Ovo je bila tajna baza jugoslovenske milicije uz Savu: Pogledajte šta je od nje ostalo

Priča o napuštenim i ruševnim nekretninama kod zagrebačkog Mosta slobode malo je kome poznata. Pristanište i skladište koje se tamo nalazilo delovalo je pod okriljem nekadašnjeg Saveznog sekretarijata za unutrašnje poslove, jugoslovenske policije do 1990. godine, dok se danas nalazi u državnom vlasništvu. Planirana je obnova tog objekta u sklopu projekta "Zelene plovidbe" Savom, ali nije poznato hoće li i kada on biti realizovan, piše Index.

Na Savi u Zagrebu poslednjih godina nema ni jednog pristaništa koje je u upotrebi iako se na reci mogu videti policijski čamci i jet ski vozila kao i kajakaši, veslači i manja plovila. Kajakaši se redovno mogu videti na Savi između Brežica i Podsuseda, pa i dalje kroz Zagreb.

Preporučujemo

Savska pristaništa pod nadzorom su Ministarstva mora, saobraćaja i infrastrukture. Da su operativna, njima bi upravljala Lučka uprava Sisak kao najbliže operativno telo koje obavlja poslove na plovnom toku reke Save.

"Trenutno pristaništa uz Savu u gradu Zagrebu nisu operativna, ali se intenzivno radi na projektima koji bi to promenili u sledećim godinama. U gradu Zagrebu nema redovne plovidbe s obzirom na to da reka Sava nije plovna u sigurnosnom smislu unutar grada zbog neujednačenog vodnog režima koji zahteva dodatna ulaganja za uređenje plovnog puta," rekli su Indexu u Ministarstvu mora, saobraćaja i infrastruktura.

Dodaju da ostaci starog policijskog pristaništa nemaju korisnika odnosno lučkog operatera: "Reč je o prostoru koji nije označen kao pristanište, bez stalnog korisnika."

Foto: Hana Kajari/Index

Tajna baza jugoslovenske milicije kod Mosta slobode

Oskudni istorijski podaci o bivšem policijskom objektu kazuju kako je reč o pristaništu i skladištu Saveznog sekretarijata za unutrašnje poslove (SUP-a) na Savi koje se nalazilo u blizini Mosta slobode na levoj obali Save. Kompleks je bio korišćen tokom razdoblja SFRJ kao baza i logistički centar za potrebe unutrašnjih poslova, uključujući čamce, opremu i eventualno nadzor reke Save i pograničnih područja.

Pristanište je služilo za vezivanje i održavanje patrolnih čamaca i drugih plovila koji su bili u nadležnosti SUP-a. Reka Sava tada je imala veći sigurnosno-strateški značaj nego danas. Skladište se nalazilo uz pristanište, korišćeno za skladištenje opreme, goriva, rezervnih delova i potencijalno naoružanja.

Tajna baza bila je ograđena i čuvana

Tajna, iako vidljiva policijska baza, bila je ograđena i čuvana, pod nadzorom, a njeni ulazi nisu bili otvoreni za javnost odnosno ulaz građana.

Nakon raspada Jugoslavije i reorganizacije policijskih struktura u samostalnoj Hrvatskoj, objekti su izgubili izvorni značaj. Savezni SUP, nekadašnja milicija pod nadzorom uprave u Beogradu, imao je zakonsko uporište nadzora nad savezno važnim objektima kao što su lučka skladišta, saobraćajnice, komunikacionii čvorovi, vojne i strateške tačke.

Pristanište na Savi u Zagrebu nekada korišćeno za potrebe milicije spada u lučku infrastrukturu unutar sistema Lučkih uprava. Danas nije pod nadzorom Ministarstva unutrašnjih poslova Hrvatske, iako policija i spasioci povremeno patroliraju Savom, što se nedavno mogli videti tokom koncerta Marka Perkovića Tompsona, odnosno tokom Savskog polumaratona.

MUP za takve poslove koristi specijalizovane jedinice Pomorske i rečne policije, odeljenja za vodeni saobraćaj, a povremeno Savom plove i čamci Crvenog krsta, Civilne zaštite, vatrogasaca i HGSS-a. Policijska plovila imaju pristup takozvanim privremenim rampama ili pontonima kod Jaruna. Službena plovila na Savu redovno isplovljavaju prilikom nesreća i intervencija - potrage za osobama, nadzora imovine i zaštite kritičnih mostova i brana, prenosi Index.

Kakvi su budući planovi za Savu?

O planovima grada Zagreba i državnih tela za aktivnije korišćenje Save i njenih resursa govori se već decenijama. U te se planove uklapa i uređenje nekadašnjeg policijskog pristaništa koje čeka svoju sudbinu 35 godina.

"Postoje planovi, u toku je izrada projektne dokumentacije infrastrukture za promociju 'Zelene plovidbe' na Savi u Zagrebu. Radi se o multidisciplinarnom projektu koji predstavlja skup mera kojima će se regulisati reka Sava i urediti plovni put prema zadanim parametrima iz AGN-a (Evropskog ugovora o glavnim unutrašnjim plovnim putevima od međunarodnog značaja) do I. klase plovnosti, uzvodno od mosta Mladosti do Arene - Laništa s pristaništima za manje električno plovilo kojim bi se dodatno povezale intermodalne tačke gradskog prevoza te zabavno-rekreacijskih zona od Bundeka do Jaruna," rekli su Indexu iz nadležnog ministarstva.

"Trenutno je u toku postupak izmene i dopune prostorno planske dokumentacije grada Zagreba u koju bi trebalo da bude ugrađen opisni i grafički deo projekta Promocija 'Zelene plovidbe' na reci Savi u Zagrebu. Spomenuti projekt važan je za razvoj unutrašnje plovidbe odnosno putničke plovidbe na području grada Zagreba u skladu sa ciljevima i merama u donesenoj Strategiji razvitka rečnog saobraćaja u Republici Hrvatskoj za razdoblje od 2022. do 2032. i Srednjoročnom planu razvitka vodnih puteva, luka i pristaništa za razdoblje od 2022. do 2032", dodaju.

Spomenuti planovi uklapaju se u međunarodne projekte - Sava Commission i FASRB čija je namena osiguranje plovnog puta kroz Zagreb, uređenje korita Save i podizanje nivoa usklađenosti plovidbe rekom od Rugvice do Siska. Od Rugvice nizvodno Sava se tretira kao plovna reka.

Neostvarene ideje iz prošlosti

Kako piše Index, političari su u poslednjih dvadesetak godina redovno najavljivali revitalizaciju Save kao zagrebačke saobraćajnice. Postojale su ideje vodenog taksija na Savi, odnosno projekt "Sava Boats" kojim bi se Jarun i Borovje povezali vodenim putem uz pet usputnih vezova. Ideja nije uspela jer na Savi nema mogućnosti pristanka i sigurne plovidbe.

Naširoko je bio najavljivan i projekt Zagreb na Savi, koji je odavno zaboravljen. Pojedini kandidati za gradonačelnika Zagreba najavljivali su i vodeni tramvaj između savskih mostova.

Kada će se ostvariti planovi za "Zelenu plovidbu" Savom i hoće li tada i staro policijsko pristanište oživeti u javnu svrhu, danas niko ne može sa sigurnošću odgovoriti.

(Telegraf.rs/Foto: Hana Kajari/Index)