30 godina od golgote Srba iz Republike Srpske krajine u Oluji: Više od 220.000 proterano, skoro 2000 ubijeno

Navršava se trideset godina od hrvatske agresije na Republiku Srpsku Krajinu i proterivanja celokupnog srpskog stanovništva sa prostora koji su nastanjivali vekovima.

U vojno policijskoj operaciji kodnog imena "Oluja", prema podacima Dokumentaciono informacionog centra "Veritas", više od 220 000 Srba sa prostora Republike Srpske Krajine je proterano, a više od 1 900 ubijeno pri čemu su počinjeni i brojni zločini kako tokom operacije tako i u pogromima koji su usledili.

Preporučujemo

Žestok napad na RSK započeo je u zoru 4. avgusta 1995. i trajao je do 7. avgusta. Operacije su zatim nastavljene i tokom septembra, na prostoru BiH, odnosno Republike Srpske.

Bio je to najveći egzodus civila u Evropi posle Drugog svetskog rata.

Među poginulima, odnosno ubijenima 65 procenata su bili civili, od kojih je gotovo tri četvrtine bilo starije od 60 godina. Približno trećina, 29 odsto ubijenih, bile su žene, većinom starice.

Žestoka agresija na prostor tadašnje Republike Srpske Krajine, podrazumevala je napade na sever Dalmacije, Liku, Kordun i Baniju, inače zone pod zaštitom OUN.

Bili su to sektori "Jug" i "Sever", po odredbama Vensovog plana iz 1991. godine.

Zona Baranje, Istočne Slavonije i Zapadnog Srema po istom planu bila je označena kao sektor "Istok" OUN.

Konačno usaglašavanje, pred dugo pripremanu agresiju na RSK, takozvanu operaciju "Oluja" dogodilo se 31. jula 1995, na Brionima, u jednom od rezidencijalnih objekata Josipa Broza Tita.

Transkripti sa tog okupljanja svedoče da je tadassnji predsednik Hrvatske Franjo Tuđman naglasio da je osnovni cilj: "Da nanesemo takve udarce da Srbi praktično nestanu".

Čelnik Hrvatske nazvao je Srbe "remetilačkim faktorom" uz tumačenje da je reč o "stranom, povijesno odvojenom" elementu, čiji će nestanak, kako je naveo, dovesti do pozitivne, etničke homogenizacije.

Nije zaboravio ni napomenu da paralelno treba plasirati priču da će svima biti zagarantovana građanska prava.

Hrvatskih vojno policijskih snaga, tokom agresije na RSK, bilo je između 130.000 i 150.000 pripadnika.

Učestvovale su takođe jedinice Hrvatskog veća odbrane, vojske Hrvata BiH, uz sadejstvo oko 25.000 pripadnika muslimanske tzv. Armije BiH.

Istovremeno, ukupna Vojska Srpske Krajine imala je najviše 34.000 pripadnika, ogromnom većinom rezervista.

Početak agresije bio je u 5.00 časova ujutro 4. avgusta, jakim artiljerijskim i raketnim dejstvima. Prva meta bili su sistemi veza RSK.

Evakuacija civila započela je tokom popodneva i večeri istog dana. Kretali su se, najvećim delom, u dva pravca, preko Srba u Lici, i severnije preko Dvora, u Baniji.

Sutradan 5. avgusta, oko podneva, hrvatske formacije su ušle u Knin.

Hrvatske vojno policijske snage dejstvovale su i po civilima u izbegličkim kolonama.

Jedan od najvećih zločina dogodio se na Petrovačkoj cesti, kada je na civile, žene, decu i starce, pucano iz aviona ratnog vazduhoplovstva Hrvatske. Usmrćeno je 10 osoba, među njima četvoro dece, a ranjeno je preko 50 osoba.

Među onima koji nisu izbegli brojni su stradali u pogromaškim akcijama koje su nastavljenje i po okončanju vojnih operacija.

Četvrtog dana agresije, u večernjim satima, Gojko Šušak, ministar odbrane Hrvatske, prethodno prvak ustaške emigracije u Kanadi, objavio je da je vojna akcija "Oluja" okončana.

Prema nalazima Komisije OEBS, u izveštaju od 10. avgusta: "Postoje direktni dokazi o sistematskom paljenju kuća civila i društvenog vlasništva, uključujući preduzeća, od HV-a, civilne policije i pripadnika specijalnih formacija policije".

Savet bezbednosti OUN doneo je 10. avgusta 1995. Rezoluciju br. 1009, kojom je od Hrvatske tražena zaštita civila i njihove imovine.

Izbegli Srbi iz RSK delom su se zadržali na prostoru Republike Srpske, a većina se zaputila u Srbiju. Prihvatom izbeglih posebno su se istakli žitelji Prijedora i Banja Luke.

Vojne operacije protiv Srba nastavljene su posle tzv. "Oluje" u septembru akcijama nazvanim "Maestral" i "Una" na prostoru Republike Srpske.

Presudom Tribunala za bivšu Jugoslaviju sa središtem u Hagu, iz aprila 2011, "Oluja" je bila udruženi zločinački poduhvat, na čijem čelu se nalazio predsednik Hrvatske Franjo Tuđman, čiji je "cilj bio prisilno i trajno uklanjanje srpskog stanovništva i naseljavanje tog područja Hrvatima".

Od 12 optužnica podignutih pred Međunarodnim krivičnim sudom za bivšu Jugoslaviju u Hagu za zločine počinjene tokom rata u Hrvatskoj od 1991. do 1995. samo dve su za tematiku imale zločine nad Srbima, građanima Hrvatske.

Hrvatski generali Gotovina i Markač proglašeni su krivima i osuđeni na 24, odnosno 18 godina zatvora da bi potom u žalbenom postupku obojica bila oslobođena.

Srbija i Republika Srpska od 2014. godine zajedno obeležavaju dan sećanja na stradanja srpskog naroda u "Oluji", dok obeležavanje ovog tragičnog događaja za srpski narod Hrvatska slavi kao dan pobede i domovinske zahvalnosti.

(Telegraf.rs/Tanjug)