Obnovljeno Groblje oslobodilaca Beograda: Ovde počiva 818 boraca Crvene armije i skoro 1.400 partizana

Foto: Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda

Na inicijativu Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, čiji su stručni saradnici uradili projekat i vršili konzervatorski nadzor, urađena je sanacija i restauracija nadgrobnih ploča, parternog uređenja, sa obnovom ograde oko Groblja oslobodilaca Beograda 1944. Sredstva je obezbedilo Ministarstvo za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja.

Izvođenje radova počelo je u februaru ove godine, a radovi su završeni u junu. Ovi radovi predstavljaju prvu fazu izvođenja konzervatorsko - restauratorskih radova na Groblju oslobodilaca Beograda 1944.

Preporučujemo

Urađena je konzervacija i restauracija nadgrobnih ploča, kao i zamena onih koje su bile u lošem stanju. Sve ploče su tretirane zaštitom od atmosferilija. Ogradni zid od opeke ka Jevrejskom groblju je saniran, a ograda duž Preradovićeve ulice je obnovljena. Sanirana su oštećenja na klupama i sređene su staze od lomljenog kamena.

Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda priprema informativne table, koje će biti postavljene na nekoliko mesta, kako bi se posetioci detaljnije upoznali sa ovim spomenikom kulture. Druga faza radova odnosiće se na konzervatorsko - restauratorske radove na pristupnom platou i monumentalnom zidu, sa reljefima i ispisima.

Ono što je važno napomenuti je da iako je memorijalni kompleks parterno uređena zelena površina, on predstavlja mesto sećanja i pijeteta prema sahranjenim palim borcima Crvene armije i Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije, te u tom smislu njegova funkcija nije parkovska već isključivo memorijalna.

Tokom borbi za oslobođenje Beograda poginula su 2.953 borca Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije i 976 boraca Crvene armije. Pojedinačni i grupni grobovi palih oslobodilaca nalazili su se rasuti po samom gradu i na prilazima Beogradu. Bilo ih je u dvorištima, na ulicama i trgovima, a neki borci su sahranjeni na beogradskim grobljima.

Ideju za uređenje zajedničkog groblja oslobodilaca Beograda pokrenula je i finansirala Jugoslovenska narodna armija. Izabrana je reprezentativna lokacija na uglu Ruzveltove i Preradovićeve ulice, preko puta glavnog ulaza u Novo groblje. Projekat za uređenje poveren je arh. Branku Bonu, a ozelenjavanje prostora izvedeno je po zamisli inž. Aleksandra Krstića.

Reljefe na monumentalnoj ulaznoj kapiji, koji prikazuju Borbu za Beograd i Ulazak u grad, izradio je vajar Radeta Stanković, a skulpturu Crvenoarmejca u samom kompleksu Antun Augustinčić.

Projektom arh. Branka Bona bilo je predviđeno i mesto za skulpturu partizana, ali ona je postavljena mnogo godina kasnije, 9. maja 1988. godine, na ulaznom platou, levo u odnosu na glavnu kapiju, i takođe je rad vajara Radeta Stankovića.

Groblje je svečano otvoreno 20. oktobra 1954. godine, na desetogodišnjicu oslobođenja Beograda. Na njemu je tada sahranjeno 818 boraca Crvene armije i 1.395 boraca Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije.

Činu svečanog otvaranja prisustvovali su roditelji i rodbina palih boraca, visoki zvaničnici i više od deset hiljada građana.

Groblje oslobodilaca Beograda je prvi memorijalni kompleks napravljen u Beogradu posle Drugog svetskog rata. Za spomenik kulture je utvrđeno 1987. godine.

(Telegraf.rs)