Tito je voleo lezbijke, ali je gejeve surovo kažnjavao

U sklopu ideološkog posleratnog žara i želje za što čvršćom izgradnjom socijalizma, na udaru pravosudnog i policijskog aparata države Josipa Broza Tita našli su se i homoseksualci.

Krivičnim zakonikom Federativne Narodne Republike Jugoslavije iz 1951. godine homoseksualci su surovo kažnjavani. 

Preporučujemo

- Za protivprirodni blud između dva lica muškog pola, učinilac će se kazniti zatvorom od dve godine - navodi se u ovom zakonu.

Zanimljivo je da su na udaru Titovog režima bili samo muškarci, dok su istim ovim zakonom lezbijski odnosi dekriminalizovani, iako ni u jednom zakonu koji je važio do tada nikada nije bio preciziran pol prestupnika.

Krivični zakonik iz 1951. godine, Foto: Arhivska fotografija

Od 1945. do 1977. godine na nivou cele Federacije osuđeno je 1.500 muškaraca, od toga najviše u Hrvatskoj i Srbiji. Kažnjeni su prilično strogim zatvorskim kaznama, koje, doduše, posle žalbi jesu smanjivane. Ipak, ostaje činjenica da su neki od njih zbog svojih ljubavi i seksualnosti u zatvoru odležali i po dve godine.

Josip Broz Tito, Foto: Profimedia/AFP

I to nije sve. Njihova imena bila su razglašena u novinama, bili su prokazani kao neprijatelji socijalizma, buržoaski dekadenti i kvaritelji omladine. U to vreme i dalje su bile raširene predrasude da se homoseksualcem postaje zavođenjem ili inicijacijom u ranom pubertetskom ili adolescentskom dobu.

Primera prisilnog slanja na lečenje nije bilo, sli je zabeleženo da su sudije bile blaže prema onima koji su obećavali da će se podvrgnuti nekoj vrsti tretmana.

Advokat Ivan Simić potvrđuje da je ovim zakonom homoseksualizam bio tretiran kao protivprirodni blud.

- Homoseksualnost je tretirana kao društveno nedozvoljeno ponašanje od kraja rata pa sve do sedamdesetih godina prošlog veka kada je dekriminalizovano. To je bio vreme rigidnih i restriktivnih društvenih okolnosti - objašnjava on.

Danas je položaj homoseksualaca umnogome bolji, Foto: AP/Tanjug

Ipak, on objašnjava da je čak i kasnije položaj homoseksualaca bio težak.

- Postojao je institut diskrecionog ovlašćenja nadležnih da biraju koga stavljaju na pojedine društveno odgocorne položaje, pa je činjenica da je neko gej često cenjena kao osnov da je neko nepodoban - kaže Simić.

Ipak, on napominje da je to bilo vreme brojnih nepodobnosti, pa je isto tako loše bilo imati u porodici četnika, predratnog bogataša ili golootočanina. Ovaj član zakona briše se 1977. godine, a 1980. godine učinjeni su prvi koraci prema emancipaciji i javnoj vidljivosti homoseksualaca.

Foto: Arhivska fotografija

Nije Jugoslavija bila izuzetak u kažnjavanju homoseksualaca. U istom periodu u Zapadnoj Nemačkoj osuđeno je između 50.000 i 70.000 gejeva, u Engleskoj 30.000, a u Italiji oko 20.000 muškaraca.

VIDEO: Ovde je Tito prepravljao kraljevski grb

(Gorica Avalić/g.avalic@telegraf.rs)