Najveći rizik smrti od vrućina u Evropi je u Hrvatskoj, a ovaj prelepi grad je rekorder

Ilustracija: Pixabay

Hrvatska je zemlja s najvećim rizikom od smrti uzrokovanih vrućinama u Evropi, a Osijek je u tom smislu rekorder među gradovima, pokazalo je jedno veliko istraživanje, piše index.hr.

Hladnoće i vrućine odnose mnogo života

Prema studiji, objavljenoj u uglednom časopisu "The Lancet Planetary Health", sprovedenoj u 854 evropska grada, hladnoće uzrokuju godišnji višak od 203.620 smrtnih slučajeva, a vrućine od 20.173. To odgovara stopama od 129 smrtnih slučajeva od hladnoće i 13 smrtnih slučajeva od vrućine na 100.000 stanovnika.

Preporučujemo

Projekcije se razlikuju za razne delove Evrope i po starosnim grupama. Višak smrtnosti na hladnoćama i vrućinama naglo raste s godinama.

Najlošije stoje gradovi istočne Europe

Očekivano, rizik za smrt povezanu s hladnoćom raste prema severu kontinenta, a za vrućinu prema jugu.

Ali, s druge strane, u oba slučaja pada prema zapadu, a raste prema istoku Europe.

Treba istaći da će se zdravstveno opterećenje povezano s vrućinama povećavati s klimatskim promenama. Autori zato upozoravaju da su okvir za modeliranje i rezultati ključni za dizajniranje nacionalnih i lokalnih zdravstvenih i klimatskih politika.

Studija u 30 zemalja

Studija je sprovedena u 30 evropskih zemalja - 27 članica EU te u Norveškoj, Švajcarskoj i Velikoj Britaniji. Iz nje su bili isključeni gradovi nekih evropskih zemalja koji imaju bitno drugačije klimatske uslove, kao na primer Azori i Rejkjavik.

Ključni podaci o mortalitetu, demografiji i očekivanom trajanju života prikupljeni su uglavnom iz Eurostata. Informacije su upotrebljene za rekonstrukciju predviđenog broja dnevnog mortaliteta na nivou gradova od 2000. do 2019.

Autori su koristili srednje dnevne temperature vazduha na dva metra od zemlje za svaki od 854 grada od 1990. do 2019.

22 važna faktora

U studiji je takođe korišćeno više varijabli specifičnih za gradove kako bi se mogli razlikovati obrasci ranjivosti u urbanim populacijama u Evropi. Naučnici su prikupili podatke o 22 faktora o gradovima koji su uključivali: ukupan broj stanovnika, udeo stanovnika starijih od 65 godina, gustinu naseljenosti, udeo samačkih domaćinstava, bruto domaći proizvod, očekivani životni vek pri rođenju, stope nezaposlenosti, nivoe obrazovanja, stope uskraćenosti i stope bolničkih kreveta. Autori su prikupili i podatke o zagađenju vazduha finim česticama (PM2.5) i azot-dioksidom (NO2), te podatke o karakteristikama vegetacije kao što su gustoća drveća, površine travnjaka, površine pod vodom i vlažnost vazduha.

Hrvatska ima najveći višak mortaliteta po vrućini

Rezultati studije pokazali su da Hrvatska ima vrlo visoke nivoe viška mortaliteta i na hladnoćama i na vrućinama.

Najveći višak mortaliteta na hladnoći ima Letonija s 240 na 100.000, a najniži Holandija sa 70 na 100.000. Hrvatska je visoko pozicionirana sa 156.

Najveći višak mortaliteta na vrućini ima Hrvatska s 37 na 100.000, a najmanji Irska s 1 na 100.000. Rekorder među gradovima je Osijek s 58.

Za Hrvatskom slede Kipar, Grčka i Italija.

Poređenja radi, Slovenija ima 90 prekomernih smrti na 100.000 ljudi na hladnoći te 23 na vrućini.

Rezultati ne čude

Kada se uzmu u obzir parametri na kojima je temeljena studija, rezultat ne bi trebalo da predstavlja veliko iznenađenje.

Naime, Hrvatska, a naročito gradovi u Slavoniji poput Osijeka, leti je izložena velikom broju dana s visokim temperaturama.

Takođe, Hrvatska je među pet zemalja s najvećim udelom starijih osoba u populaciji u EU.

Očekivano trajanje života u Hrvatskoj (77.8) niže je od evropskog proseka (81), a naročito je kraće u odnosu na druge mediteranske zemlje.

Specifičnost Osijeka - visoka vlažnost

Nameće se pitanje što je sve u ovoj studiji moglo Osijek učiniti rekorderom.

Osijek je, naime, po mnogo čemu specifičan grad, kao i celo područje koje ga okružuje.

Osijek je smešten na rubu močvarnog područja u kojem količina vode zavisi o dve reke, Dravi i Dunavu. Posebnost tog sistema je što te dve reke imaju potpuno različite vodne režime, pa nije retkost da jedna od njih ima visok vodostaj kada druga ima nizak. Područja kroz koja te reke prolaze imaju drugačije klimatske karakteristike i režime, kako padavinske tako i podzemnih voda, pa je Osijek vrlo često izložen povećanoj vlažnosti vazduha, čemu doprinose i mnogobrojne podzemne vode reka poput Vuke.

(Telegraf.rs)