Svetski dan borbe protiv side obeležava se danas

Svetski dan borbe protiv side pod sloganom "Od prevazilaženja izazova do unapređenog odgovora na AIDS" obeležava se danas širom sveta, kao i u Srbiji, u kojoj je od 1. januara do 24. novembra ove godine otkriveno 99 osoba inficiranih HIV-om.

Ovaj svetski dan priznat je od Ujedinjenih nacija, a obeležavaju ga SZO, UNAIDS i ostale međunarodne organizacije, dok je simbol i dalje crvena tračica koja predstavlja simbol solidarnosti sa ljudima koji su HIV pozitivni.

Preporučujemo

Srbija se stavlja u red najsavremenijih zemalja po pitanju terapije za lečenje HIV-a i AIDS-a, a cilj je da se što veći broj ljudi testira, jer je prema procenama Instituta za javno zdravlje Srbije "Dr Milan Jovanović Batut" u našoj zemlji od početka ove godine do 24. novembra novootkriveno 99 osoba inficiranih HIV-om.

Od početka epidemije, 1985. godine, pa zaključno sa 24. novembrom 2025. godine, u Srbiji su registrovane 5.002 osobe inficirane HIV-om, od kojih je 2.288 osoba obolelo od AIDS-a.

Batut navodi da je ukupno 1.238 osoba koje su živele sa HIV-om preminulo od AIDS-a, a još 148 osoba inficiranih HIV-om umrlo je od bolesti ili stanja koja nisu povezana sa HIV infekcijom.

Seksualni put prenosa, kao i ranijih godina dominira (98 odsto svih slučajeva registrovanih tokom 2025. godine sa poznatim načinom transmisije), posebno nezaštićeni analni seksualni odnosi među muškarcima (84 odsto među novootkrivenim osobama inficiranim HIV-om).

Među prijavljenim dijagnostikovanim HIV pozitivnim osobama u periodu od januara do novembra 2025. godine bilo je 24 puta više muškaraca u odnosu na žene.

Najveći broj novodijagnostikovanih osoba inficiranih HIV-om je uzrasta od 20 do 49 godina, a u uzrasnoj grupi od 15 do 29 godina registrovana je 31 osoba.

"Pod najvećim rizikom su, kao i prethodnih godina, muške osobe koje imaju nezaštićeni seksualni odnos sa muškarcima, dok je četvrtina novootkrivenih HIV pozitivnih osoba sa nepoznatim putem transmisije. Možemo pretpostaviti da je među ovim osobama nezaštićeni seksualni odnos sa muškarcima dominantan put prenosa, jer je veliki uticaj stigmatizacije na neprijavljivanje načina prenosa HIV infekcije", navodi Batut.

U odnosu na period 1985−1992. godine kada je 60 - 90 odsto svih novodijagnostikovanih osoba inficiranih HIV-om na godišnjem nivou bilo iz populacije osoba koje injektiraju droge, od 2008. godine taj udeo je ispod 10 odsto, a u 2025. to je 1,4 odsto ili jedan slučaj HIV infekcije kao rezultat injektiranja droga.

Takođe, u toku 2025. godine nije registrovan nijedan slučaj prenosa sa majke na dete.

Prema zvanično dostupnim podacima u Srbiji je tokom 2025. godine kod 60 osoba infekcija otkrivena u asimptomatskoj fazi bolesti, dok je klinička AIDS zabeležena kod 16 osoba.

Batut navodi da je dobrovoljno i testiranje od vitalne važnosti za otkrivanje novoobolelih, kao i da svkao testiranje na HIV treba da bude dobrovoljno i poverljivo, uz obavezno savetovanje pre i posle testiranja, jer se time postiže i prepoznavanje rizičnog ponašanja.

Rano otkrivanje HIV infekcije vodi i do ranog uključivanja antiretroviralne terapije, čime se sprečavaju napredovanje bolesti i komplikacije.

Zahvaljujući terapiji, HIV infekcija je danas hronično stanje sa kojim se može kvalitetno i dugo živeti.

"Dobrovoljno, poverljivo i anonimno savetovanje i testiranje na HIV i virusne hepatitise B i C je besplatno i dostupno je bez lekarskog uputa tokom cele godine u svim zavodima/institutima za javno zdravlje na teritoriji Srbije, kao i u Zavodu za zaštitu studenata u Beogradu, svakoj zainteresovanoj osobi koja je imala neki rizik", navodi Batut.

Batut ukazuje i na epidemiološku situaciju u Evropi i svetu koji pokazuju da je tokom 2024. godine u svetu sa HIV infekcijom živelo 40,8 miliona ljudi, dok je u Evropi krajem 2024. godine 3,2 miliona osoba živelo sa HIV-om, a samo dva miliona ili 63 odsto od ovog broja je primalo antiretroviralnu terapiju.

U 2024. godini u Evropi je 160.000 ljudi novoinficirano HIV-om, dok je 53.000 preminulo.

U fokusu ovogodišnje kampanje su sveopšti napori da se odgovor na AIDS u vidu savremene terapije nastavi uprkos brojnim globalnim finansijskim i društvenim izazovima, kao i osnaživanje populacija u povišenom riziku efikasnim preventivnim metodama.

Gradski zavod za javno zdravlje Beograd saopštilo je da će 1. decembra u toj instituciji svi zainteresovani građani moći besplatno da se savetuju i testiraju na HIV i ističu da danas sa HIV infekcijom može da se živi dug i kvalitetan život, ukoliko se infekcija otkrije na vreme i pacijent dosledno uzima svoju terapiju.

Ukazuju da su procene da od 500 do 1.200 ljudi u Srbiji ni ne zna da je inficirano.

(Telegraf.rs/Tanjug)