Muzej o skandalu na Banjici: Gradnjom na lokalitetu Usek uništen moćan kulturni sloj, nesaglediv za baštinu

Foto: Nikola Anđić

Kada su 14. jula građani koji žive na Banjici zatekli čitavo gradilište na arheološkom nalazištu Usek, niko nije mogao da poveruje u to što vidi. Betonski zid stajao je sveže izgrađen, a oko njega su se mogli pronaći ostaci vinčanske zajednice, danas značajnog spomenika kulture naše prestonice.

Građani su ceo prizor zabeležili i materijal prosledili Muzeju grada Beograda, koji je po prijavi o slučaju obavestio Zavod za zaštitu spomenika kulture.

Preporučujemo

Iz Muzeja su za Telegraf.rs saopštili da je njihova ekipa izvršila uvid u stanje na predmetnoj lokaciji.

- Ustanovljeno je da se gradnja odvija na arheološkom nalazištu Usek, Banjica koji je 1964. godine Rešenjem Zavoda za zaštititu spomenika kulture grada Beograda proglašen spomenikom kulture (kulturnim dobrom). Zatečeno stanje na terenu ukazuje da je došlo ne samo do ugrožavanja već i do uništavanja arheološkog lokaliteta Banjica Usek - navodi se u saopštenju.

Prilikom uvida u stanje ustanovljeno je da je investitor pristupio građevinskim radovima bez potrebnih dozvola i uslova nadležnog Zavoda za zaštitu spomnika kulture grada Beograda.

- Na lokaciji su zatečeni izvođači radova prema čijim rečima se na lokaciji obavlja sanacija drvenog objekta, iako je vidljivo da radovi koji su već izvedeni sa tom sanacijom nemaju nikakve veze.

Sve indicije na terenu nedvosmisleno pokazujuju da je uništeno oko 84 m2 vinčanskog naselja. U svim profilima otkopa su vidljivi ostaci vinčanskih kuća, peći i ognjišta.

Na profilima se jasno vidi stratigrafija ovog višeslojnog naselja sa ostacima 3 horizonta stanovanja. Pronađeni predmeti iz odbačene zemlje i iz samog iskopa ukazuju da je uništen jako moćan kulturni sloj sa ostacima keramike, životinjskih kostiju, alatki od kosti, roga i kamena iz svih faza vinčanske kulture.

U odbačenoj zemlji je pronađena i jedna fragmentovana figurina karakteristična za Vinča C-D fazu.

Dalje, navode, da su kao ustanova teritorijalne zaštite za grad Beograd uputili ekipu arheologa koja je utvrdila činjenično stanje.

Slučaj je prijavljen Građevinskoj inspekciji koja je istog dana nakon uvida u stanje ekipe iz Muzeja izašla na teren, naložila momentalan prekid radova i postavila trake na gradilište. Nakon toga, prema snimcima građana radovi su nastavljeni.

- S obzirom da je neophodna hitna intervencija - momentalna obustava radova i pristupanje zaštitnim arheološkim istraživanjima u cilju pravne zaštite nalazišta upućeni su dopisi nadležnim institucijama: Zavodu za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, kao i Republičkom zavodu za zaštitu spomenika kulture i Ministrastvu kulture i informisanja - dodaju iz Muzeja grada Beograda.

Kratak istorijat nalazišta na Banjici

Lokalitet Banjica - Usek poznat je široj naučnoj javnosti još od pedestetih godina dvadesetog veka.

Istraživanje lokaliteta obavljali su stručnjaci Muzeja grada Beograda u tri kampanje, 1955-1957, 1978 i 1998. godine.

Značaj vinčanskog lokaliteta na Banjici za kulturnu baštinu Republike Srbije je nesaglediv.

Reč je o jednom o najvrednijih vinčanskih naselja na teritoriji grada Beograda, koje je živelo više od 600 godina, od oko 5200–4600. pre nove ere.

Uz Belo brdo u Vinči i Ledine u Žarkovu to je najdugovečnije vinčansko naselje, sa veoma dobro očuvanim kućama, koje pružaju uvid u istoriju arhitekture i urbanizma na našim prostorima.

Na ovom mestu istražena je najveća do danas poznata vinčanksa kuća, površine od 220 metara kvadratnih, te brojne jedinstvene arhitektonske forme, poput objekata tipa megaron, specijalizovanih proizvodnih objekata, ali i malih pomoćnih ostava, spremišta i siliosa.

(Telegraf.rs)