Azerbejdžan obeležava 140. godišnjicu rođenja Uzeira Hadžibejlija, osnivača azerbejdžanske klasične muzike

Republika Azerbejdžan u 2025. godini obeležava 140 godina od rođenja nacionalnog kompozitora Uzeira Hadžibejlija – osnivača azerbejdžanske klasične muzike, utemeljivača muzičkog obrazovanja i jednog od najznačajnijih kulturnih stvaralaca Istočnog sveta.

U februaru ove godine, predsednik Republike Azerbejdžan Ilham Alijev doneo je ukaz kojim se 2025. proglašava godinom obeležavanja 140. godišnjice rođenja Uzeira Hadžibejlija. Ovaj ukaz daje poseban značaj njegovom nasleđu, koje, spajajući moralne i estetske vrednosti, odražava kulturno-umetnički preporod Azerbejdžana s početka 20. veka i zauzima posebno mesto u okviru državne i međunarodne kulturne politike.

Preporučujemo

U okviru ovog jubileja, Republika Srbija je izrazila poštovanje prema delu velikog umetnika objavljivanjem specijalne poštanske marke sa njegovim likom i oznakom grada Novog Sada. Novi Sad je simbolično izabran jer se upravo u ovom gradu nalazi bista Uzeira Hadžibejlija, postavljena kao trajni znak prijateljstva između Azerbejdžana i Srbije. Ovo filatelističko izdanje ne predstavlja samo čin sećanja, već potvrđuje duboke kulturne veze između dve države, zasnovane na uzajamnom uvažavanju, istorijskoj bliskosti i otvorenosti za saradnju u oblasti umetnosti, obrazovanja i kulturne diplomatije, izražavajući poštovanje prema večnom nasleđu Uzeira Hadžibejlija i njegovom prenošenju budućim generacijama.

Kao osnivač Azerbejdžanskog konzervatorijuma i autor državne himne Azerbejdžanske Demokratske Republike iz 1919. godine, Uzeir Hadžibejli postavio je temelje savremenoj muzičkoj umetnosti u Azerbejdžanu, ujedinivši nacionalni identitet sa umetničkim izrazom.

Značaj njegovog dela prepoznat je i u izjavama najviših državnih zvaničnika. Predsednik Ilham Alijev, prilikom otkrivanja Hadžibejlijeve biste u Novom Sadu, izjavio je:

„Uzeir Hadžibejli je osnivač azerbejdžanske klasične muzike; njegova besmrtna dela žive i danas, a on je stvorio moćnu školu klasične muzike u Azerbejdžanu.“ Podsetio je i na njegovu ulogu u državnosti: „Godine 1918. osnovana je prva demokratska republika na muslimanskom Istoku — Azerbejdžanska Demokratska Republika, a upravo je Uzeir Hadžibejli bio autor njene himne. Nakon obnove nezavisnosti, ta himna je vraćena kao državna himna Republike Azerbejdžan i danas se izvodi na svim zvaničnim svečanostima.“

Njegov otac, predsednik Hejdar Alijev, povodom 110. godišnjice kompozitorovog rođenja, istakao je: „Uzeir Hadžibejli, sa svojim izuzetnim prirodnim talentom, velikom posvećenošću, odličnim obrazovanjem, učenošću, patriotizmom i društveno-političkom aktivnošću, bio je jedna od najvećih ličnosti našeg naroda, istaknuta figura koja je predstavljala Azerbejdžan u svetskoj kulturnoj eliti.“ Takođe, on je istakao da je stvaralaštvo Uzeira Hadžibejlija uvek pozivalo narod na patriotizam i danas poziva građane Azerbejdžana da vole svoju domovinu.

Uzeir Hadžibejli (1885–1948), rođen u istorijskom gradu Šuša, okružen mugamom i narodnom muzikom, razvio je ljubav prema umetnosti, a obrazovanje kasnije nastavio u Azerbejdžanu i Rusiji. Bio je pionir azerbejdžanske klasične muzike, a 1908. godine komponovao je „Lejli i Medžnun“, prvu operu na muslimanskom Istoku, u kojoj je spojio poeziju Nizamija Gandžavija, tradiciju mugama i evropske operske forme, postavljajući temelje susreta orijentalne i zapadne muzičke umetnosti. Njegove kompozicije „Keroglu“, „Aršin mal alan“, „O olmasin, bu olsun“ – izvođene su širom sveta, prepoznate kako po umetničkoj snazi, tako i po dubokoj humanističkoj i patriotskoj poruci koju nose.

Obeležavanje ovog jubileja u Srbiji nije samo pogled u prošlost, već i podsticaj za budućnost — za nove susrete, saradnje i razumevanje kroz kulturu — i jasna potvrda da kultura ostaje snažno sredstvo povezivanja naroda, a umetnost univerzalni jezik poštovanja i trajnih vrednosti.

(Telegraf.rs)