Kako je beogradska džamija postala crkva: Do danas su vidljivi tragovi austrijskog delovanja

Bajrakli džamija, jedna od najstarijih sačuvanih beogradskih građevina, danas je molitveni centar beogradskih muslimana. Ali, nije uvek bilo tako...

Poznato je da su se tokom istorije događale dramatične promene, a osvajači bi se katkad trudili da zbrišu sve tragove prethodnika. Beograd je pao 1717. godine u ruke Austrije, Turci su pobeđeni napustili grad, a nove vlasti bile su rešene da Beograd prekroje po svojoj meri.

Preporučujemo

Velika barokna rekonstrukcija Beogradske tvrđave, sa prelepom kapijom Karla VI, jedan je od tragova austrijske vladavine u periodu od 1717. do 1739. godine.

Nova vlast značila je i novu zvaničnu religiju – rimokatoličku. Nije bilo mnogo vremena da se gradi, pa se prepravljalo postojeće. Tada beogradska Bajrakli džamija, a koja se inače nalazila na finom mestu i bila lepo vidljiva iz cele varoši, postaje – katedrala!

Da bi se to uradilo, bile su potrebne i određene prepravke. Najpre, umesto minareta verovatno je bio podignut zvonik, što bi ovu zgradu sa nemalim prostorom za molitvu i osmougaonom kupolom već učinilo da manje podseća na orijentalni molitveni dom.

Međutim, trebalo je napraviti i oltar. Zato je bilo potrebno učiniti građevinske prepravke koje su i danas vidljive jer je na pojedinim mestima umesto kamenog zida – opeka.

Povratkom Beograda u ruke Turaka 1739. godine džamiji se vraća izvorna namena i ona je to ostala do danas! Samo u kratkim periodima ona je bila zapuštena, i to nakon što su Turci napustili Beograd.

Odlazak Turaka zbio se šezdesetih godina 19. veka, ali ostalo je još muslimana čije je poreklo bilo sa Balkana. Mahom su to bili siromašniji ljudi, zanatlije i nadničari. Odlučeno je da se, među mnogim beogradskim džamijama koje su uveliko izgubile svoju molitvenu svrhu, ova sačuva kao bogomolja.

Nezavisna Srbija mogla je u Beogradu da ukloni sve džamije koje joj nisu bile potrebne, osim Bajrakli džamije, čiju je obnovu u više navrata i pomagala.

Inače, istorija pamti i obrnute slučajeve, da su zatečene crkve tokom osvajanja pretvarane u džamije. To se desilo i prilikom pada Beograda 1521. godine, kada je crkva na tvrđavi, moguće i srpska mitropolitska, pretvorena u Carevu džamiju. U njoj je sultan Sulejman I klanjao džuma-namaz samo dan posle pada Beograda.

I rimokatolička crkva Uznesenja Blažene Djevice Marije u Zemunu sagrađena je na mestu džamije, koja je bila napuštena nakon odlaska Turaka sa ovog područja. Prva crkva nastala je pretvaranjem ove džamije u rimokatoličku bogomolju, ali je ta crkva potom srušena i sagrađena je današnja.

(Telegraf.rs)