Očuvanje romske bogomolje u Beogradu: Zašto je Bibijaka važna za sve

Proslava Tetke Bibije, poznata kao Bibijaka, jedno je od najznačajnijih nematerijalnih kulturnih dobara romske zajednice u Srbiji. Ovaj praznik, posvećen zaštitnici dece i porodice, u Beogradu se obeležava više od jednog veka, na prostoru u ulici Gospodara Vučića 49, koji ima izuzetan verski, kulturni i istorijski značaj.

Na tom mestu se još krajem 19. veka romska zajednica okupljala radi molitve i zajedničkih obreda. U dvorištu se nalazi kapela posvećena Tetki Bibiji, čiji su temelji postavljeni 1921. godine, kao i spomenik Romima stradalim u Balkanskim ratovima i Prvom svetskom ratu – jedini takav u Srbiji – kao i spomen-ploča žrtvama Drugog svetskog rata. Ovaj prostor svedoči o dubokom ukorenjivanju Roma u istoriju Beograda i Srbije.

Preporučujemo

Zbog svoje višeslojne vrednosti, Vlada Republike Srbije je 2023. godine kompleks u Gospodara Vučića proglasila prostorno-kulturno-istorijskom celinom i stavila ga pod zaštitu Zavoda za zaštitu spomenika kulture. Ipak, uprkos formalnoj zaštiti, pristup bogomolji je često ograničen, a nerešeni vlasnički odnosi dodatno ugrožavaju njenu svakodnevnu upotrebu.

Bibijaka je 2019. godine upisana u Registar nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije, ali njeno očuvanje u praksi zahteva stalnu institucionalnu podršku i aktivno uključivanje romske zajednice. Stručnjaci ukazuju da je neophodno obnoviti i jasno obeležiti prostor kao zvanično mesto romske kulture i vere, uz koordinaciju Ministarstva kulture, Grada Beograda, Zavoda za zaštitu spomenika i Nacionalnog saveta Roma.

Očuvanje Bibijake nije samo zaštita jednog praznika, već i očuvanje sećanja, identiteta i kulturne raznolikosti. To je ujedno poruka da Beograd i Srbija prepoznaju i poštuju doprinos romske zajednice svojoj istoriji i savremenom društvu.

(Telegraf.rs)