Slikar, pevač, glumac, gimnastičar: Neverovatni život Steve Todorovića, autora "srpske Mona Lize"

Stevan Steva Todorović / Foto: Wikipedia/Stevan Todorović

Da nije bilo Stevana Steve Todorovića, svojevrsnog umetnika, slikara, ne bismo imali portrete i prikaze raznih važnih istorijskih ličnosti i događaja. Pripadao je pravcima romantizam, realizam i akademizam, na platnu verodostojno predstavljajući svaki detalj. Rođen je na današnji dan 1832. godine u Novom Sadu, tadašnjem Austrijskom carstvu.

Preporučujemo

"Hajduk Veljko na topu", Steva Todorović / Foto: Wikipedia/DigitalHistory.info

Steva je od 1839. do 1846. živeo u Segedinu, gde je završio osnovnu školu i pet razreda gimnazije. Potom je upisao Licej u Beču. Bavio se fizičkim aktivnostima, vežbajući u "đačkoj legiji", koja je brojala 36.000 mladića. Gimnastiku je kasnije prikazivao i u svojim umetničkim delima. Pored upisane Bečke slikarske škole i privatnih časova kod profesora Valdmilera, slikarstvo je studirao i u Minhenu. Već tad je prihvatao porudžbine.

"Prvo srpsko gimnastičarsko društvo", Steva Todorović, Narodni muzej / Foto: Wikipedia/Mihailo Grbić

Steva je bio prijatelj Vuka Karadžića, Branka Radičevića i Kornelija Stankovića. Bio je i školovani pevač, pa je redovno pevao slikajući u ateljeu. Interesovala ga je i poezija.

Kao svršeni akademac – umetnik, Todorović se vratio u Novi Sad 1855., da bi se već naredne godine preselio za Beograd, kao pevač prateći Kornelija Stankovića na turneji po Srbiji.

Portret Kornelija Stankovića, Steva Todorović / Foto: Wikimedia/Kornelije Stanković

Na svojoj beogradskoj uličnoj izložbi prodao je veliki broj slika, koje su "završile" po raznim krajevima zemlje. To mu je dodatno pojačalo reputaciju talentovanog umetnika, što mu je pomoglo da u glavnom gradu osnuje pozorišnu trupu, ali i Slikarsku školu 1857. godine. Njegovi poznatiji učenici su bili Milan Kujundžić "Aberdar" i Ljuba Kajević.

Ne odustajući od fizičkih veština, u prestonici je pokrenuo i Prvo srpsko društvo za gimnastiku i borenje, koje je bilo preteča Sokolskog pokreta kod Srba. Bio je veoma posvećen mladima, podučavajući ih slikanju, pevanju i glumi. Zbog toga je i njegova slikarska zaostavština skromna. Nije imao vremena da mu se u potpunosti posveti. Međutim, portreti i scene bitaka i događaja bili su toliko verodostojni da ih danas imamo u školskim udžbenicima.

Kralj Milan, Steva Todorović / Foto: Wikipedia/Stevan Todorović (1822-1925)

Uradio je pojedine od najpoznatijih portreta kralja Milana i kraljice Natalije Obrenović, kneza Mihaila, kneginje Ljubice i sina Milana, Hajduk Veljka, Vase Čarapića, Kornelija Stankovića itd.

Stevin prikaz kraljice Natalije fascinira veliki broj poštovalaca umetnosti, pa je zovu "srpskom Mona Lizom". Portret koji oslikava gracioznost i tajanstvenost jedne dame, danas se čuva u Domu Jevrema Grujića, u Svetogorskoj ulici u Beogradu.

Portret kraljice Natalije, Steva Todorović / Foto: Wikipedia

Slikao je samo reprezentativne portrete, prevashodno za kancelarije dvora, ministarstava, za visoka civilna i vojna nadleštva, ali i za prostorije poput onih u Kapetan Mišinom zdanju. U ovim portretima veština i rutina sasvim ubedljivo nadoknađuju iskrenost i mladalačko stvaralačko uzbuđenje. Rađeni su na uobičajeni način, kao većina bidermajerskih portreta u ovalnom poprsju.

Todorović, kao prvi starešina Saveza sokolskih društava "Dušan Silni" / Foto: Wikipedia

Ovi podaci predstavljaju samo mali segment bogatog života Stevana Steve Todorovića, koji je zabeležio u svojoj autobiografiji.

Preminuo je u Beogradu, 22. maja 1925. godine.

(D.V./Telegraf.rs)