Istraživanje o broju ljudi koji su se iselili iz BiH u poslednjih 10 godina: (Ne)očekivani rezultati

Foto: Shutterstock

Često se u javnosti može čuti kako "celi gradovi" svake godine napuštaju Bosnu i Hercegovinu. Nesporno je da hiljade ljudi odlaze svake godine u potrazi za kvalitetnijim i mirnijim životom, ali teško je utvrditi tačan broj s obzirom da se mnogi od njih ne odjavljuju prilikom odlaska, piše klix.ba.

Poučeni pričama ljudi koji su trajno zatvorili poglavlje života i rada u BiH, klix.ba je odlučio da istraži na koji način državljani BiH i formalno napuštaju zemlju, odnosno da li se igde odjavljuju i ko vodi evidenciju, te koliko se osoba odjavilo u poslednjih deset godina.

Preporučujemo

U brojnim slučajevima odlazaka iz BiH, taj proces je bio vrlo jednostavan. Ljudi su spakovali kofere, eventualno ranije prodali imovinu (automobil ili stan), pozdravili se s prijateljima i familijom i odselili u Sloveniju, Nemačku, Austriju ili neku četvrtu evropsku zemlju. Na pitanje da li ste se negdje i formalno odjavili, svi su odgovorili sa "ne".

A da li se potrebno odjaviti, zbog čega i kako se to radi, da li se odavljuju djeca, koji period boravka u inostranstvu je potreban za odjavu u BiH - portal je proverio u Agenciji za identifikaciona dokumenta, evidenciju i razmenu podataka BiH (IDDEEA).

Prema Zakonu o prebivalištu i boravištu državljana Bosne i Hercegovine (Član 8b), državljanin može odjaviti prebivalište lično, neposredno kod nadležnog organa, a prebivalište može odjaviti i nadležni organ po službenoj dužnosti.

Po prijemu zahteva za prijavu prebivališta, nadležni organ kom je podnet zahtev za prijavu prebivališta, elektronskim putem obaveštava nadležni organ u mestu ranijeg prebivališta državljanina radi odjave prebivališta. Nakon što dobije potvrdu o odjavi prebivališta od nadležnog organa, organ koji vodi postupak će prijaviti prebivalište. Postupak od podnošenja zahteva za prijavu prebivališta do odjave ranijeg prebivališta i do prijave novog prebivališta ne može trajati duže od 15 dana.

Iz IDDEEA-e ističu da je nadležni organ dužan da državljaninu odmah izda overenu fotokopiju obrasca prijave, koja služi kao dokaz da je lice izvršilo prijavu prebivališta kako je predviđeno ovim zakonom.

U inostranstvu kraće ili duže od tri meseca

Isti Zakon u članu 9 navodi da državljanin koji se stalno nastani u inostranstvu, ili koji u inostranstvu boravi duže od tri meseca, kod nadležnog diplomatsko-konzularnog predstavništva BiH odjavljuje svoje prebivalište u BiH i prijavljuje mesto boravka u inostranstvu.

Državljanin koji u inostranstvu boravi duže od tri mjeseca, a koji ne namerava da se stalno nastani u zemlji u kojoj trenutno boravi i ukoliko održava efektivnu vezu sa BiH (npr. ako ima porodicu ili članove porodice u BiH, ili ako u BiH ima kuću, stan ili preduzeće u vlasništvu i sl.), nije dužan da odjavi prebivalište u BiH, ne oduzima mu se lična karta državljanina BiH, ali je dužan da kod nadležnog diplomatsko-konzularnog predstavništva prijavi mesto boravka u inostranstvu, gde ostvaruje sve konzularne i druge usluge.

Prijava/odjava maloletne dece

Državljanin je dužan da odjavi svoju maloletnu decu ako su se ona stalno nastanila u inostranstvu ili ako borave u inostranstvu duže od tri meseca.

Ako se državljaninu koji se stalno nastanio u inostranstvu, ili koji u inostranstvu boravi duže od tri meseca, rodi dete u inostranstvu, ono se ne prijavljuje kao lice sa prebivalištem u BiH u vreme svog rođenja.

Zakon predviđa i novčane kazne, od 200 do 1.000 KM, između ostalog i ako osoba ne izvrši prijavu odnosno odjavu prebivališta u rokovima određenim ovim zakonom i ako odmah ne izda potvrđen primerak propisanog obrasca kao dokaz da se državljanin prijavio odnosno odjavio iz svog prebivališta odnosno boravišta.

U nastavku ke klix.ba istražio koliko se tačno državljana BiH odjavilo iz Bosne i Hercegovine u poslednjih godinu dana, tri, pet i deset godina, te iz kojih opština su se najviše odjavili.

Portal napominje da su ovim zvaničnim podacima samo osobe koje su izvršile odjavu i da je mnogo onih koji nisu proveli ovu proceduru pa je samim tim broj osoba koji su otišli iz BiH daleko veći.

Prema evidentiranim podacima o broju odjavljenih osoba za inostrantsvo u evidenciji prebivališta i boravišta državljana Bosne i Hercegovine evidentirano je:

Poslednju godinu dana (02.10.2022. - 03.10.2023) broj odjavljenih iznosi 3.258.

Pre tri godine (2020.) odjavilo se 3.551 državljana, 2021. godine 3.467 osoba, a prošle 3.258 osoba.

U poslednje tri godine odjavilo se ukupno 10.276 osoba.

Najviše osoba u BiH se odjavilo 2013. godine (5.041), a od tada broj varira između 3.200 do 4.500.

Kada se govori o pojedinačnim opštinama s najvećim brojem odjavljenih za inostranstvo, u poslednjih godinu dana prednjači Brčko Distrikt (139 osoba). Iz Novog Sarajeva je odjavljeno 79 osoba, a iz sarajevske Opštine Novi Grad 84. Tu su i Banja Luka, Bihać, Doboj, Tuzla, Mostar...

Čapljina, Mostar i Ljubuški su opštine odakle su državljani BiH najviše išli u Hrvatsku u poslednjih deset godina.

U Sloveniju su najviše išli iz Cazina i Velike Kladuše, a u Nemačku iz Bijeljine, Tuzle, Prijedora, Brčkog, Novog Grada u Sarajevu i Sanskog Mosta.

Najviše odjavljenih koji su se prijavili u Austriji su iz Brčkog, Cazina i Bijeljine. Banjalučani su se najviše odjavljivali pri odlasku u Srbiju.

Poređenjem poslednjih zvaničnih podataka i popisa stanovništva iz 2013. godine, procena je da Bosna i Hercegovina ima 3,3 miliona stanovnika, što znači da se broj stanovnika od 2013. smanjio za više od 152.300 ili 4,31 posto.

To su zvanični podaci entitetskih zavoda, iako su neke procene da je BiH od 2013. do danas ostala bez mnogo većeg broja stanovnika.

Jedino je Kanton Sarajevo zabeležio porast broja stanovnika u poslednjih deset godina.

(Telegraf.rs)