SAMO ZA EKIPU IZ BLOKOVA: Ovim papirom udareni su temelji Novog Beograda još 1938. godine (FOTO)

Ugovor između Opštine grada Beograda i danske firme "Kompsaks" iz Kopenhagena potpisan 1938. godine, u vezi sa gradnjom Novog Beograda. Foto: arhiv-beograda.org

Prvi urbanistički plan Beograda koji je podrazumevao "trans-savsko" naselje i širenje na drugu obalu napravljen je još 1923. godine, ali Kraljevina SHS nije imala kapacitete da ideju sprovede u delo; dalje od plana se nije otišlo zbog nedostatka kako novca tako i ljudstva koje bi radilo na isušivanju močvarnog terena.

Preporučujemo

Ipak, već naredne godine izvesni Petar Kokotović otvorio je na Tošinom bunaru kafanu koju je nazvao "Novi Beograd", što ga čini "kumom" najmnogoljudnije beogradske opštine (isti čovek je nakon Drugog svetskog rata bio i predsednik Mesne zajednice Novo Naselje-Bežanija koje je izraslo u Opštinu Novi Beograd). 1934. uspostavljena je tramvajska linija između Beograda i Zemuna, koji je pet godina ranije administrativno pripojen Beogradu.

1937. godine otvoreno je Staro sajmišta, a naredne su se napokon pokrenuli točkovi izgradnje Novog Beograda: deceniju i po nam je trebalo da sve pokrenemo sa mrtve tačke: prosto neverovatno!

Foto: Milica Jovanović

Naime, te 1938. potpisan je ugovor između Opštine grada Beograda i danske firme "Kompsaks" kojim je predviđeno da ovaj strani preduzimač izvrši nasipanje močvarnog terena peskom, da utvrdi obale i da izgradi pristanišni kej.

Upravo je to ugovor kojeg jedan deo možete videti na slici priloženoj na početku ovog teksta; konkretno, priložen je dokument kojim se dalo ovlašćenje inženjeru Hristijanu Peteru Georgu Kampmanu da u ime direktora AD "Kompsaks" iz Kopenhagena potpiše dokumenta vezana za rad Danske grupe. Originalni je to dokument koji se danas čuva u Istorijskom arhivu Beograda: na pravom mestu, budući da je u korpusu onih kojima su udareni temelji kraja bez koga je nemoguće uopšte zamisliti savremeni Beograd.

Ipak, stvarna izgradnja Novog Beograda kakvog ga danas znamo počela je tek 11. aprila 1948, trideset godina nakon Velikog rata i tri godine nakon "Najvećeg" rata. Danas se upravo taj datum — kada su zasevali i na jutarnjoj prolećnoj svetlosti zasvetlucali prvi ašovi omladinskih radnih brigada — uzima kao dan nastanka Novog Beograda. Verovatno pomalo i nepravedno prema pionirima iz predratnog perioda.

(Telegraf.rs)