EKSKLUZIVNO: Snimak kralja Petra dok otkriva spomenik Karađorđu na Kalemegdanu (VIDEO)

Samo dobri poznavaoci Kalemegdanske tvrđave znaju da se na mestu gde je danas Spomenik zahvalnosti Francuskoj nalazio spomenik Karađorđu, vođi Prvog srpskog ustanka. Iako se Đorđe Petrović smatra ocem moderne Srbije i ako njemu možemo da zahvalimo za nezavisnost Srbije, cveće nećemo moći da položimo na Kalemegdanu, gde je podignut prvi spomenik Crnom Đorđu.

Preporučujemo

Naime, spomenik Karađorđu, koji se nekad nalazio na Kalemegdanu otkrio je davne 1913. unuk velikog vožda, kralj Petar prvi Karađorđević. Spomenik je stradao od okupatorske austrougarske vojske, a mi ni do dana današnjeg nismo ni obeležili mesto gde se taj spomenik nalazio.

U avgustu 1913. godine na Kalemegdanu se okupio ceo Beograd, kralj Petar Prvi otkrio je spomenik Karađorđu, koji je bio postavljan na jedan veštački brežuljak. Ovaj spomenik je umetničko delo Paška Vučetića, splitskog slikara koji je dobio prvi nagradu na konkursu raspisanom još 1909. godine. Bio je to njegov prvi javni spomenik. Skulpturalna kompozicija sadržala je figure vile sa barjakom, vojnika, žene sa detetom, Karađorđevog ustanika i slepog guslara, bronzani delovi izrađeni su u Rimu a sklapani u Beogradu.

Ovako je kralj Petar otkrio spomenik Đorđu Petroviću:

Ovaj impozantan spomenik velikom voždu Karađorđu srušen je za vreme austrougarske okupacije 1916. godine. Objašnjenje, opravdanje za njegovo rušenje bilo je da je oštećen u toku borbi. Ipak, od spomeničke celine koja se nalazila na Kalemegdanu sačuvan je jedan deo - figura slepog guslar, koja bi trebalo da se nalazi u jednom od depoa koji pripada Muzeju grada Beograda. 

Nekada davno pre sto godina kritičari su imali i zamerke na samo delo Paška Vučetića, smatrali su da ovaj spomenik neće dovoljno dočarati snagu i veličinu Crnog Đorđa, pa da je samim tim i ružan. Bilo kako bilo, on svakako predstavlja važan deo srpske istorije i kulturnog nasleđa i svakako da je ignorisanje mesta na kome je postojao jedan vid istorijske nepravde.

Prošle godine je pokrenuta inicijativa da se "Karađorđe vrati na Kalemegdan", bilo da se uradi samo skulptura u bronzi ili ponovo napravi spomenik voždu-ali ta ideja se nije realizovala. A da li će se obistiniti u narednom periodu - ne znamo, ali nam ostaje da podsećamo, pitamo i tražimo.

(M. B.)