideološki narativ. Srbi koji su se borili pod Majsterovom komandom bili su zaboravljeni i u Srbiji i u Sloveniji“, ističe autor.

Zanimljiv podatak je i da su austrijske vlasti odmah priznale unapređenje potpukovnika Rudolfa Majstera u čin divizijskog generala Vojske Kraljevine SHS, i dostavile njegov kompletan vojni dosije srpskoj strani.. Ovaj dosije danas se čuva u Vojnom arhivu u Beogradu.

Knjiga takođe donosi nova saznanja o ulozi Majsterovih sinova, Hrvoja i Boruta, koji su kao pripadnici Jugoslovenske vojske u otadžbini (JVuO) hapšeni od strane Gestapoa i zatočeni logoru. Nakon rata oni su bili politički diskreditovani, što je dodatno uticalo na višedecenijsku tišinu o njihovom ocu. Hrvoje je bio vrlo aktivan i u emigracionim krugovima.

Posebno poglavlje posvećeno je ulozi braće Miloša i Vladimira Vauhnika — bliskih saradnika generala Majstera , čiji doprinos, kako Savić navodi, do sada nije bio dovoljno poznat javnosti. Miloš Vauhnik je ostavio dragocene memoarske zapise koje Savić obilato citira.Vladimir je bio blizak sradnik Ive Andrića, vojni ataše u jugslovenskoj amabasadi u Berlinu i jedan od najuspešnijih obaveštajaca u svetskoj istoriji.

Posebnu vrednost knjige čini činjenica da sadrži oko 100 do sada neobjavljenih faksimila originalnih dokumenata iz Vojnog arhiva u Beogradu, među kojima su vojni dosije generala Rudolfa Majstera, autobiografski zapisi, zapisnici iz Dravske divizije, nepoznati izveštaji o događajima u Sloveniji 1918–1921, kao i dokumenta u vezi sa Koruškim plebiscitom – izbornom inžinjeringu i srpskim dobrovoljcima.

„Objavljivanjem ovih autentičnih dokumenata, po prvi put se domaćoj i stručnoj javnosti otvara izuzetno važan istorijski izvor, koji pruža mnogo jasniju i potpuniju sliku o široj geopolitičkoj situaciji, ulozi generala Majstera i srpskih dobrovoljaca u odbrani severnih granica Kraljevine SHS i Ljubljane“, ističe autor Predrag Savić.

„Sreća je što su Srbi odbacili ideju Velike Srbije i odlučili se za zajedničku državu svih Južnih Slovena. Nama Slovencima to je bila prilika za opstanak“, citira autor Majsterove reči iz tog perioda, koje zapisao Miloš Vauhnih, kao oficir u Majsterovoj komandi u Mariboru .

Autor u knjizi razmatra i manje poznate činjenice o povlačenju srpskih trupa iz Koruške po nalogu svetskih moćnika, o ulozi stranih sila u ishodu plebiscita .

Nacistička naredba iz 1941.godibe o proterivanju 260.000 Slovenaca iz Štajerske i Maribora predstavljala je svojevrsnu Hitlerovu osvetu za uspeh Majstera i srpskih dobrovoljaca iz 1918. godine. Oko 40 hiljada proteranih Slovenaca ( neki istoričari pominju i brojku od 70 hiljada) utočište su pronašli u okupiranoj, rasparčanoj i ratom ojadjenoj Srbiji.

Predrag Savić izražava posebnu zahvalnost zaposlenima u Vojnom arhivu Ministarstva odbrane Republike Srbije, kao i : Primožu Premzlu -velikom kolekcionaru, istorijskom istraživaču, eruditi i izdavaču iz Maribora i Boratu Majsteru (Maisteru), unuku generala Rudolfa Majstera.

„Neke od ključnih smernica za istraživanje, tumačenje i pisanje dao mi je Nikola Milovančev, poznati istoričar iz Ljubljane, bez čijeg stručnog doprinosa bi ovaj dosije bio znatno siromašniji“, navodi Predrag Savić. i dodaje:

„Ovo je priča o časnoj borbi i istorijskoj nepravdi prema srpskim dobrovljcima. Na nama je da je vratimo u kolektivno sećanje, kao što su Slovenci vratili generala Rudolfa Majstera, kojeg danas slave kao nacionalnog heroja .“

Promocija knjige biće prenošena uživo na YouTube kanalu Press centra UNS-a.

(Telegraf.rs)