Zašto su se Rusi i Srbi otimali oko nage BLUDNICE u najvrednijoj srpskoj RELIKVIJI? (VIDEO)

Nakon što je 8. marta obelodanjeno da je list Miroslavljevog jevanđelja koji je vekovima nedostajao stigao iz Rusije u Beograd, ekipa Telegrafa istraživala je kako je uopšte deo (tačnije, 166. list) najstarijeg ćiriličnog rukopisa i najvrednije srpske relikvije napisane između 1180. i 1187. godine "završio" kod Rusa.

Preporučujemo

PRVI PUT U ISTORIJI: Stranica Miroslavljevog jevanđelja koja je nedostajala stigla iz Rusije u Beograd!

Malo je onih koji ne znaju da je Miroslavljevo jevanđelje napisano u crkvi Svetog Petra i Pavla kod Bijelog Polja vekovima bilo na meti kako osvajača koji su harali Balkanom tako i domaćih uglavnom ideološki suprotstavljenih strana.

Dok su jedni hteli da je otmu kako bi preko noći "izbrisali" identitet svojih "neprijatelja", drugi su smatrali da će prisvajajući je sačuvati istoriju od zaborava i da će kod njih biti sigurnija…

BORBA OKO SRPSKE RELIKVIJE: Nacisti, četnici i srpski kraljevi se otimali oko Miroslavljevog jevanđelja?

Foto: svetigora.com

A, svega ne bi bilo da krajem 12. veka, po zapovesti kneza Miroslava rođenog brata Stefana Nemanje koji je vladao Zahumljem do 1190. (kada je ovu oblast na upravu dobio princ Rastko nakon zamonašenja Sveti Sava) Miroslavljevo jevanđelje nije na staroslovenskom ispisao i iluminirao pisar dijak Grigorije sa nekoliko svojih pomoćnika.

Miroslav je dao da se izradi jevanđelje na tankom belom pergamentu, pisano ćirilicom u dva stupca na 362 strane i ukrašeno sa 296 inicijala i minijatura.

Sve do sredine XIX veka, jevanđelje se nalazilo u Hilandaru.

Tačnije, sve do 1845. godine kada su ovaj manastir posetili ruski duhovnici na čelu sa arhimandritom Kijevskim, Porfirijem Uspenskim. Fasciniran izgledom relikvije Porfirije je isekao 166. list sa čtenijima za praznik Svetog Jovana (ukrašenim jedinim nagim ženskim likom u knjizi – vavilonskom bludnicom Irodijadom) i odneo ga sa sobom.

Foto: Flickr/pantevski

- Ti podaci su pomalo kontradiktorni. Naime, nikada nije utvrđeno da li je Porfirije iščupao taj list ili je dobio dozvolu da ga iseče - objašnjava za Telegraf kustos Narodnog muzeja Aleksandra Nitić dodajući da je list nešto kasnije prenesen u Imperatorsku javnu biblioteku (Rusku nacionalnu biblioteku) u Sankt Peterburgu gde se sve donedavno nalazio zaveden kao "List iz Miroslavova evangelia F.p.I.No.83", u zbirci Porfirija Uspenskog.

Interesantno je da je baš zahvaljujući ovom Porfirijevom postupku Miroslavljevo jevanđelje postalo poznato širom sveta.

- Stojan Novaković ga je video na arheološkoj izložbi u Kijevu, 1874. godine, a kasnije je izašao i u čuvenoj publikaciji o slovenskim ornamentima. Tako je Miroslavljevo jevanđelje postalo poznato širem auditorijumu - objašnjava za Telegraf autorka izložbe u Muzeju Dositeja i Vuka kustos Branka Ivanić.

Foto: Wikipedia/Djordje Stakić

Nakon ovoga, Miroslavljevo jevanđelje je najverovatnije stiglo u ruke Aleksandra Obrenovića, koji ga je (pored Osnivačke povelje manastira Hilandara) dobio u znak zahvalnosti od hilandarskih monaha, jer je hteo da otplati dugove manastira i tako ga vrati pod srpski suverenitet.

Ne potvrđujući nam legendu o tome kako je dva dana nakon što je kralj napustio Hilandar, u manastir stigao tajanstveni čovek iz Sankt Peterburga spreman da da ogromne pare kako bi otkupio Miroslavljevo jevanđelje, Nitićeva kaže da je izvesno šta se sa jevanđeljem dešavalo nakon majskog prevrata 1903.

- Pošto je grupa oficira zaverenika u noći između 28. i 29. maja 1903. ubila kralja Aleksandra i njegovu suprugu Dragu Mašin, političar Ljubomir Stojanović doneo je odluku da se jevanđelje preda Narodnoj biblioteci. Kasnije je utvrđeno da se pre majskog prevrata jevanđelje ipak nalazilo u dvoru - objašnjava Aleksandra dodajući da je te noći iz dvorskog sefa jevanđelje navodno nestalo.

Foto: Wikipedia / Lumen roma

Narednih 11 godina niko nije znao gde se nalazi. Misterijom se bavila srpska štampa, a relikvija se ponovo pojavila pred izbijanje Prvog svetskog rata 1914. i to kod Karađorđevića.

Pošto je glavni deo Trezora Narodne banke Srbije sa državnim novcem i zlatnim rezervama evakuisan iz Beograda u Kruševac, tamošnjem načelniku Državne blagajne Avramu Leviću narodni poslanici Ljubomir Davidović i Vojislav Marinković predaju na čuvanje Miroslavljevo jevanđelje.

Ne zna se kako je relikvija dospela u posed kralja Petra Karađorđevića, tek pri pakovanju knjiga i dokumentacije za njegovu evakuaciju, jevanđelje je pronađeno u jednom od njegovih sanduka.

Između dva svetska rata srpska relikvija je ostala u posedu porodice Karađorđević, da bi posle svojevrsne epopeje, nakon Drugog svetskog rata bila predata na čuvanje Umetničkom muzeju - današnjem Narodnom muzeju u Beogradu.

Od pretprošle godine, Miroslavljevo jevanđelje dostupno je javnosti i to izloženo u posebnoj vitrini, u zamračenoj prostoriji u kojoj su kontrolisani temperatura, vlažnost vazduha i jačina svetlosti.

A od ove, će publika prvi put u istoriji kompletiranog moći da ga vidi u Muzeju Vuka i Dositeja u Beogradu i to prema rečima autorke izložbe Branke Ivanić do 5. aprila.

(Katarina Vuković)