Tajna prelepe Beogradske katedrale: Od ratnih uspomena do umetničkog bisera

Na Vračaru, u mirnom delu grada poznatom kao Neimar, uzdiže se Katedrala Uznesenja Blažene Djevice Marije – svetionik vere, istorije i kulturne baštine. Ova crkva nije samo verski centar, već i svedok bogate prošlosti i most između naroda i kultura.

Katedrala je nastala kao rezultat kompleksne istorijske i kulturne dinamike Beograda između dva svetska rata. Ideja o izgradnji potekla je od asumpcionista, francuske katoličke kongregacije, koja je želela da u Beogradu podigne crkvu u znak sećanja na francuske i srpske vojnike poginule na Solunskom frontu tokom Prvog svetskog rata. Crkva je prvobitno počela kao manja zgrada, posvećena 1925. godine, ali ubrzo je odlučeno da se podigne monumentalna katedrala.

Preporučujemo

Radovi na novoj crkvi započeli su 1938. godine po projektu arhitekte Branislava Marinkovića, koji je kombinovao elemente modernizma i klasične crkvene arhitekture. Planovi su prekinuti Drugi svetski ratom; katedrala je služila kao skladište, a njeni prostori su preuređivani za potrebe vojske, radija i filmske produkcije. Tek povratkom asumpcionista 1982. godine, obnova je nastavljena, a crkva je konačno osvećena 1988. godine i proglašena katedralom Rimokatoličke nadbiskupije Beograda.

Katedrala nosi i duboku simboliku – posvećena je Blaženoj Devici Mariji, što je čin povezivanja katoličke tradicije sa lokalnom duhovnom kulturom. U svojim zidovima katedrala svedoči o vekovima međusobnog poštovanja i kulturnog dijaloga između katoličkog i pravoslavnog stanovništva Beograda.

Katedrala je trobrodna bazilika sa transeptom i portalom-tornjem u formi trijumfalnog luka. Fasada je jednostavna, ali monumentalna, dok vitraži i mozaici unutar crkve donose bogatstvo boja i simbolike.

Unutrašnjost je jedinstvena mešavina katoličkih i pravoslavnih ikonografskih elemenata. Donji deo apside prikazuje Bogorodicu u tradicionalnom stilu pravoslavnog ikonopisanja, okruženu apostolima, dok gornji deo prikazuje Mariju u zapadnoj ikonografiji – u krugu sa dvanaest zvezda, simbolizujući njenu univerzalnu ulogu. Na zidovima katedrale mogu se videti prikazi katoličkih i pravoslavnih svetaca, uključujući Sv. Save, Ćirila i Metodija, Sv. Nikolaja iz Flue i druge.

Posebno mesto zauzimaju monumentalni orguljski instrumenti iz Italije, radionice Zanini, postavljeni 2000. godine. Oni nisu samo deo liturgije, već i simbol umetničkog identiteta katedrale – od tada se svake godine u njoj održava međunarodni festival „Dani orgulja – Dies organorum“. Orgulje su za ovu katdralu specijalno rađene u Padovi, izrada je trajala 2 godine, a koštale su između 250.000 i 300.000 evra. Njihova težina je nešto preko 8 tona, a da bi stajale zid katedrale je morao da bude ojačan čeličnim konstrukcijama.

Vitraži i mozaici su delo poznatog italijanskog umetnika Marka Rupnika i Centra Aletti, koji kombinuju klasične tehnike sa modernim pristupom, stvarajući svetlosne efekte koji oživljavaju unutrašnjost crkve. U dvorištu se nalazi bronzana statua pape Ivana XXIII., delo Dragana Radenovića, što dodatno osnažuje simboličku vrednost prostora.

Katedrala nije samo verski centar, već i kulturno središte. U njenim prostorijama organizuju se koncerti, izložbe i predavanja, čime se doprinosi kulturnom životu Beograda. Takođe, crkva igra važnu ulogu u životu katoličke zajednice u Beogradu, pružajući duhovnu podršku i organizujući različite verske aktivnosti.

Katedrala Uznesenja Blažene Device Marije je više od arhitektonskog spomenika; ona je živi svedok istorije, kulture i vere. Njena prisutnost u Beogradu podseća nas na značaj međusobnog poštovanja i razumevanja među narodima i religijama.

(Telegraf.rs)