Zlatni odsjaj krsta Nikolajevske crkve u Zemunu blista iznad Dunava i oduševljava svakog prolaznika

Spektakularan pogled sa Zemunske tvrđave (kod Gardoške kule) nezamisliv je bez ove crkve! Zlatni zraci sunca u popodnevnim satima obasjavaju njen krst, koji blješti pred prizorom moćnog Dunava.

Preporučujemo

Crkva Svetog oca Nikolaja nije glavna zemunska pravoslavna crkva, niti se nalazi na užurbanom trgu, naprotiv, skrajnuta je na periferiju onoga što bismo nazvali starim jezgrom Zemuna, ali to joj daje posebnu draž. Ona je prijatno iznenađenje svakome ko od Velikog trga krene peške ka Gardošu, pa pred sobom iznenada ugleda prelepo zdanje.

Mnogim Zemuncima ova crkva naročito je draga. To je najstarija pravoslavna crkva ne samo u Zemunu, već i u čitavom Beogradu, odnosno jedini je sačuvani hram do današnjih dana u onom obliku u kojem su ga vernici i podigli.

Crkva je sagrađena na mestu jedne stare, male, slamom pokrivene bogomolje. Prelepa građevina vinula se u nebo i utisnula u Zemunsku panoramu u periodu od 1745. do 1752. godine.

"Oblikovana je i građena u baroknom stilu i konstrukcijama. Ima sve tipične odlike baroknih crkava podizanih u Vojvodini i Vojnoj granici u XVIII veku. U hramu se, osim visokog, bogato izrezbarenog ikonostasa iz 1762. godine sa ikonama Dimitrija Bačevića, nalaze i zidne kompozicije zemunskog slikara Živka Petrovića, ikone i zastave, kao i drugi inventar od značaja za kulturnu i privrednu istoriju Zemuna. Posebno su značajne zastave zemunskih esnafa, koje svedoče o društvenoj ulozi zanatlija u pograničnom Zemunu", navodi Zavod za zaštitu spomenika kulture Grada Beograda.

O tome koliko je to važan kulturno-istorijski objekat pokazuje činjenica da je zakonom zaštićen još 1948. godine.

Pravoslavna crkvena opština u Zemunu osnovana je još 1732. godine i bilo je potrebno izgraditi adekvatan, veći hram, ali i ono što je sa crkvenom delatnošću bilo povezano, a ključno za razvoj srpske zajednice u Zemunu - školu. Danas je naslednica ove škole OŠ "Majka Jugovića", koja je poznata po tome da je u njoj dve godine službovao i učitelj Joakim Vujić.

Ikonostas je urađen tek 1761. godine u baroknom stilu i predstavlja izuzetnu umetničku vrednost. Na duborezu je radio Aksentije Marković, a ikone je oslikao Dimitrije Bačević, uz pomoć svog imenjaka Dimitrija Popovića.

Važno je istaći i da je Bačević jedan od naših najpoznatijih slikara 18. veka. Rođen je u Sremskim Karlovcima, gde je mlad i preminuo, a ostavio je trag u mnogim fruškogorskim manastirima.

Upravo ovaj ikonostas u Nikolajevskoj crkvi u Zemunu izuzetno je značajan, s obzirom na to da je reč o jednom od prvih baroknih ikonostasa u srpskim crkvama, ujedno po mnogima i najlepši. On predstavlja prelaz iz srpsko-vizantijskog stila u barokni, koji postaje dominantan u severnim krajevima naseljenim Srbima.

Iako je ovo najstarija sačuvana srpska crkva u Beogradu, jedan događaj doveo je do katastrofalnog oštećenja - požar je 1867. godine progutao zvonik, koji je obnovljen tri godine kasnije, pa bi taj detalj trebalo imati u vidu prilikom posmatranja ove veoma značajne zemunske crkve.

(Telegraf.rs)