Danas je Lazareva subota ili Vrbica: Praznik dečije radosti koji simboliše pobedu života nad smrću

Srpska pravoslavna crkva (SPC) i njeni vernici danas slave Lazarevu subotu, u narodu poznatiju kao Vrbica. Ovaj dan u crkvenom pravoslavnom kalendaru označen je podebljanim crnim slovom. Kako pripoveda otac Aleksandar Šmeman u "Tajnama praznika", Subota pravednog Lazara, kako još nazivamo ovaj praznik uoči Cveti, posvećena je vaskrsenju Lazara iz Vitinije, koga je Isus Hristos vaskrsao iz mrtvih posle četvorodnevnog prebivanja u grobu.

Posle vaskrsavanja Lazar je, po predanjima, živeo još 30 godina, propovedajući hrišćanstvo kao episkop na Kipru. Isus Hristos ulazi svečano u Jerusalim, a masa razdraganog sveta dočekuje ga svečano. Oni su, između ostalog, u rukama nosili palmove grančice. Tamo gde nema palmi, kao što je kod nas, u upotrebi su od davnina vrbove grančice. Običaj je da ubrane vrbove grančice na Lazarevu subotu budu nošene u crkvu gde bi ih sveštenici blagosiljali, a vernici ih potom nosili kućama da ih čuvaju.

Preporučujemo

Kako veli otac Šmeman, odgovor na pitanje vernika "Кoji je smisao ovog događaja koji Crkva tako svetlo, radosno i pobedno praznuje na Lazarevu subotu? Кako spojiti žalost i suze Hristove sa Njagovom silom kojom je vaskrsao mrtvoga Lazara?" je sledeći...

- Hristos plače zato što je u smrti svog prijatelja sagledao trijumf smrti u svetu, smrti koju Bog nije stvorio, a koja je zagospodarila i gospodari svetom, zatrovavši svekoliki život i pretvorivši ga u besmisleno smenjivanje dana, koji se neumitno urušavaju ka propasti. I, gle, evo Hristove zapovesti: "Lazare, iziđi napolje!". To je izazov koji Hristos upućuje smrti. To je zapovest kojom Hristos objavljuje rat smrti. To su reči kojima Hristos objavljuje da sama smrt mora biti umrtvljena i uništena. To je čudo ljubavi koja trijumfuje nad smrću. Da bi uništio smrt i njenu tminu, sam Hristos – a to znači sam Bog, sama Ljubav, sam Život – silazi do groba Lazarevog, silazi da bi se tamo licem u lice sreo sa smrću, da bi je razrušio, da bi nam darovao večni život za koji nas je sazdao Bog - piše u "Tajnama praznika" oca Šmemana, čiji je odlomak na svom sajtu objavila Srpska pravoslavna crkva.

Praznik Vrbicu, ustanovljenu krajem IV veka u Jerusalimu, mnogi Srbi proslavljaju kao krsnu slavu. Za taj dan vezuje se običaj branja olistalog pruća od vrbe i posebno mu se raduju deca. Zato i ne čudi podatak da je do Drugog svetskog rata, Lazareva subota bila proslavljana i kao školska svečanost. Decu su roditelji oblačili svečanije, kitili su ih zvončićima, te su se mališani kretali u povorkama i provodila vreme u igri po porti i učestvovali u ophodu oko crkve posle podne. Kad padne mrak, držana je litija izvan hrama.

U pojedinim delovima Srbije do današnjeg dana se zadržao običaj organizovanja povorke žena-Lazarica na Vrbicu. Lazarice bi oblačile srpsku nošnju, a devojka koja je imala ulogu muškog Lazara oblačila bi svečanu devojačku narodnu nošnju.

Pravoslavni vernici istovremeno proslavljaju i Vrbicu koja, prema kanonu crkve, počinje službama bdenja u navečerje Cvetne nedelje, svečanog ulaska Hristovog u Svetu zemlju.

Ovaj divni prolećni praznik, prepoznatljiv po zvončićima i venčićima od vrbe, simbol je pobede života nad smrću, kako Lazara, tako i Isusa. Vrbica uvek "pada" u subotu i upravo njome počinju veliki Vaskršnji praznici.

(Telegraf.rs/SPC)