Za 75 dana streljano 35.000: Za zločine nad Srbima, ali i dobroj Diani, Austrijanci su saznali kroz ovaj film

Foto: Wikimedia Večernje Novosti/German Federal Archives

Srpska premijera dokumentarnog filma „Dva lica rata“, režisera Zorana Dobrića, biće premijerno prikazana sutra, u organizaciji Muzeja žrtava genocida.

Ovaj dokumentarac, u produkciji austrijske državne televizije ORF, izazvao je ogromno interesovanje austrijske javnosti.

Preporučujemo

Srpska premijera biće održana u sredu, 5. oktobra 2022. godine, sa početkom u 13 časova, u Velikoj sali Jugoslovenske kinoteke u Beogradu, a pred početak emitovanja prisutnima će se obratiti autor reditelj Zoran Dobrić i direktor Muzeja žrtava genocida Dejan Ristić.

Premijera će biti realizovana u istom onom prostoru u kome je u februaru 1946. godine održano suđenje najvišim oficirima Vermahta za ratne zločine počinjene na tlu Jugoslavije tokom Drugog svetskog rata.

Film je pokušaj da se austrijskoj i svetskoj javnosti po prvi put ispriča jedan deo austrijsko-srpsko-hrvatske istorije koji su Austrijanci obeležili stravičnim zločinima protiv čovečnosti počinjenim nad Srbima tokom Drugog svetskog rata, ali i posebnom humanošću manifestovanom plemenitim delovanjem Diane Budisavljević.

Stradanja srpskog naroda u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj od 1941. do 1945. i masovna streljanja civila u Srbiji od septembra do decembra 1941. su najvećem delu Austrijanaca, do premijernog emitovanja ovog dokumentarnog filma u programu austrijske državne televizije (13. januara 2021.), bila potpuno nepoznata.

Film za svoju prvu od dve osnovne teme ima stravične zločine počinjene nad srpskim civilima na osnovu zloglasnog naređenja generala nemačkog Vermahta Franca Bemea, Austrijanca po poreklu, (100 Srba za jednog ubijenog pripadnika Vermahta, a 50 za jednog ranjenog) koga je Adolf Hitler 19. septembra 1941. godine lično postavio za glavnokomandujućeg nemačkom okupacionom zonom u Srbiji.

General Beme je, kao pripadnik austro-ugarskih oružanih snaga, bio učesnik Prvog svetskog rata te je gajio snažan osećaj mržnje prema Srbima prouzrokovan slavnom pobedom srpskog oružja nad moćnom carsko-kraljevskom austrougarskom vojskom.

Preporuku glavnokomandujućeg Hitlerovog generalštaba, feldmaršala Кajtela, da se za jednog ubijenog vojnika Vermahta strelja 100, a za ranjenog 50 civila, general Franc Beme je primenio u zoni svoje odgovornosti u Srbiji. Za samo 75 dana njegovog zapovedanja u nemačkoj okupacionoj zoni u Srbiji 1941. godine, po njegovom naređenju, streljano je najmanje 35.000 civila – Srba, Jevreja i Roma. Najmasovnija streljanja izvršena su tokom oktobra 1941. godine u Dragincu, Кraljevu i Кragujevcu.

Naglašavamo da se u dokumentarnom filmu pod naslovom „Dva lica rata“, po prvi put, počinioci ratnih zločina odvajaju na austrijske i nemačke stoga što su, kako u komandujućem, tako i u izvršnom kadru Vermahta u Srbiji, najmanje 2/3 zločinaca činili austrijski oficiri i vojnici.

Druga osnovna tema filma „Dva lica rata“ je pokušaj Austrijanke, plemenite Diane Budisavljević, da u periodu od jeseni 1941. do kraja rata 1945. godine iz hrvatskih logora smrti spase što više srpske dece koja su sistematski ubijana, morena glađu, usmrćivana namerno ili slučajno izazivanim infekcijama, ali i pojedinačnim likvidacijama (u najmanje jednom slučaju grupa srpske dece bila je ugušena gasom).

Diana sa decom, logor Jasenovac / Foto: United States Holocoust Memorial Museum, Washington

Da u prošlosti nije ništa samo crno ili samo belo potvrđuje upravo akcija plemenite Diane Budisavljević koja je za cilj imala spašavanja srpske dece iz hrvatskih logora smrti.

Film pod naslovom „Dva lica rata“ nastao je isključivo na osnovu autorovog višegodišnjeg temeljnog istraživanja arhivske građe srpske, hrvatske, austrijske i nemačke provenijencije, kao i privatnih arhiva koji se danas čuvaju širom Evrope.

Po prvi put javni medijski servis jedne članice EU, a ne srpski, kroz ovaj film govori detaljno i dokumentovano o zločinima Vermahta i NDH počinjenim nad Srbima. Posle višegodišnje pripreme i istraživanja film pod naslovom „Dva lica rata“ sniman je u periodu između 2017. i 2021. godine.

Radio televizija Srbije prikazaće ovo filmsko ostvarenje u petak, 7. oktobra 2022. godine, u terminu koji će biti blagovremeno najavljen javnosti.

O autoru

Zoran Dobrić zaposlen je od 1991. godine u austrijskoj državnoj televiziji ORF gde radi kao istraživački novinar i dokumentarista. Do sada je publikovao veliki broj tekstova za nemačke i austrijske medije. Prošle godine objavio je i svoju prvu knjigu pod naslovom „Кomadić života“ u kojoj se istraživački bavi transplantacijom organa u Austriji i Nemačkoj.

Zoran Dobrić je dobitnik mnogobrojnih nagrada od kojih je i najznačajnija austrijska nagrada za istraživačko novinarstvo „Robert-Hohner-Prajz“.

Rođen je 1960. godine u Smederevu gde je u istoimenom radiju bio dugogodišnji novinar-saradnik.

(Telegraf.rs)