ZVERSKI: Kako su ustaše klale i ubijale Srbe na Đurđevdan!

Jedan od najvećih masovnih pokolja srpskog stanovništva u NDH, koje su izvršile ustaše, dogodio se od 6. do 8. maja 1941. godine, kad je zverski usmrćeno oko 520 muškaraca iz Veljuna i okoline.

Preporučujemo

Spekuliše se da je krajem aprila u vrhu ustaške organizacije dogovoreno da se ubije mlinar Josip Mravunac, po nacionalnosti Hrvat, i njegova porodica i da se za to okrive Srbi iz Veljuna. To je trebalo iskoristiti kao povod za jedan od prvih masovnih zločina nad Srbima na Kordunu.

Ustaška vlast imenovala je istražnu komisiju povodom ubistva mlinara Mravunca. Međutim, prema pisanju Dušana Koraća (iz knjige "Kordun i Banija u narodnooslobodilačkoj borbi i socijalističkoj revoluciji"), zagrebački list "Hrvatski narod" objavio je vest da je za ubistvo kriva "četa srpskih razbojnika" koji su porodicu ubili i opljačkali.

Ubrzo je počelo masovno hapšenje Srba. Najpre su pohapšeni istaknuti Srbi, a zatim i svi od 16 do 60 godina, koje su ustaše zatekle. Navodi se da su ustaše govorile Srbima da ukoliko se osećaju nevini, sami dođu u Veljun. Oko 520 muškaraca, koliko ih je bilo ukupno, odvedeno je u Blagaj, navodno na saslušanje, gde su zverski usmrćeni.

Ubijanje je trajalo tri dana, a žrtve su bačene na dno jedne vrtače. Spekuliše se da je jedan od Srba, Dušan Nikšić, uspeo da pobegne. Hrvati iz Blagaja su sledećeg dana zatrpali mrtve i razglasili da su Srbi odvedeni na rad u Nemačku.

Veljunski masakr bio je samo uvod za kasnije zločine ustaša nad Srbima. Oni su često činjeni otvoreno, brutalno i masovno. Prema evidenciji Državne komisije za popis žrtava rata, od fašista je u Veljunu stradalo ukupno 768 ljudi, a na celoj teritoriji Korduna broj žrtava fašizma tokom Drugog svetskog rata iznosi više od 27.000 ljudi.

Nakon rata, žrtve su iskopane i premeštene u kosturnicu, spomen-obeležje. Međutim, stanovnici hrvatskog Blagaja sprečili su 2000. komemorativni skup Srba u Veljunu, koji je trebalo da bude održan povodom stradanja srpskih civila koje su ubile ustaše tog 6. maja 1941.

Sledeće godine, nepoznati počinioci razbacali su cveće i sveće koje je bilo postavljeno na spomen-kosturnicu žrtvama ustaškog pokolja, mokrili su na spomen-obeležje i oskrnavili ga tako što su ga išvrljali sprejem napisavši slovo U s krstom.

Spomenik u selu Veljun, na putu Karlovac-Slunj, oskrnavljen je i 2006. kad su vandali odneli 14 metalnih ploča sa ispisanim imenima ubijenih civila.

(Telegraf.rs)