KADA KIT UGINE, ŽIVOT TEK POČINJE Na morskom dnu tada se odigrava SPEKTAKL koji traje i 50 godina

Dok dubine okeana skrivaju brojne tajne, jedna od njih se otkriva tek kada ugine njegov najveći stanovnik.

Kraj životnog ciklusa kita istovremeno označava početak procesa whale fall ( pad kita ), koji stvara jedan od najneobičnijih i najbogatijih ekosistema na Zemlji - podvodnu “oazu života“ duboko na morskom dnu.

Preporučujemo

Putovanje mrtvog titana

Nakon uginuća, telo kita počinje da se razlaže iznutra. Gasovi naduvaju džinovsko stvorenje, zbog čega može isplivati na površinu, gde se ostacima hrane ajkule i morske ptice.

Međutim, kada gasovi oslabe, morski titan počinje dugo putovanje, toneći kilometrima dok najzad ne stigne na samo dno.

Tek tada počinje spektakl života - proces koji naučnici dele u tri ključna stadijuma, prenosi Natural History Museum.

Foto: Wikimedia/Craig Smith NOAA

Faza 1: Veliki strvinari preuzimaju vlast

Kada kit završi na morskom dnu, njegovo telo privlači raznorazna stvorenja koja retko dobijaju pristup obilnoj hrani u dubinama gde gotovo ništa ne raste.

Ovaj prvi stadijum, poznat kao faza mobilnih strvinara, može trajati i do dve godine. U njemu učestvuju:

- Jegulje

- Krabe

- Ajkule spavači

- Drugi strvinari

Oni neumorno “skidaju“ sloj po sloj - salo, mišiće, tetive, sve dok ne ostanu gole kosti.

Faza 2: Pojava zombi crva

Kada veliki strvinari završe posao, nastupaju sitniji organizmi. Oni čiste preostale, najsitnije ostatke:

- Morski puževi, crvi i škampi (jedu preostalo salo i mišiće)

- Organska materija (jedu i materiju koja curi direktno iz kostiju)

Tako se oko ostataka kita formira nova zajednica koja ne samo da se hrani, već tu i raste, sazreva i razmnožava se.

“To postaje čitava populacija“, kaže biolog Adrijan Glover iz Muzeja za biodiverzitet dubokog mora.

U toj zajednici obitavaju i takozvani zombi crvi (Osedax). Oni hemijski rastvaraju ostatke, uvlačeći svoje bakterije duboko u koštanu srž. Istovremeno, proizvode kiseline i enzime koji razgrađuju kolagen i masti.

Ovi neobični crvi mogu provesti i deset godina razgrađujući ostatke kita.

Jedan od ranijih primera nasukavanja kitova na Novom Zelandu... Foto: TAMZIN HENDERSON / AFP / Profimedia

Faza 3: Život iz “pokvarenih jaja”

Nakon što se meso i masno tkivo potpuno razgrade, kosti preuzimaju bakterije koje počinju da proizvode hidrogen-sulfid.

Reč je o neugodnom gasu, prepoznatljivom po mirisu pokvarenih jaja, ali u dubinama on postaje osnova za novi oblik života. U procesu poznatom kao hemoautotrofija (chemoautotrophy), pojedine životinje ne dobijaju energiju iz hrane, već upravo iz ovih hemikalija koje bakterije oslobađaju.

Tako se na kostima nastanjuju specijalizovani mekušci i cevasti crvi, koji koriste hemijske materije nastale razgradnjom kostiju kao primarni izvor ishrane. Time pretvaraju ostatke kita u dugotrajnu "oazu života“ na mračnom morskom dnu.

Pola veka života od jedne smrti

Pošto je prirodni whale fall retko vidljiva pojava, naučnici koriste nasukavanje uginulih kitova da bi uzeli njihove delove i detaljno ih proučili.

Kitovi su ključni predatori u svom ekosistemu, dok u smrti postaju najveći “donatori“ hranljivih materija u dubinama.

Jedan jedini kit može obezbediti život stotinama vrsta tokom čak pola veka.

U okeanima gde vlada tama i tišina, whale fall ostaje jedan od najupečatljivijih podsetnika da život i smrt u prirodi postoje u savršenom, neprekinutom ciklusu.

(Telegraf.rs)