14 GODINA OD NATO AGRESIJE: Rana koja još nije zacelila! (FOTO) (VIDEO)

Foto-Ilustracija: S. Pikula

Na današnji dan pre 14 godina počela ja operacija  NATO alijanse, bombardovanje tadašnje SR Jugoslavije, koje je trajalo 78 dana i zauvek promenilo noviju istoriju naše zemlje. Napad je formalno počeo na osnovu naređenja tadašnjeg generalnog sekretara NATO Havijera Solane, a jugoslovenska Vlada iste noći proglasila je ratno stanje.

Akcija NATO, koju su Vlada SRJ, ali i brojni pravni stručnjaci nazvali agresijom, usledila je posle neuspešnih pregovora o rešenju krize na Kosovu u Rambujeu i Parizu, februara i marta 1999. godine.

Napad je počeo oko 20 časova, 24. marta. Devetnaest zemalja Alijanse, bez odobrenja SB UN, napalo je najpre kasarne i protivvazdušnu odbranu Vojske Jugoslavije u Batajnici, Mladenovcu, Prištini.

Tokom 78 dana i noći bombardovanja, u 30.000 vazdušnih naleta ispaljeno je 50.000 razornih projektila. Prema zvaničnim podacima, stradalo je 2.500 ljudi, 1.500 civila, a među njima 88 dece. Ranjeno je 12.500 stanovnika. Od toga 6.000 civila, među kojima 2.700 dece i 5.173 vojnika i policajca. Desetak osoba i dalje se vode kao nestale. Teško je razorena infrastruktura, privreda, škole, zdravstveni centri, spomenici kulture, medijske kuće...

Ukupno je oštećeno 1.852 objekta i uništeno 1.365, od čega je oštećeno 907 civilnih objekata, a uništeno 119. Oštećeno je i 109 energetskih postrojenja, 100 obrazovnih ustanova i 176 verskih, kulturnih i sportskih objekata. Uzimajući u obzir samo uništene i oštećene objekte, napravljena je materijalna šteta od 1,5 milijardi dolara.

Režim Slobodana Miloševića ja nakon bombardovanja štetu procenio na oko 100 milijardi dolara. Na tu sumu zatražena je i nadoknada štete od članica NATO-a. S druge strane, grupa srpskih ekonomista procenila je da je šteta bila - 29,6 milijardi dolara.

Izvršeno je 2.300 vazdušnih udara po 995 objekata širom zemlje. Blizu 420.000 projektila ukupne mase 22.000 tona lansiralo je 1.150 borbenih aviona.

NATO je lansirao 20.000 velikih projektila, među kojima i 1.300 krstarećih raketa na vojne i civilne ciljeve, 37.000 "kasetnih bombi" sa 350.000 kasetnih potprojektila, takozvanih "bombica".

Gradovi koji su tokom bombardovanja najviše stradali bili su Aleksinac, Surdulica i Kuršumlija. Pod ruševinama su ostale čitave porodice. U Aleksincu su Milići stradali u jednom trenu - otac Dragomir, majka Dragica i njihova kćerka Snežana. Pod bombama je ugašen život i devetomesečne Bojane Tošović i njenog tate Božine iz Merdara. U Novom Pazaru stradali su zajedno Marko Simić (2) i njegov tata Vladan.

U Batajnici je ubijena trogodišnja Milica Rakić, koja je u tom trenutku bila na noši. U Vladičinom Hanu bomba je pogodila zagrljene maturante gimnazije, Milana Ignjatovića i Gordanu Nikolić. Na Varvarinskom mostu bomba je pogodila Sanju Milenković (15), devojčicu kojoj su profesori predviđali briljantnu karijeru matematičara.

Pod ruševinama porodične kuće u Ralji kod Sopota završio se život malih Pavlovića, Stefana i Dajane. Pod naletom bombi u istom času stradao je i njihov tata Vladimir. U Murinu, u Crnoj Gori, dugo su otkopavali tela devojčica iz Prištine, koje su kod rodbine potražile spas - Julijane Brudar i Olivere Maksimović, sa kojima je stradao i njihov drug Miroslav Knežević.

Neposredni povod za bombardovanje SRJ bila je akcija srpske policije u Račku, jednom od najvećih uporišta takozvane OVK, 15. januara 1999. godine. Tadašnji šef Verifikacione komisije OEBS na Kosmetu, američki general penzioner Vilijem Voker, predstavio je ovu akciju javnosti kao "masakr" albanskih civila.

Ovaj besomučni napad zavšren je 10. juna usvajanjem Rezolucije 1244 SB UN. Dan ranije predstavnici Vojske Jugoslavije i NATO su u Kumanovu, pod jednim šatorom, potpisali Vojnotehnički sporazum, kojim je utanačeno povlačenje naših vojnih i policijskih snaga, kao i ulazak u južnu srpsku pokrajinu međunarodnih trupa Kfora.

Prema statističkim podacima, u bombardovanju zgrade RTS stradalo je 16 ljudi, u napadu na putnički autobus kod Lužana 23, u napadu na putnički voz u Grdeličkoj klisuri 12. U bombardovanju Niša kasetnim bombama stradalo je 20 ljudi, baš koliko i u bombardovanju Surdulice.

U zvanične gubitke NATO upisani su: nevidljivi bombarder F-117 "noćni soko" - prvo obaranje takvog aviona stelt tehnologije, zatim američki helikopter AH-64 "apači", koji je pao u Albaniji tokom trenažne misije, a u kojoj su dvojica pilota povređena. Američki AV-8B "herjer" pao je usled mehaničkog kvara pri sletanju na nosač aviona, a izgubljeno je i nekoliko desetina bespilotnih letelica (UAV) i krstarećih projektila.

Multinacionalne snage, u čijem je sastavu bilo 37.200 vojnika, iz 36 zemalja, imale su zadatak da obezbede mir za sve nacionalne zajednice na Kosmetu. A kako su ga "obezbedile" govori podatak da je od početka njihovog mandata sa Kosova i Metohije proterano 280.000 Srba i drugih nealbanaca. Kidnapovano njih 1.500. U južnu srpsku pokrajinu ušlo je tada 800.000 Albanaca. Od toga trećina koja na Kosmetu nikada nije živela.

(Telegraf. rs)