ŠTO JE SIGURNO, SIGURNO JE: Zaštita svedoka na ruski način

Ruska Vlada ustanovila je mere bezbednosti u okviru programa zaštite svedoka. Između ostalog, propisano je da zaštićeno lice može u trajanju od godinu dana dobijati pomoć u visini dve do četiri minimalne potrošačke korpe.

Odlukom Vlade, datiranom 21. septembra, utvrđuju se pravila primene mera bezbednosti u vidu preseljenja zaštićenog lica na drugo mesto boravka u odnosu na žrtvu, svedoke i druge aktere krivičnog postupka, navedeno je na sajtu ruske Vlade.

Predviđeno je i stalno i privremeno preseljenje lica koje štite organi reda, a kako se navodi, najradikalnija metoda zaštite je moguća promena biografije. Moguća mesta boravka bira organ koji sprovodi mere bezbednosti, uzimajući u obzir karakter pretnje zaštićenom licu. Pri tome, troškove mesta stanovanja na kojem je ta osoba ranije živela, kao i komunalne usluge tokom trajanja ugovora koji se sa njom potpisuje pokriva organ koji sprovodi mere bezbednosti. Pri preseljenju na drugo stalno mesto boravka zaštićenom licu se daje stambeni prostor, plaćaju se troškovi vezani za preseljenje, uključujući tu i prevoz lične imovine, a takođe mu se daje i materijalna pomoć.

Visina troškova vezanih za preseljenje zaštićenog svedoka na drugo mesto računa se polazeći od vrednosti transporta, a zaštićenom licu se na drugom stalnom mestu boravka obezbeđuje besplatno korišćenje stambenog prostora koji mu se stavlja na raspolaganje.

Troškovi izdržavanja stambenog prostora i komunalnih usluga padaju na zaštićeno lice.

Takođe, predviđeno je da se zaštićenom licu isplaćuje materijalna pomoć 12 meseci od datuma dolaska na drugo mesto boravka, pri čemu prva tri meseca u visini četiri minimalne potrošačke korpe u Rusiji, a narednih meseci u visini dve minimalne potrošačke korpe.

Organ koji sprovodi mere bezbednosti pruža zaštićenom licu pomoć i u izboru mesta rada analognog prethodnom. Prema podacima Roštata (Statističke službe Rusije), u prvom kvartalu ove godine minimalna potrošačka korpa u Rusiji iznosila je 6.307 rubalja po stanovniku (oko 200 dolara).

Federalni zakon koji propisuje mere za zaštitu svedoka i po okončanju sudskih procesa usvojen je 2004. godine Prva šira primena programa zaštite svedoka zabeležena je u slučaju kazanjske organizovane kriminalne grupe "Hadi Taktaš" – tada su svedoci nastupali na sudu pod maskama, a njihovi glasovi bili su izmenjeni sintetizatorima.

Vođe te kriminalne grupacije su 2002. godine dobile od 15 godina do doživotnog zatvora. Prema podacima Sveruskog istraživačkog instituta MUP Rusije, 60 odsto građana koji su bili žrtve zločina ne obraća se organima reda jer se boje osvete kriminalaca.

Najpoznatiji program zaštite svedoka je američki, koji je često bio i tema holivudskih filmova, a jedan od najčuvenijih klijenata tog programa je bivši agent FBI Džozef Pistone, kasnije poznat kao Doni Brasko, koji je sedamdesetih godina bio ubačen u mafijašku grupaciju porodice Bonano. 

Pet godina od okončanja operacije, Pistone je svedočio pred sudom i kao rezultat toga više od 100 gangstera je bilo osuđeno na pet do 100 godina zatvora. U ekranizaciji tog slučaja glavne uloge su igrali Al Paćino i Džoni Dep.

U SAD je za 30 godina postojanja programa zaštite svedoka kroz njega prošlo više od 16.000 ljudi, a najčešće su se primenjivale mere preseljenja i nove biografije, podseća list "Rosijskaja gazeta".

U Kanadi se sprovodi program zaštite svedoka u okviru borbe protiv narkotika, koja je u nadležnosti Kanadske kraljevske konjičke policije, dok je u Italiji program zaštite svedoka pokrenut 1991.godine sa ciljem zaštite bivših pripadnika Koza Nostre, koji su sarađivali sa vlastima.

(Telegraf.rs / Tanjug)