FOTO-UBOD: Odred JNA na Sinaju 1964. godine odaje počast zlosrećnim Hrvatima izbeglim pred Hitlerovom mašinerijom

Odred JNA na Sinaju, kod spomenika "Majka Dalmatinka" podignutom u čast jugoslovenskih izbeglica koji su tu živeli krajem rata. Foto: Wikimedia Commons/bor.czp-vecer.si

Krajem 1943. i početkom naredne godine Nemci su pokrenuli veliku ofanzivu na Dalmaciju, prethodno zaposete od strane Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije.

Preporučujemo

Operacija je bila uspešna, zbog čega je oko 40.000 ljudi, velikom većinom Hrvata i delom Srba, otišla brodovima u zbeg na ostrvo Vis. Tamo, međutim, nije mogla da ostane jer se tu već nalazio Vrhovni štab, dosta vojske, kao i britanske jedinice.

Jedan deo tih civila prebačen je zato u Bari, pa u Taranto, dok je oko 30.000 završilo na Sinajskom poluostrvu, u delu pustinje koji se zove El Šat.

Obućarska radionica u logoru El Šat u Egiptu, gde su Jugosloveni, mahom Hrvati, tokom 1944-1946. boravili u zbegu. Foto: Znaci.net/Muzej revolucije naroda Jugoslavije

Život je pod šatorima bio težak tokom godinu i po dana koliko je trajalo izbeglištvo, ali su snalažljivi i dovitljivi Jugosloveni uspeli čak i da organizuju škole, bolnice, radionice, kulturno-umetničke priredbe, čak i ulice sa kućnim brojevima među šatorima, izazivajući divljenje Britanaca. U takvim uslovima rodilo se 481 dete, od kojih jedan deo iz vanbračnih veza Engleza i Hrvatica.

— Pričao mi je otac da su Hrvati, čitave porodice, desetine hiljada ljudi, pobegli od Hitlera — rekao je jednom prilikom za "Dojče vele" neki lokalni beduin Hisen, pokazujući time da sećanje na ovaj zbeg živi u tamošnjem narodu.

Zbeg u logoru El Šat u Egiptu 1944. U jesen 1943. i početkom 1944. posle nemačke reokupacije bivše italijanske zone u Hrvatskoj i Sloveniji, nastali su brojni zbegovi u primorskim i priobalnim dalmatinskim područjima. Tako je početkom 1944. oko 30.000 žena, dece i ljudi, mahom Hrvata, prebačeno u logor El Šat u Egiptu. Foto: Znaci.net/Muzej revolucije naroda Jugoslavije

Nakon rata je u El Šatu podignut spomenik evakuisanim Jugoslovenima, pod nazivom "Majka Dalmatinka", koji se nalazi u sklopu groblja na kojem je pogrebeno 825 naših ljudi. I upravo je to monument na slici, nastaloj 1964. godine, pred kojim stoje pripadnici Jugoslovenske narodne armije, koji su se na Sinaj iskrcali osam godina ranije, u sklopu mirovne misije Ujedinjenih nacija (izvršene su 22 rotacije tog kontigenta), kojom je i započelo naše učešće u takvim operacijama.

Zanimljivo je što današnji hrvatski nacionalisti navodno odugovlačenje sa povratkom ovih izbeglica tumače tako, da kažu da se stiče utisak da su "jugokomunisti hteli da spreče povratak Hrvata u Hrvatsku", što je paranoja koja neodoljivo podseća na našu sopstvenu, posebno kada se govori o onome šta su komunisti radili "protiv Srba" posle Drugog svetskog rata.

(Telegraf.rs)