SRBIN U KREVETU SA RUSKOM CARICOM: Ovog momka iz Čuruga obožavala je Katarina Velika! (FOTO)

Simeon "Sima" Gavrilović Zorić rođen je sredinom 18. veka u Čurugu, mestu koje se danas nalazi u opštini Žabalj, u Južnobačkom okrugu, a koje se tada nalazilo u Vojnoj krajini Habzburške monarhije.

Preporučujemo

Tačan datum njegovog rođenja nije poznat, a čak se ni godina ne zna pouzdano; kada se 11. maja 1754. godine prijavio u Slavenosrbiji, oblasti u današnjoj istočnoj Ukrajini a tada u Ruskoj Imperiji, kao godinu svog rođenja naveo je 1743, što bi značilo da je u tom trenutku imao 11.

Ako je suditi po imenu Simeon (na ruskom Semjon), rodio se 1. septembra po julijanskom kalendaru, 14. po gregorijanskom, jer tog dana Srbi slave Svetog Simeona Stolpnika; u prošlosti, deca rođena tog dana dobijala su po običaju ime po tom svecu.

Otac mu je bio Gavrilo Nerandžić, dok mu je majka Stefanija bila ćerka Jovana Zorića, šajkaškog oficira iz Potisja; brat David Nerandžić ga je pratio u mnogim pustolovinama, i takođe bio u ruskoj carskoj vojsci.

Simeon Gavrilović Zorić, grof Svetog rimskog carstva i proslavljeni husar ruske vojske u kojoj je dogurao do čina general-lajtnanta i kreveta carice Katarine Velike. Foto: Wikipedia/Arachn0

Ako se pitate zbog čega je uzeo majčino prezime, odgovor je jednostavan: pošto njegov bogati ujak i kapetan-lajtnant Maksim Zorić nije imao muško potomstvo, već samo ćerku Julijanu, po običaju je usvojio Simeona i dao mu svoje prezime, a ovaj je kao patronim zadržao prezime Gavrilović.

Inače, Maksim Zorić se pominje i kao ktitor kamene crkve u Žablju i kao darodavac manastira Kovilj, ali i kao čovek koji je crkvi u Mošorinu 1751. godine poklonio barokni putir za spomen svojih roditelja.

1750. godine mnogi su se Srbi odazvali pozivu ruske imperatorke Jelisavete da se nasele u Ukrajini, u oblastima Nove Srbije i Slavenosrbije. U ovu drugu je prvo stigao Maksim Zorić 1752. godine, nakon što je dobio pasoš i dozvolu da se iseli. Dve godine kasnije za njim stiže i brat mu Vasilije, koji sa sobom dovodi Simeona koji je do tada verovatno u Potisju završio osnovnu i krenuo u nemačku školu.

Poljski husar, pripadnik jedne od najmoćnijih borbenih mašinerija kasnog srednjeg veka i početka novog. Slika Jozefa Brandta. Foto: Wikimedia Commons/pinakoteka.zascianek.pl

Maksim odmah svog posinka počinje da uči vojnim veštinama, u kojima se ovaj vrlo ističe. Sve mu je išlo od ruke: i jahanje, i mačevanje, i streljaštvo. 1756. godine se prijavljuje u husare (imao je samo 14 godina), a 1760. ističe se hrabrošću i odvažnošću u bitkama protiv Prusa tokom Sedmogodišnjeg rata pa dobija istovremeno činove korneta i potporučnika.

TREĆI SVETSKI RAT SE VODIO 150 GODINA PRE PRVOG: Nije vam jasno? Pročitajte ovaj tekst! (FOTO)

Potom je učestvovao u gušenju pobune poljske vlastele koja se digla na oružje da bi obustavila mešanje Rusa u unutrašnje stvari njihove zemlje (bile su to poslednje decenije nezavisnosti slavne Poljsko-litvanske republike); tačnije, poljsko plemstvo je ustalo protiv kralja Stanislava II Avgusta koji je na poljsko-litvanski tron seo zahvaljujući podršci svoje bivše ljubavnice, ruske imperatorke - Katarine Velike (komično ako uzmete u obzir u čijem je krevetu i sam završio).

Naredni veliki vojnički uspesi Simeona (sada već Semjona) Zorića odigrali su se tokom Prvog rusko-turskog rata 1768-1774.

1. bataljon pruske Lajbgarde u Bici kod Kolina. Foto: Wikipedia Commons/Magnus Manske

Prvo je njegova jedinica 1769. spalila Tombasar, da bi iduće godine, posle Bitke kod Large i Bitke kod Kagula, stekao čin pukovnika.

Sredinom te iste 1770. godine učestvovao je u ofanzivi generala Petra Rumjanceva-Zadunajskog, a tada je njegova vojnička slava i doživela svoju kulminaciju: probio se sa odredom kroz brojčano nadmoćne trupe krimskog kana kod Rjabaje Mogile, i bio je zarobljen pošto nije hteo da se preda nakon opkoljavanja.

Zatočen u Carigradu, na slobodi se našao nakon razmene zarobljenika tek pet godina kasnije. Zbog toga je postao poznat u svom vremenu kao "turski zatočenik", pored toga što je bio smatran najhrabrijim čovekom.

Alegorija pobede Katarine Velike nad Turcima, delo slikara Stefana Torelija. Foto: Wikimedia Commons/static.polityka.pl

Odmah po povratku u Rusiju, pozvan je u Sankt Peterburg gde je unapređen u čin brigadnog generala; knez Grigorije Potemkin, desna ruka imperatorke Katarine Velike, želeći da izbaci iz caričinog kreveta svog suparnika Petra Zavadovskog, predstavio ga je svojoj gospodarici kao najboljeg husarskog zapovednika u žaru bitke. Od svetog rimskog cara dobija titulu grofa.

Sa generalom Suvorovim je nakon toga učestvovao u gušenju kozačke bune koju je predvodio Jemeljan Pugačov, koji se - baš kao i u Crnoj Gori Šćepan Mali - predstavljao kao ubijeni car Petar III (bivši suprug Katarinin).

Potom je poslat na diplomatsku misiju u Stokholm, a po povratku, carica Katarina Velika ga je odlikovala Ordenom svetog Georgija IV stepena, na predlog generala Rumjanceva. Imenovan je i za ađutanta i ličnog sekretata kneza Potemkina, a potom i za ličnog sekretara same carice Katarine.

Apoteoza carevanja Katarine II, delo italijanskog slikara Gregorija Guljelmija iz 1767. godine. Foto: Wikimedia Commons/hermitagemuseum.org

Tada je ušao u njen život, u njene odaje, u njenu sobu, i u njen krevet.

Na godišnjicu Katarininog krunisanja za imperatorku, od gospodarice je dobio unapređenje u čin general-majora i dijamantski prsten, zvezdu ukrašenu briljantima, sablju, perjanicu i druge dragocenosti, kao i veliku kuću u blizinu Zimskog dvorca u Sankt Peterburgu, 300.000 rubalja, imanje u Šklovu (danas u Belorusiji) sa 16.000 kmetova (seljaka-robova, u suštini), i još nekoliko drugih imanja.

ZAVIRITE U DOM RUSKIH CAREVA: Lepota Zimskog dvorca će vas ostaviti bez daha! (FOTO)

Poljski kralj mu je 1777. dodelio Orden Svetog Stanislava, 1778. godine Orden Belog Orla, švedski kralj - Kraljevski orden mača, a Malteški vitezovi su ga odlikovali Ordenom viteza časti i posvećenosti.

Knez Potemkin, desna ruka imperatorke Katarine II Velike. Foto: Wikimedia Commons/barmin-ekb.ru

Ubrzo se osilio pa je pomislio da ima toliki uticaj na caricu da je pokušao da iz svih računica izbaci i samog Potemkina, ali se to pokazalo kao loša kalkulacija. Izazvao je Potemkina na duel, koji je imperatorka sprečila, nakon čega je ispao iz njene milosti jer je unosio mnogo nevolja na dvor zbog svog temperamenta. 1778. godine već je imala novog ljubavnika, Ivana Rimskog-Korsakova.

Postoje indicije da je nakon ovoga Zorić otišao u Pariz, ali ako i jeste vrlo brzo se vratio na svoje imanje u Šklov. Neko vreme je još vojevao, ali su njegovi napori da se izvrši reforma vojske propali; protivnici su predložili da se penzioniše nakon praktično tri decenije ratovanja, ali ga je umesto toga Katarina imenovala za upravnika Šklova u kojem je imao imanje.

Nakon toga, Zorić je u Šklovu primao mnoge viđenije Ruse i Srbe svog vremena, poput Gerasima Zelića i Dositeja Obradovića, vodio život hedoniste, gostio i izdržavao mnoge rođake, bivše saborce i poznanike iz prošlih vremena, kao i mnoge ruske i evropske pustolove.

Ruska carica Katarina II Velika. Foto: Wikipedia/Cropbot

Nakon što je Katarina Velika umrla, novi imperator Pavle I ga je pozvao nazad u aktivnu službu i uzdigao do čina general-lajtnanta, ali je konačno penzionisan kada su otkrivene neke "finansijske nepravilnosti" u knjigama jedinica pod njegovom komandom.

Vratio se u Šklov, dao svoj doprinos reorganizaciji Mogilevske gubernije, osnovao školu za kadete za decu osiromašenih ratnih veterana, i umro 1799. godine u 56. godini života.

2007. godine, u prisustvu srpskog ambasadora, u beloruskom gradu Šklovu otkriven je spomenik Semjonu Zoriću, zbog ogromnog doprinosa koji je dao za razvoj tog mesta.

(O. Š. / Izvor: Ravnica.info, drugi izvori)