Ruske izbeglice su ostavile nemerljiv trag u starom Beogradu: Ovo tiho mesto svedoči o sudbini Bele emigracije

Foto: Mateja Beljan

Bela emigracija, izbeglice iz Rusije koje su u našu zemlju stigle nakon Oktobarske revolucije i formirale malu zajednicu, ostavivši svetao trag u istoriji Beograda, posle Drugog svetskog rata je iščezla. Njihova dela su živa i upečatljiva, vidljiva su svud oko nas, pre svega u arhitekturi - Beograd bi izgledao potpuno drugačije da se u njemu nisu obrele velike arhitekte carske Rusije. Nemerljiv je i njihov uticaj na kulturu, umetnost, zdravstvo i život grada u međuratnom periodu. Rusi su svoje živote i karijere nastavili u našoj Kraljevini, a tu su mnogi i umrli. Sećanje na njihovo postojanje čuva i Novo groblje, gde počiva oko tri hiljade Rusa.

Preporučujemo

- Na ruskim parcelama nalazi se 755 grobnih mesta u kojima su posmrtni ostaci preko tri hiljade ljudi. Veliki broj istaknutih imena ruske nauke i kulture: arhitekte, akademici, lekari, slikari i drugi... oni koji su dali značajan doprinos naučnom i kulturnom razvoju naše države. Tako su izmeđuostalih svoj večni dom ovde našli lekar Aleksandar Josifovič Ignjatovski, arhitekte Nikolaj Petrovič Krasnov i Vasilije Mihailovič Androsov, slikar Stepan Fjodorovič Koljesnikov, inžinjer i akademik Vladimir Vladimirovič Farmakovski, slavista i profesor Stepan Mihajlovič Kuljbakin, profesor termodinamike Aleksandar Brandt, matematičar i akademik Nikolaj Saltikov, prof. Anton Bilimovič, balerine Nina Kirsanova, Tamara Polonska, Marina Olenina, glumica Natalija Erdeli, operska pevačica Sofija Drausal, izvođač ruskih romansi Olga Jančevecka, pisac i kritičar Jevgenije Aničkov, pisac i filmski snimatelj Mihail Ivanikov i mnogi drugi - ispričala je za "Telegraf" Snežana Krstanovski, istoričarka umetnosti.

Novo groblje u Beogradu osnovano je 1886. godine i od svog osnivanja pratilo je razvoj Beograda. Ruska nekropola jedinstvena je celina koja čuva sećanje na rusku zajdnicu koja je živela i stvarala u Beogradu dvadesetih i tridesetih godina.

Upečatljivi ruski krstovi bele se na delu groblja koje je prepoznatljivo i po kapeli sa detaljima žute i zelene boje - to je kopija čuvene Iverske kapele.

- Ruski emigraniti su 1931. godine u okviru takozvanog ruskog nekropolja podigli kapelu posvećenu Iverskoj Bogorodici, po projektu inženjera Valerija Vladimiroviča Staševskog kao kopija Iverske kapele koja se nalazila u Kremlju. Patrijarh Varnava u prisustvu mitrpolita Antonija osveštao je kapelu 6. juna 1931. godine. U kripti kapele sahranjeni su posmrtni ostaci istaknutih ruskih crkvenih velikodostojnika, među kojima i mitropolita Antonija Hrapavickog - objašnjava Krstanovski.

Tu se nalazi i jedna spomen kosturnica. Ruski ratnici iz Prvog svetskog rata počivaju, tako, pod carskim grbom, daleko od domovine, u kosturnici podignutoj mnogo godina posle revolucije.

- U sklopu Ruskog nekropolja nalazi se i spomenik ruske slave, Ruska kosturnica iz Prvog svetskog rata. Kosturnica je posvećena caru Nikolaju drugom Romanovu i ruskim vojnicima poginulim u prvom svetskom ratu. Podignuta je 1935. godine na inicijativu Udruženja bivših aktivnih carskih ruskih oficira i ostalih vojnih obveznika. Projektant je bio arhitekta i vajar Roman Verhovski. Kosturnica je osvećena 24. maja 1935. godine a tom prilikom je izvršen i svečani prenos posmrtnih ostataka 387 ruskih vojnika poginulih za vreme Prvog svetskog rata. Spomenik nad kosturnicom, sa figurom svetog arhanđela Mihaila, završen je i osvećen 12. januara 1936. godine. Ono što ovaj spomenik čini jedinstvenim pored toga što je podignut u drugoj državi i činjenica da je podignut u slavu države koja više nije postojala - zaključuje naša sagovornica.

(Telegraf.rs)