Dan kada su Vojvođani odlučili da budu deo Jugoslavije: Glasali Srbi, Hrvati, Mađari, Slovaci...

Formiranje autonomije Vojvodine je proces koji je postepeno sazrevao tokom Drugog svetskog rata i već tokom NOB-a radio je pokrajinski odbor (od novembra 1943. funkcioniše Pokrajinski Narodnooslobodilački odbor) i čija je nadležnost bila u granicama kasnije konstituisane Pokrajine.

Tako je Glavni narodnooslobodilački odbor Vojvodine formiran 7. februara kao privremena civilna vlast, 5. aprila 1945. izražavajući volju i raspoloženje naroda predložio da autonomna Vojvodina bude u sastavu federalne Srbije. Izabrana delegacija Vojvodine prenela je 7. aprila 1945. godine ovu želju na vanrednom zasedanju Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Srbije.

Preporučujemo

Ta odluka je potom potvrđena 31. jula 1945. kada je održano prvo zasedanje Skupštine izaslanika naroda Vojvodine, kojem su prethodili izbori za mesne, sreske i okružne odbore. Prvo zasedanje Skupštine održano je u Novom Sadu od 30. jula do 1. avgusta 1945. godine. Toj Skupštini je prisustvovalo oko 600 delegata, koji su izabrali 150 članova (među kojima i 11 žena, što je veoma značajno, jer će desetak dana kasnije, 11. avgusta žene u Jugoslaviji dobiti pravo glasa) Skupštine Glavnog narodnooslobodilačkog odbora Vojvodine koji je činilo 76 Srba, 24 Hrvata, 33 Mađara, 10 Slovaka i sedam pripadnika ostalih naroda. Toj Skupštini su prisustvovali predstavnici AVNOJ-a i ASNOS-a.

Zastave AP Vojvodine i Srbije; Foto: A. Nalbantjan

Ista Skupština je, nakon rasprave, donela odluku kojom se odgovorilo na ključno pitanje: da li će Autonomna pokrajina Vojvodina ući u Jugoslaviju kao samostalna ili u sastavu neke od republika? Uprkos idejama Žarka Zrenjanina, koji tada više nije bio živ, Dude Boškovića (na čije stavove se na Skupštini posebno usmerio Jovan Veselinov - Žarko) i drugih, na zasedanju je pobedila ideja da se Vojvodina priključi Republici Srbiji i sa njom zajedno uđe u novu Jugoslaviju.

Na drugom zasedanju Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije 10. avgusta u Beogradu prihvaćen je ovaj predlog i Vojvodina je ušla u sastav Narodne Republike Srbije, što je kasnije potvrđeno u Ustavu Jugoslavije.

Pojedine stranke prethodnih godina su predlagale da se 31. jul proglasi za praznik Vojvodine, ali je to odbijeno u pokrajinskoj Skupštini.

Odlukom Skupštine AP Vojvodine, kao datumi od posebnog značaja utvrđeni su 25. novembar - Dan AP Vojvodine, kada je 1918. godine Velika narodna skupština u Novom Sadu proglasila prisajedinjenje vojvođanskih oblasti Kraljevini Srbiji, kao i 15. maj - Dan održavanja Majske skupštine u Sremskim Karlovcima 1848. godine, na kojoj je proglašeno stvaranje Srpske Vojvodine.

(Telegraf.rs/021.rs)